İKİNCİ DÖNEM PADİŞAHLARIN ATASI
Sultan İbrahim: Deli değil, ‘psikopat’
Osmanlı hanedanında ilk dönemin atası Ertuğrul oğlu Osman; ikinci evre padişahlarının atası Osman’ın 15. kuşak torunu Sultan İbrahim’dir. 8.5 yıllık saltanatında isabetsiz ve dönemi için dahi kabul edilemez kararlar alan sultan, sonunda ulema ve kapıkulunun ortak hareketiyle tahttan indirilip sonra idam edilmiştir. Sonradan yakıştırılan “deli” sıfatını hak etmese de sıklıkla çılgınlık nöbetleri geçirdiği doğrudur.
SULTAN 1. MUSTAFA
Deli padişah 19 ay tahtta tutuldu
Saray avlusuna konulan sâde bir tahta oturtularak: Zıllullah (Allahın gölgesi), âlem-penah (herkesin sığınağı) Halife-i Rûy-i zemin (yeryüzünün halifesi), Üç kıt’anın sultanı, iki denizin hakanı ilan edilen genç, çocuk, yaşlı… sultanlara kıyasla I. Mustafa’nın belirgin farkı, tahta oturduktan sonra değil, doğuştan deli oluşu idi!
OSMANLILARDA GERİLEME DÖNEMİNİN BAŞLAMASI
Sultan II. Mustafa’nın kişiliği ve 17. yüzyıl sonu 18. yüzyıl başı, sekiz yıllık kısa saltanatı, Osmanlı tarihinin kritik bir evresidir. Ordunun başında cepheye giden, hem zafer kazanan hem hezimete uğrayan son padişah odur. Saltanatını noktalayan Edirne Vak’ası da oluşu ve sonucuyla tektir. Şeyhülislâm ve hocası Feyzullah Efendi’nin etkisinden çıkamayan, Edirne Sarayı’ndaki son padişah, 1699 Karlofça Antlaşması’yla Avrupa kapısı yüzüne kapanan II. Mustafa’nın ve bir dönemin hikayesi.
26. OSMANLI SULTANININ 300. DOĞUM YILI
III. MUSTAFA
1717’de doğan III. Mustafa, kafeste geçen 27 yılın ardından 40 yaşında Osmanlı tahtına geçti. Topu topu 57 yıllık yaşamı 21 Ocak 1774’te noktalandı. III. Mustafa’nın İstanbul’da mescitleri, camileri, ticaret hanı ve depoları, çeşmeleri, diğer bayındırlık eserleri saymakla bitmez. Yaptığı işler de azımsanamaz. Ama bugün adını yâd ettiren bir semti, meydanı çarşısı bulunmaz; sarayda onu çağrıştıran bir köşk veya daire de yoktur. Adı bugün neredeyse hiç geçmeyen, sıradışı bir sultanın portresi.
140. YILINDA KANUN-I ESÂSÎ
En karanlık dönemde Meşrutiyet ışığı yanmıştı
31 Mart 1877’de Meclis-i Mebusan’ın açılmasıyla tamamlanacak olan Meşrutiyet’e geçiş sürecindeki en önemli dönüm noktası, Osmanlı tarihindeki ilk anayasanın kabulüydü. Avrupa’da hem siyaseten sıkışmış, hem askerî ve ekonomik açıdan en kötü zamanlarını yaşayan Osmanlı Devleti, Kanun-ı Esâsî’nin kabulüyle umutlanacaktı.
SULTAN ABDÜLHAMİD'İN TAHT OYUNLARI
Osmanlı sultanının ‘tek adam’lık yolunda gerçekleştirdiği işbirlikleri, entrikalar ve siyasi manevralar
Padişahlığa gelişiyle birlikte ipleri eline almaya karar veren Sultan II. Abdülhamid’in en önemli rakibi, Meclis ve Osmanlı bürokrasisi idi.
II. ABDÜLHAMİD’İN ZADEGÂN VE GÜVENLİK SİYASETİ
‘Halife padişah’a bağlı sivil ve askerî kuvvetler
Meclis-i Mebusan, II. Abdülhamid kadar Bâb-ı Âlî paşalarını da rahatsız etmişti. Birçok taşra soylusu da meclissiz bir yaşam istiyordu. Bunların oğulları saraydaki “Aşiret Mektebi”nde eğitiliyor, her şeyden önce padişaha/halifeye bağlı bireyler olarak yetiştiriliyordu. Hamidiye Alayları da, sadece adını taşıdıkları sultana hesap vermekteydi.
ORTADOĞU’NUN KAPISINDA İKTİDAR MÜCADELESİ
500. yılında Mercidâbık ve Sultan Selim gerçeği
Yazgının bir cilvesi olarak, 24 Ağustos 1516’dan tam 500 yıl sonra aynı gün, aynı yerde Türk birlikleri Suriye’ye girdi. Yavuz Sultan Selim ordularının Mercidâbık’ta (Dabik Çayırlığı) Kansu Gavri komutasındaki Memlûk güçlerini yenmesi, Osmanlılara Mısır ve kutsal toprakların yolunu açmıştı. Ancak o dönemde de aynı bugünkü gibi başka hesaplar, ilginç ittifaklar, ihanetler, cinayetler ve algı yönetimi vardı.
DARBELİ OSMANLI TARİHİ
Osmanlı döneminde bitmek tükenmek bilmeyen isyanlardan bir kısmı, dolaysız şekilde sultanları ve yönetim kademesini de hedef almıştı. Padişahların, vezirlerin katline kadar uzanan bu darbelerin motor gücü genellikle yeniçeriler, “üst akıllar”ı ise devlet içindeki çeşitli “paralel” güç odakları idi.