Kategori: Sandığa Doğru

12 Eylül askeri darbesiyle birlikte çok partili yaşam yaklaşık üç yıllık bir kesintiye uğradı. 6 Kasım 1983’te yeniden genel seçimler yapıldı ama yalnızca darbecilerin onay verdiği siyasi partilerin katılabildiği bir seçimdi bu.

1977 seçimleri, şiddete dönüşen siyasi gerilimin gölgesinde yapıldı. Seçim döneminin en renkli siması ise inanılmaz vaatler veren ve yüzlerce hayali temel atan Erbakan’dı.

Bülent Ecevit liderliğindeki yeni CHP 1973 seçimlerine solcu kimliğini vurgulayarak ve buna uygun vaatlerle girdi. Toprak reformu, madenlerin devletleştirilmesi gibi vaatler sağcı yazarları öfkelendirmişti.

Türk siyasetinin gelecek 40 yılına damgasını vuracak AP lideri Süleyman Demirel’in başbakanlık koltuğuna oturduğu 1965 seçimlerinde ilk kez bir sosyalist parti de Meclis’e girdi.

Askeri darbe sonrası kapatılan DP’nin devamı olduğunu söyleyen partilerin de yarıştığı 1961 seçimlerinin ardından, ordunun da etkisiyle siyasi tarihimizin ilk koalisyon hükümeti kuruldu.

Türkiye tarihinin en gergin ve en sert mücadeleye sahne olanı 1957 seçimleridir. Seçimden önce muhalefet partileri ortak cephe oluşturmaya, iktidar buna engel olmaya çalışırken siyasi gerilim seçim sonrasında artarak 27 Mayıs 1960 darbesine kadar devam eder.

Demokrat Parti’nin zafer kazandığı 1954 seçimleri, Menderes iktidarının demokrasiden uzaklaşmasının mîlâdı oldu. Güç sarhoşluğuna kapılan DP iktidarı, seçimi kazanamadığı Kırşehir ilini ilçe yapmak gibi inanılmaz bir karara bile imza attı.

Seçimleri Demokrat Parti’nin kazanması, yani iktidarın seçimler yoluyla el değiştirmesi Türkiye için bir ilkti ama 1950 seçimleri birçok başka ilke daha sahne oldu.

Türkiye Cumhuriyeti’nde birden çok partinin katıldığı ilk genel seçim 1946’da yapıldı. Adli denetimin olmadığı ve açık oy, gizli sayım esasıyla yapılan 1946 seçimleri tarihe “hileli seçimler” olarak geçti.