AĞUSTOS 1947 BRİTANYA’NIN ALTKITAYI TERKETMESİ
Hindistan ve Pakistan: Bağımsızlık ve bölünme
Asya’dan Hint Okyanusu’na uzanan dev bir kara kütlesi olan Hint altkıtası, tarihte Britanya Rajı dışında hiçbir zaman tek bir yönetim altında toplanmamıştı. Bu topraklarda yaşayan halkların Britanyalı “yabancı hükümdar”a karşı bağımsızlık mücadelesi, ancak dine dayalı millet kavramı temelinde bölünerek gerçekleşecekti. Ancak hem bu süreç hem de sonrası acılarla dolu olacaktı.
TEMMUZ 1261 KONSTANTİNİYYE’NİN FETHİ
İstanbul’da Latin işgali ve Bizans’ın geri dönüşü
4. Haçlı Seferi, Haçlı Seferleri içinde farklı bir konuma sahipti. 1202’de Kutsal Topraklar’ı hedefleyerek başlayan sefer, 1204’teki Venedik-Frenk ittifakıyla Bizans’ın görkemli başkenti Konstantiniyye’yi hedef aldı. Şehri fetheden Latinler büyük bir yıkıma yolaçarken, Bizans imparatoru da İznik’e kaçtı. Bundan 760 yıl önce 15 Temmuz 1261’de 8. Mihail Paleologos’un kuvvetleri şehri geri aldı.
MAYIS 1291 AKKA KUŞATMASI
Doğu Akdeniz’de Haçlı varlığının sonu
Bundan tam 730 yıl önce Haçlı Seferleri’nin ve Doğu Akdeniz’deki Haçlı varlığı (outremer) açısından dönüm noktası olan Akka kuşatması gerçekleşti. Akka, Doğu Akdeniz’de Hayfa Körfezi’ndeki özel konumu ve doğal limanıyla stratejik önemi büyük kentlerden biriydi ve yüzyıllarca böyle kaldı. 1799-1832 arasında bile, biri Napoléon tarafından olmak üzere üç kere daha kuşatılacaktı. Akka’nın Müslümanlar tarafından fethi sonrası Haçlıların artık bu topraklarda tutunabilmesi mümkün olmadı.
NİSAN 1861 AMERİKAN İÇSAVAŞI
İktisadi çıkarlar çatıştı Kuzey ile Güney kapıştı
Amerikan İçsavaşı, 160 yıl önce 12 Nisan 1861’de “Kuzey” ile “Güney” arasında başladı. Vietnam Savaşı’na kadar ABD’nin kayıplar açısından en kanlı savaşı olarak kaldı. 1860 seçimlerinde henüz 6 yıllık bir parti olan Cumhuriyetçi Parti’nin ve Abraham Lincoln’ün Kuzey oylarıyla kazanması, kölecilik taraftarı Güney için artık hem iktisadi hem siyasi olarak bir varoluş problemine dönüşmüştü. Lincoln’ün başkanlık görevini devralmasından sadece bir ay sonra, Güney’in Fort Sumter baskını savaşın kıvılcımını çaktı. 1865’e kadar sürecek savaşı Kuzey kazanacak, Amerika Birleşik Devletleri kurulacak, kölelik yasaklanacak; ancak bütün bunlar 620 bin insanın hayatına malolacaktı.
MART 1871 - PARİS KOMÜNÜ
150 yıl öncenin Fransa’sı sosyalizmin ilk provası
1870 Eylül’ü başında 3. Napoléon, Sedan Muharebesi’nde Prusya’ya tutsak düşmüştü. Fransa’da hemen ardından kurulan cumhuriyet (3. Cumhuriyet), bir yandan savaşı sürdürüyor diğer yandan da önemli endüstri kentlerindeki işçilerin ve halkın başlattığı ayaklanmalarla uğraşıyordu. Ülkeyi yöneten monarşi sempatizanı Adolphe Thiers ve daha muhafazakar cumhuriyetçilerin yeni yönetimde başı çekmesi, Prusya’ya verilen ödünler ve son olarak Montmartre’daki topların 18 Mart 1871’de Paris’ten çıkarılmak istenmesi zaten kaynayan kazanı patlattı. Devrimciler Paris’te yönetimi ele geçirdi ve 18 Mart’ta 10 haftalık komün dönemi başladı.
ŞUBAT 1815 NAPOLÉON’UN ELBA ADASI’NDAN KAÇIŞI
Sürgünden firar etti, 100 gün tahta geçti
Napoléon Bonaparte, 206 yıl önce bu ay (26 Şubat 1815), “sürgün” edildiği Elba Adası’ndan firar etmişti. Adadan kaçan meşhur komutan, o sırada 46 yaşındaydı. 24 yaşında general, 35 yaşında Fransız İmparatoru olmuş; hemen hemen girdiği tüm muharebe ve savaşlardan muzaffer ayrılmıştı. Ta ki Rusya Seferi’nden eli boş dönene kadar… Firardan sonra “Yüz Gün” daha Fransa İmparatoru olarak hüküm sürecek; Waterloo Muharebesi’ndeki yenilgiden sonra, Saint-Helena adasında gerçek bir sürgüne mahkum edilecek; 1821’de ölecekti.
OCAK 1933 HİTLER’İN ŞANSÖLYE (BAŞBAKAN) OLMASI
Yetmez ama Hitler…
Adolf Hitler bundan tam 88 yıl önce, Almanya Cumhurbaşkanı Paul von Hindenburg tarafından hükümeti kurmakla görevlendirildi. Seçimlerde meclis çoğunluğunu sağlayamayan Nazi Partisi liderinin başbakan olması, o dönemde ne iktidar ortakları ne muhalifler ne Yahudiler ne de ülke aydınları tarafından bir tehdit olarak görülmedi. Ancak dünya artık eskisi gibi olmayacaktı.