DÖNÜŞEN VE KAYBOLAN KARADENİZ TATLARI
Hamsiyi koyduk tavaya haydi uşaklar masaya
“Karadeniz’in ne yemeği olacak ki? Karalahana, hamsi, mısır ekmeği, fasulye, hepsi bu” demeyin. Her şeye rağmen Karadeniz’in zamana meydan okuyan tatları, yemek alışkanlıkları...
AVA GİDEN AVLANDI, İNSAN TÜRÜ YALNIZ KALDI
İhtiyaçtan Zevke Uzanan Süreç
Bir toplayıcı iken kendi av olan insan evladı sonradan hıncını uçan-kaçan her şeyden çıkarmış; en yaman, en sapkın ve sınır tanımayan avcı olmuş. “Avcı-toplayıcı” dönemden modern zamanlara uzanırken, her coğrafyada, her inanışta kendini kaybeden iktidar sahipleri, ziyafet-parti-zevk üçgeninde hayvanların da neslini tüketmiş.
TOKGÖZLÜ BALIK, AÇGÖZLÜ İNSANOĞLU
Somon: Balık kılığında fedakar bir bilgeydi…
Binlerce yıl boyunca, hiçbir balığın muktedir olmadığı yolculukları gerçekleştirdi. Hem türünü devam ettirdi hem kendini feda ederek insanı ve diğer canlıları besledi. Bu benzersiz davranıştan etkilendik ama daha fazlasını istedik; bu canım türü 19. yüzyıldan bugüne yokolma noktasına getirdik. Nereden nereye...
ÇOK YİYEN DEĞİL ÇOK GEZEN Ruhun gıdası mutfak, mutfağın kaderi seyahat
Bilinen tarih boyunca, farklı coğrafyalara gitmenin ortaya koyduğu en önemli sonuçlardan biri de yemek malzemesinin ve kültürünün değişmesi, zenginleşmesi. Gerek yeni hammaddeler ve alışkanlıklar gerekse yol yaparken karşılaşılan zorluklar ve zorunluluklar, yemeklerin akıbetini belirlemiş. Şimdi pandemi nedeniyle belki pek yol yapamıyoruz ama, kaynaklarımızı daha akılcı kullanmamız gerektiği ortaya çıktı galiba.
ABD’Yİ FRANSIZ MUTFAĞIYLA TANIŞTIRAN KADIN: JULIA CHILD
Fransız mutfağının inceliklerini ABD’ye taşıyan Julia Child (1912-2004), satışı milyonları geçen kitapları, seyircisi milyonları geçen TV programlarıyla erkek egemen mutfak alanına kendi imzasını bıraktı. Evet, varlıklı bir ailenin çocuğuydu; evet dengeli ve huzurlu bir hayatı ve kendisini destekleyen bir eşi vardı. Ancak 37 yaşında başladığı kariyerine 18 devasa kitap, yüzlerce bölüm program sığdıran bu kadın günde 16 saate varan çalışmasıyla fark yaratmıştı.
HAYALİ KADIN KARAKTERİN YEMEK MACERALARI
1920’lerde ABD’de ortaya çıkan Betty Crocker karakteri, zamanla mutfak ve yemek konusunda ev kadınlarının başdanışmanı olmuş. Kitapları 75 milyon satan, radyo ve TV programlarıyla bir ikon marka hâline gelen Betty Crocker, sonraki savaş ve barış yıllarının da sembol karakterine dönüşmüş.
AMERİKA’DAN AVRUPA’YA TAŞINAN DEĞERLİ TANELER
Meksika’dan dünyaya yayıldığı düşünülen Mısır, çoktanrılı dönemlerin kutsal besini sayılmış. Bugün tek bir mısır türünden 1 milyar ton üretiliyor. GDO’lu mısırın çoğu hayvan yemi, kalanı da yakıt oluyor. Yiyecek olarak tüketilen kısım ise üretilenin ancak %10’u.
GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE GIDA MADDELİ PROTESTOLAR
Şalgam, havuç, yumurta, domates, kremalı pasta... Hepsinin ilk akla gelen ortak özelliği, sofralarımıza yiyecek olarak gelmeleri. Bu gıda maddelerinin birkaç ortak özelliği daha var: Temas ettikleri yerde leke bırakmaları, bozulduklarında berbat kokmaları ve kolay fırlatılmaları. Bu özellikler, onları protestocular için ideal “silahlar” haline getiriyor. “Protest yiyecekler”in hikayesi...
GEÇMİŞ ZAMAN OLUR Kİ TADI CİHANA DEĞER
Osmanlı-Türk mutfağı ve kaybolan lezzetlerimiz
Geleneksel mutfağımız Orta Asya’dan çıkıp yol üzerindeki lezzetleri de dağarcığına katarak genişlemiş; Bizans, Balkan ve Arap mutfaklarının tarifleriyle, yanyana yaşadığı Hıristiyan nüfusun mutfak geleneklerini birleştiren ortak bir kültür oluşturmuş. Bu muazzam mutfak kültürü 20. yüzyıl başlarında savaşlara, yoksulluğa yenik düşmüş. Bugün de fıstıksız dolma, bademsiz ve manda kaymaksız tatlılar, lüfersiz sonbaharlarla dolu günlere doğru ilerliyoruz.
İncir: Tanrılar kutsadı Anadolu’ya yolladı…
Ölümsüzlüğün, bilgeliğin ve bereketin sembolü incir Anadolu’dan çıktı, Mezopotamya, Mısır, Akdeniz, Uzakdoğu derken Amerika’ya kadar herkesi lezzetine hayran bıraka bıraka dünyayı dolaştı. İncir, insanlar tarafından yetiştirilen ilk tarım ürünü ve bugün bu üretimin yaklaşık dörtte biri (260 bin ton) ülkemizde gerçekleştiriliyor.