Mahatma Gandhi, Karl Marx, Oscar Wilde, Bernard Shaw, Charles Dickens gibi pek çok yazar, düşünür ve devlet adamının eserlerine kaynak olan, fikirlerine ışık tutan Britanya Kütüphanesi arşivi 263 yaşında.
Britanya Müzesi 1753’te “antik ve modern dünyanın sanat ve eski yapıtlarını koruma” misyonuyla kurulduğunda, içinde dünyadan nadir baskı ve el yazmalarının da bulunduğu pek çok eseri bünyesine katmıştı. Günden güne büyüyen arşivin bir müzede gözlerden ırak özenle korunmuş olması, bugüne ulaşması açısından elbette önemli. Fakat 1973’te İngiltere’nin artık ulusal bir başvuru, çalışma ve bilgi merkezi olması gerektiğine inanan Britanya Kütüphane Hareketi’nin gayretiyle bu arşiv müzeden ayrılarak dünyanın en kıymetli kütüphanelerinden birine, Britanya Kütüphanesi’ne dönüştü.
Britanya Müzesi’ndeyken, Karl Marx’tan Virgina Woolf’a, Oscar Wilde’dan Mark Twain’e, Mahatma Gandhi’den George Orwell’a, aklınıza gelebilecek pek çok yazar, düşünür ve devlet adamı, dev kubbenin altındaki okuma salonunda bir masaya çekilmiş ve bu eşsiz arşivden yararlanarak eserleri için araştırmalar yapmıştı. 1973’te müzeden ayrılmasına karar verilse de, kütüphane arşivi Britanya Kütüphanesi adıyla müzede kalmaya devam etti. 1997’de kendine ait binanın inşası tamamlandığında tüm raflar boşaltıldı, depolar taşındı ve dev kubbenin altındaki okuma salonu da sergi salonu olarak kullanılmaya başladı.
Britanya Kütüphanesi, sadece kitap sayısı olarak bakarsanız Kongre Kütüphanesi’nden (bkz. #tarih, sayı 23) sonra ikinci en büyük (25 milyonun üzerinde), fakat kitaplar, el yazmaları, dergiler, gazeteler, dijital edisyonlar, sesli ve görüntülü kayıtlar, telifler, haritalar, pullar, çizimler gibi içerdiği tüm kayıtlı materyaller göz önüne alındığında dünyanın en büyük (170 milyon civarı) kütüphanesi.
Meraklısına
Britanya Kütüphanesi’ni ziyaret ettiğinizde görebileceğiniz çok kıymetli eserler var. Bunlardan birkaçı:
-Bilinen ilk basılı kitap Diamond Sutra. Sanskritçe’de “Bilgeliğin Mükemmelliği” anlamına gelen ve Zen Budizmini anlatan eser 868’de yazıldı.
-Hayvan derisi üzerine yazılmış tam hali dünyada sadece 4 adet bulunan, 1455 tarihli Gutenberg İncili.
-Leonardo da Vinci’nin 1480-1518 arasında tuttuğu ve Codex Atlanticus’tan sonra en önemli not defteri Codex Arundel.
-Magna Carta’nın 1215 tarihli iki nüshası.
-Charles Dickens, Jane Austen, Virginia Woolf, Lewis Carroll gibi önemli yazarların el yazması eserleri.
-John Lennon’ın el yazısıyla, Beatles’ın bazı şarkılarının sözleri ve nota defterleri.
