COVID-19 (CORONA VIRUS DISEASE 2019) SÖZLÜĞÜ
Önce bilgisayarlara sonra dile ‘bulaş’tı…
Salgından en çok etkilenenlerin başında Türk dili geliyor. Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Politikaları Kurulu, konuyla ilgili bir lügatçe hazırladı. Biz de buradan hareketle, dilimize giren yeni kelimelere karşılık olarak önerilen Türkçe kelimeleri analiz ettik.
HUKUK DİLİNDE ÖZLEŞTİRME ÇALIŞMALARI
Meclisle kamutay, valiyle ilbay arasında
Büyük Millet Meclisi’nin açılışının 100. yılı nedeniyle dönemin meclis tutanaklarını ve hukuk metinlerini karşılaştırmak, 1932’de başlayan “Dil Devrimi”yle birlikte siyaset ve hukuk dilindeki “özleştirme” çalışmalarının git-gelli hikayesini de takip etmemizi sağlıyor.
‘Adamın dibi’ tuttu ama belki de gayet isabetli oldu!
Adamın dibi lafını duyunca “Şimdi bu bana iyi bir şey mi söyledi” diye düşünmekten alıkoyamıyor insan kendini. Zira bir şeyin dibinin iyi olması nadir görülen bir durum. Belki bir istisna kazandibi olabilir ama son yıllarda “adamlığın yüksekliğini” anlatmak için, gayet pozitif anlamda kullanılan bu tabir belki de bir erkek ironisi!
Yakın dil tarihimizin ‘yerleşmiş’ dil hataları
Türkiye’de son birkaç yıldır bir beka/ bekâ ve erkân/erkan ayıbı aldı başını gidiyor. Pek çok kişi, büyük büyük âdemler, bekâ, erkân derken yaptıklarını fark etseler bile düzeltemiyorlar.
‘Since’in icadından beri en tarihî kurum bizimki!
Türkiye’de, özellikle büyük şehirlerde ve turistik yörelerde “Since ….” ibaresini sıklıkla mağaza ve binaların girişinde görmeye başladık. “1965’ten beri” veya sadece “1965” yazsanız ne olur? Uydurma bir tarihle böbürlenmek için yapılanlar maalesef sadece sivil girişimcilerle sınırlı değil.
Evliya, ulema var ama evliyalar, ulemalar yok
Osmanlı Türkçesindeki kimi kelimelerin günümüzdeki hatalı kullanımları, artık neredeyse yerleşmiş ve kabul görmüş durumda. Arapça gramer kaidesiyle çokluk hâle gelmiş kelimelere “lar/ler” eki ile ikinci bir çokluk eki eklenmesi en sık görülen yanlışlardan.
‘Kargaşalık çıktı’dan ‘Osmanlı Hanedanlık’ına…
Son yıllarda “kargaşalık çıktı”, “orada bir kargaşalık olmuş” gibi kullanımlar çok duyulur oldu. Günümüzde “lık” soneki olur olmadık kullanılarak yeni ve yanlış sözcükler türetiliyor. Hanedan mensubiyetini (mensupluğunu) ekmek kapısı yapmaya çalışırken berbat Türkçesiyle ortaya atılanlar ise “Osmanlı Hanedanlık”ı diye yazıyorlar.
‘Efendi’ hem hitaptır hem unvandır efendim!
Osmanlı döneminde yerleşen ve günümüze kadar ulaşan en yaygın unvan olan ‘efendi’nin ifade ettiği anlamlar ve kullanım alanları…
GÜNDELİK HAYATTA TÜRKÇE VE ANLAMBİLİM
Bekâret değil, (düpedüz) cehalet!
Üniversitedeki kız arkadaşlarımızdan birinin kimlik kartının medeni hal bölümünde “bâkire” yazdığını görmüş, çok gülmüştük. Anlaşılan nüfus memuru muhafazakâr bir vatandaştı…
DOLMABAHÇE TOPLANTISINDA BİLGİ HATASI
Cumhurbaşkanı ve metin yazarları
YANLIŞ Muayede salonunda imza merasimleri yapılırdı DOĞRU Muayede salonu bayramlaşmalar içindi
İZAH Danışmanlar “muayede” ve “muahede” farkını bilmiyor