100. YIL - ACIMASIZCA BASTIRILAN HALK AYAKLANMASI
Sovyet Devrimi’nin ruhu Kronstadt’ta boğulurken
1921’in Mart ayında, başkent Petrograd’ın 30 km. batısında bir ada üzerinde bulunan Kronstadt şehri, büyük ve tarihî bir hadiseye tanıklık etmişti. Sosyalist devrimden 4 yıl sonra yaşanan açlık ve eşitsizlikleri protesto eden denizciler, işçiler ve köylüler ayaklanmış; Bolşevik yönetimi “karşı devrimci” olarak gördüğü hareketi büyük bir askerî şiddetle bastırmıştı. Trajedinin detayları…
ARAP BAHARI'NIN 10. YILI
Mağrip’ten Maşrık’a bitmeyen bir ‘Arap Kışı’
10 yıl önce Tunus’tan başlayan Arap Baharı’nı, içsavaşların darbelerin, yeni baskıcı rejimlerin eski politikalarla ayakta kaldığı bir dönem izledi. 2018’den bu yana ise ilk vartayı atlatan rejimler “ikinci dalga” ile sarsılıyor. Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da sürekli “buhar” üreten ancak piston olmadığı için dönüşemeyen krizin 10 yıllık muhasebesi.
YOKSULLAR DA SİYASET YAPAR
Zafer, kadınlarla yerlilerin
Dünyamız koronavirüs salgınıyla sarsılırken, geçen Ekim ayında Latin Amerika’da sessiz sedasız bir devrim gerçekleşti. Yapılan seçimlerde Kasım 2019’da askerî darbeyle devrilen Evo Morales’in partisi Movimiento al Socialismo’nun (MAS) adayı Luis Arce, tabandan gelen toplumsal hareketlerin de desteğiyle ezici bir zafer kazandı.
BİTMEYEN SAVAŞ VE YIKIMIN YAKIN GEÇMİŞİ
Azerbaycan-Ermenistan: Değişen devirler değişmeyen düşmanlık
Azerbaycan’ın geçen Eylül sonunda Dağlık Karabağ bölgesinde başlattığı askerî harekat ikinci ayını doldururken; taraflar arasındaki görüşmeler ve Moskova’nın müdahalesine rağmen çatışmalar devam ediyor. Azerbaycan’ın sahada elde ettiği ilerlemelere, Ermenistan sivil yerleşim yerlerini bombalayarak cevap veriyor. Bölgedeki mücadelenin son 100 yıldaki dönüm noktaları.
MEMORIA, VERDAD Y JUSTICIA
Latin Amerika’da Condor Operasyonu: Akbabaların karşısında hafıza, hakikat ve adalet
Latin Amerika’nın “uzun 10 yılı”nda sol popülist ve ilerici hükümetleri ardı ardına deviren askerî darbeler, toplumu demir yumruklarıyla ezmiş; arkalarında bir enkaz bırakmışlardı. 1992’de Paraguay’da tesadüfen bulunan “zulüm arşivi”, “Akbaba”nın pençesinden kurtulamayan onbinlerce Latin Amerikalının hikayesini anlatıyordu. Akbaba (Condor) bir benzetme değil, ABD’nin yerli işbirlikçileriyle yürüttüğü kirli operasyonun adıydı...
BAKÜ – DOĞU HALKLARI KURULTAYI Sosyalizm, Müslümanlık, Türkçülük, milliyetçilik ve devrim… Hepsi birarada!
100 yıl önce (1-8 Eylül 1920) Bakü’de toplanan 1. Doğu Halkları Kurultayı, 1917 Sovyet Devrimi’nin harekete geçirdiği, ümit verdiği mazlum halkların temsilcilerini biraraya getirdi. Birbirinden çok farklı ideoloji, inanç ve siyasi görüşlerin temsil edildiği kurultayda, hem “Eski Türkiye”nin sembolü Enver Paşa da yer alacaktı.
12 EYLÜL: 40 YILLIK TRAJEDİ
Türkiye’yi kötürüm bırakan darbe
Darbeler tarihi içinde 12 Eylül, dünyanın çok kritik bir döneminde gerçekleşen, ordunun emir komuta zinciri içinde toplumun kılcal damarlarına kadar müdahale ettiği tek darbedir. 650 bin kişi gözaltına alınmış, 1 milyon 700 bin kişi fişlenmiş, 210 bin dava açılmış, 230 bin kişi askerî mahkemelerde yargılanmış, 14 bin kişi yurttaşlıktan atılmış, 171 kişi işkencede ölmüş, 7 bin kişi için idam istenmiş, 500’ü aşkın kişiye idam cezası verilmiş, 50 kişi idam edilmiştir.
ABD'NİN MANHATTAN PROJESİ
Soğuk Savaş’ı başlatan cehennem bombaları…
Biliminsanları bombanın kullanımı halindeki tehlikeleri belirtir ve Japonya’yı teslime zorlamak için bunun hiç değilse boş bir yere atılmasını ister. Ancak yeni Başkan Harry Truman, hem direnişi “en az maliyetle” kırmak için hem SSCB’ye dünyanın yeni patronunun kim olduğunu göstermek için hem de yatırımları meşrulaştırılmak için düğmeye basacaktır.
GEÇMİŞTEN GELEN BİR ÇIĞLIK, DÜNYAYI KUŞATIRKEN...
PANDEMİ GEÇİCİ, IRKÇILIK KALICI
ABD’nin 50 eyaletinin yaklaşık 1.000 yerleşim merkezinde üç hafta boyunca her gün kitlesel gösteriler yaşandı. Kurumsal ırkçılığa karşı her kesimden, her renkten, her yaştan insanı sokağa döken protestolar, Amerikan toplumunda emsali görülmemiş bir patlamanın göstergesi. Gözaltına alınırken öldürülen George Floyd’un tetiklediği hareket Avrupa’da da yankı bulurken, protestoların arkasındaki “yeni anlayış”, tarihî deneyimlerle besleniyor.
HÜSNÜ MÜBAREK (1928-2020) ‘Mübarek’ bir otokrat ve 30 yıllık idare-i maslahat
Mısır’ın devrik lideri Hüsnü Mübarek, sessiz sedasız öldü. Oysa iktidarda bulunduğu 30 yıl boyunca, hem ülke hem bölgenin siyasi coğrafyasında en önemli pozisyonda olmuş; defalarca suikast girişimlerinden kurtulmuş; tarih sahnesinin başrol oyuncularından olmuştu. Nâsır ve Sedat kadar vizyoner değildi ama, pragmatik politikalarıyla uzun süre “idare” etti.