Tarihi eserlerin Irak dışına kaçırılmasını önlemek için satın alma politikası izleyen Süleymaniye müzesi büyük bir sürprizle karşılaştı. Gılgamış destanına ait bir kil tablet, 800 dolara müze koleksiyonuna katıldı.
Irak Kürdistan Özerk Bölgesi’ndeki Süleymaniye Müzesi’nde kadim destanların anası Gılgamış’a ait yeni bir kil tablet ortaya çıktı. Sürpriz buluntu hem Gılgamış Destanı’nın bölümlerinin sırasını değiştiriyor, hem karanlıkta kalan bazı noktalara ışık tutuyor, hem de yazıta fazladan 20 satır ekliyor.
Eserin müze koleksiyonuna katılma hikayesi oldukça ilginç. Irak’ın işgalinden sonra başlayan tarihi eser yağması çılgınlığı sırasında Süleymaniye Müzesi tarih varlıklarının yurt dışına kaçırılmasına engel olmak için getirilen her eser karşılığında kaçakçılara sorgusuz sualsiz ödeme yapma politikası izliyordu. Gılgamış Destanı’na ait yeni kil tablet, 2011 yılında müzeye karanlık bir sima tarafından satılan 80-90 parçalık bir koleksiyonun içinden çıktı. Profesör Faruk Al-Rawi eserleri incelerken, satıcı da müze yöneticisi Abdullah Haşim ile pazarlık halindeydi. Bilim adamı tabletin önemini fark eder etmez Haşim’e adama ne kadar para istiyorsa vermesini söyledi. 800 dolara el sıkışıldı.
Birbirine muhtemelen satıcı tarafından acemice yapıştırılmış toz-toprak içindeki tablet temizlendikten sonra yapılan incelemede onun Gılgamış Destanı’nın Yeni Babilce yazılmış üzerinde altı sütun bulunan V. tabletinin sol yarısı olduğu anlaşıldı. Yeni buluntuda deşifre edilen mısralarda Uruk kralı Gılgamış ile arkadaşı Enkidu’nun tanrıların evi Cedar ormanının bekçisi dev yarıtanrı Humbaba’yı nasıl öldürdükleri anlatılıyor.
UZMAN GÖRÜŞÜ
Doğu’nun İlyada’sı
ŞEVKET DÖNMEZ
Gılgamış Destanı, dünya edebiyatı ve felsefesinin başlangıç noktasıdır. Destanda Sümer sitesi Uruk’un Tufan öncesi krallarından Gılgamış’ın sadık arkadaşı Enkidu’nun ölümü sonrasında çıktığı yolculukta ölümsüzlüğü arayışı anlatılmaktadır. Gılgamış bu uzun yolculukta, ölümsüz yaşamı elde etmiş tek insan olan Tufan’dan kurtulmuş Utanapiştim’le görüşür, ölümsüzlük bitkisinin yerini öğrenir ve onu bulur. Uruk’a dönüş yolunda ırmakta yıkanıken bir yılan sudan çıkıp bitkiyi götürür. İnsanoğlunun nasibi de böylece sonsuz yaşam yerine ölüm olur. Yaklaşık 300 dize olduğu tahmin edilen Gılgamış Destanı’nın kayıp parçalarında neler anlatıldığı konusunda bugüne değin yalnızca tahmin yürütülebiliyordu. Bu çok önemli keşif, roman tadındaki destanın sır olan bölümlerini bilmemizi sağlayacaktır.
