YARBAY HÜSEYİN AVNİ BEY
Arazide ve arşivde Çanakkale şehidinin izinde
1915’teki kara muharebeleri sırasında şehit olan 57. Alay Komutanı Hüseyin Avni Bey, Çanakkale’nin unutulmaz fedakarlarından biriydi. Ancak onunla ilgili anlatılar ve tarih çalışmaları; doğru metodoloji, saha çalışması ve ilk defa ortaya konan belgelerle bilimsel bir eser haline getiriliyor. Efsaneleştirme veya genellemelere karşı, bugüne taşınan hakiki bir kahramanlık tarihi. Bir referans kitabı.
TÜRKİYE VE DÜNYA TARİHİNİN DEĞİŞTİĞİ YER ÇANAKKALE'YE DÖNÜŞ
Bu topraklar için toprağa düşenlerin izinde
1915’in 19 Şubat’ında başlayan Boğaz muharebeleri, 9 Ocak 1916’da İtilaf kuvvetlerinin Gelibolu Yarımadası’nı terketmesiyle 105 yıl önce sona ermişti. Eski çağların ilk modern savaşı, modern zamanların son klasik savaşı Çanakkale’de yaşandı. Burada şehit düşen-ölen tüm askerler, günümüzdeki anma kültürünün de temellerini toprağa işlediler. Düşen askerlerin peşine düşenler, harp sahasına yolculuklar…
TRABLUSGARP - 1911-12
Mücahitlerin içinde gayret ve cesaretle…
Son Osmanlı döneminde, 1. Dünya Savaşı öncesi İtalyanlara karşı verilen Trablusgarp mücadelesi hem Mustafa Kemal’in hem de Enver’in yıldızının parladığı bir süreçti. Trablusgarp Harbi’ne dair Mustafa Kemal ve Enver imzalı bir belge.
MODERN TÜRK HARİTACILIĞININ BABASI
Çanakkale Savaşı’nı tarihe nakşeden insan: Mehmet Şevki Paşa
Türk haritacılar, 1915 muharebelerinden hemen sonra, arazi üzerinde özellikle savaş bölgesindeki askeri pozisyonları, anı ve izleri tek tek, ayrıntılı şekilde kaydettiler. 1/5.000 ölçeğindeki 43 paftalık Çanakkale Tahkimat Haritası, bu teknik ve detaycı anlayışıyla dünya haritacılık tarihinde bir ilk kabul ediliyor. Haritanın arkasında ise “Türk savunma zaferini sonsuzluğa kadar yaşatmak, saptamak ve canlandırmak amacıyla” harekete geçen Şevki Paşa vardı.
İLK KADIN UZMAN, ÇEVİRMEN, ENTELEKTÜEL SENİHA SAMİ MORALI
Saray mürebbiyesi cumhuriyet müzecisi
1886’da doğan Seniha Sami (Moralı), son Osmanlı döneminde yetişen, cumhuriyet devrinde Arkeoloji Müzeleri’nde çalışmış, Türkiye’yi yurtdışındaki kadın kongrelerinde temsil etmiş donanımlı bir “alaylı”ydı. 22 yıl süreyle İngilizce ve Fransızca bütün yayınları hazırlayan, 1982’de vefat eden Seniha Sami Hanım, bugün sadece İstanbul Kadın Müzesi ve Kocaeli Müzesi’nde anılıyor.
AMANSIZ MUHAREBELERİN OLAĞANÜSTÜ KELİMELERİ
Çanakkale Savaşı’nın askeri de dili de özeldi
1915’te Gelibolu Yarımadası’nda yaşanan savaş, sadece ülkemiz topraklarını erken bir işgalden korumakla kalmadı; dünya ölçeğinde etkileri olan siyasi-askerî sonuçlara yolaçtı. Bu muharebeler hem Türk tarafında hem İtilaf askerleri arasında bir dizi gündelik tabir, deyim ve benzetmeleri de ortaya çıkardı, zengin bir literatür yarattı. Neredeyse tüm aşamalarıyla “özel” olan Çanakkale vuruşmalarında, askerler arasında kullanılan ve yer eden “özel” kelimeler...
ÇANAKKALE'DEKİ KIRIM SAVAŞI YAPISI
Dünyanın ilk prefabrik hastanesi
Mimari açıdan dünyanın ilk büyük prefabrik yapı topluluğu ve ilk prefabrik hastanesiydi. 1855’te Kırım Savaşı dolayısıyla ve o sıralar İstanbul’daki Florence Nightingale’in yönlendirmesiyle İngilizler tarafından Erenköy’de yapılan “Renkioi Hospital”, usta mimar ve hekimlerin gayretiyle beş ayda tamamlandı; yüzlerce yaralıya ve sivil halka şifa dağıttı. Bugün ise geride sadece bir çeşme kitabesi var.
MEHMED RAŞİD EFENDİ, AVRUPA’DAKİ EĞİTİMİNİ BIRAKIP CEPHEYE KOŞMUŞTU
Çanakkale’de bir zengin çocuğu
Büyük bahçeli, atlı arabalı, özel kasapları, özel terzileri olan, dadılar ve yabancı dilleri öğreten mürebbiyelerle dolu konakta büyüdü. 23 yaşında İsviçre’de mühendislik okurken, savaşın patlaması üzerine yurda döndü ve Çanakkale cephesine gönderildi. Çok zengin ve meşhur bir ailenin fedakar ve kabiliyetli oğlunun, kahraman bir yedeksubayın bilinmeyen hikayesi.