Kategori: Tarihte Bu Ay/Doğrular-Yanlışlar

Alman besteci ve teorisyen Wagner, müzik dünyasına getirdiği yeni ve devrimci kavramlar-uygulamalarla bir çığır açtı. Ancak Yahudi aleyhtarı görüş ve yazılarıyla, ölümünden 50 sene sonra Nazizmin ve 3. Reich’ın sembolü hâline geldi. Doğumunun 210. yılında, çok tartışmalı bir sanatçının kısa hayat serüveni.

20. yüzyılın müstesna filozoflarından Ludwig Wittgenstein, Avusturyalı çok zengin ve köklü bir ailenin çocuğu olarak 1889’da Viyana’da doğdu. İki dünya savaşı, şiddet ve ırk ayrımcılığı ile parçalanan hayatı 1951’de sona erdi. Ancak ölümünden sonra tam olarak yayımlanan çalışmaları ve notları, günümüzde felsefenin yapıtaşlarından kabul ediliyor.

Sınırları Arap Yarımadası’nı aşıp çok geniş bir coğrafyaya yayılan İslâm İmparatorluğu, çok sayıda farklı etnik kökenden insanı bünyesinde bulunduruyordu. Emevî hanedanının dışlayıcı ve aşağılayıcı tutumları, zamanla birçok farklı grubun katıldığı bir başkaldırı ittifakını ortaya çıkardı. Bu ittifakın ürünü ise 746-750 yılları arasındaki Abbasî devrimiydi.

25 Aralık 800 tarihinde Papa’nın elinden imparatorluk tacını giyen Frankların kralı Şarlman, Avrupa’daki irili-ufaklı yönetimleri bünyesinde topladı ve “Avrupa’nın Babası” (pater Europae) olarak adlandırıldı. Türkçede de yerleşmiş olan Eski Fransızca “Charles le Magne”, Şarlman-Büyük Şarl anlamına gelmekteydi.

Türkiye’de 1538’de Barbaros’a karşı kaybettiği Preveze Muharebesi’yle bilinen Andrea Doria, Cenova kentinin uluslararası denizcisi, yöneticisi, politikacısıydı. Hayli uzun hayatı (94) sürekli değişen ittifaklar, komplolar, seferlerle geçti. “Cenova Çağı”nın (1557-1627) temelini atan Doria’nın yaptığı reformlar ve yenilikler, 1571’den itibaren Osmanlıların Akdeniz hakimiyetini yitirmesinde rol oynayacaktı.

Yakın tarihteki en büyük insanlık suçu Holokost’un mimar ve uygulayıcılarından Hermann Göring, Nazi yükselişinin 2 adamı olarak ünlendi. Savaş sırasında gözden düşmeye başlayan, unvanı bol ama işlevi az bir konuma inen Göring; savaş sonrası Nürnberg Mahkemeleri’nde yargılanacak, ölüme mahkum olacak ve idamından önce siyanür içerek intihar edecekti.

Büyük Osmanlı kuvvetleri 11 Eylül 1565’te Malta’yı fethedemeyince geri çekilmek zorunda kalmış, Avrupa’daki yenilmezlik algısı büyük darbe yemiş, bu mağlubiyet Batı’da yüzyıllarca anlatılan, kutlanan bir hadiseye dönüşmüştü. 6 yıl sonraki İnebahtı Muharebesi (1571) ve 118 yıl sonraki 2. Viyana Seferi ise “yenilmez Osmanlılar” düşüncesini fiilen değiştirecekti.

Günümüzde felsefeyle ilgili olan-olmayan herkes tarafından en çok atıf yapılan filozoflardan Friedrich Wilhelm Nietzsche, yaşadığı dönemdeki değişimlere tepki gösterdiği eserleri, cümleleriyle özellikle post-modernist dönemin yolunu açmıştı. Ömrünün çoğunu sağlığından yoksun şekilde geçiren Nietzsche, 25 Ağustos 1900’de bir dizi hastalıktan sonra öldü. Gerçekler ve yakıştırmalar…

İngiliz edebiyatçı ve eleştirmen Charles Dickens (öl. 1870), yarattığı karakterlerle 19. yüzyıl İngiltere’sinin toplumsal sorunlarını ve dönemini yansıttı. Kendi hayat hikayesini David Copperfield romanında kurgusal bir karakter üzerinden yazan Dickens, özellikle Oliver Twist ve Kasvetli Ev’le kalıcı bir etki sağladı, klasikler arasına girdi. Eksileri ve artılarıyla…

Rönesans döneminin ünlü ismi Leonardo Da Vinci, 18. yüzyılın sonlarında yeniden keşfedildi ve bir rol model, bir “kilise-dışı/laik bir dahi” olarak 20. ve 21. yüzyıl dünyasının en önemli sanatçılarından biri kabul edildi. Yüzyıllar içerisinde onunla ve sanatıyla ilgili değişen algılar, tartışmalar ve gerçekler…