Eski adıyla Sarkis Bey Adası veya Kömür Adası olarak anılan ada, 1957’de Galatasaray kulübüne satılmıştı. O dönem yapılan bir tasarım uygulaması, Allah’tan hayata geçirilmemişti.
Galatasaray Adası, İstanbul-Kuruçeşme’de kıyı dan yaklaşık 300 metre açıkta bulunan küçük bir ada. Yüzölçümü 6.900 metrekare olan adanın ilk adı ise Sarkis Bey Adası. Tarih Vakfı’nın yayımladığı İstanbul Ansiklopedisi‘ne göre Sultan Abdülmecid Vakfı’na aitken Sultan Abdülhamid tarafından hassa mimarı Sarkis Balyan’a (1831-1899) verilmiş, o da burasını düzeltip iki katlı bir köşk yaptırmış.
Mimar Sarkis Balyan’ın ölümünden sonra varislerince İstanbul deniz ulaşımında ünlü ve Osmanlı İmparatorluğu’nda kurulmuş ilk anonim şirket olan Şirket-i Hayriye İdaresi’ne kiralanan bu ada ve içindeki köşk, yıllara kömür deposu oldu. Sarkis Balyan’ın ailesi ve torunlarına ait 23 Mayıs 1945 tarihli bir tapu ve veraset kaydı Pars Tuğlacı tarafından Osmanlı Mimarlığında Balyan Ailesi’nin Rolü kitabında yayımlanmıştır. Varislere bir ödeme yapılıp yapılmadığı bilinmiyor.
‘Proje’ olarak!
1957’de Galatasaray Kulübü’ne satılan adanın üzerine bir bina yapılması planlanmıştı. Proje olarak kalan bu binanın tasarımcısı ise bilinmiyor.
1950’den sonra tüm İstanbul’da görülen imar hareketlerinden Boğaziçi sahili de nasibini aldı. Galatasaray kulübünün Bebek’te bulunan lokali, yol genişletme nedeniyle yıkıldı. Bu yıkım dolayısıyla, Şirket-i Hayriye Anonim Şirketi’nin devletleştirilmesi nedeniyle Millî Emlak İdaresi’ne geçen Sarkis Bey Adası’na (o günkü adıyla Kömür Adası) Galatasaray Spor Kulübü talip oldu.
Galatasaray Kulübü yetkililerinin verdikleri bilgiye göre adanın tapusu 1957’de o dönemin başkanı Sadık Giz tarafından 150 bin lira ödenerek satın alındı ve bu işlem 5 Temmuz 1957 tarihinde tescil edildi. Nitekim 17 Ağustos 1957 tarihli Cumhuriyet gazetesinde çıkan bir haberde “Galatasaray Kulübünün büyük emekler karşılığı satın aldığı Kuruçeşme Adasında kulüb tarafından yapılan muvakkat tesisler bugün saat: 17 de törenle açılacaktır. Açılışı müteakib davetlilere bir kokteyl verilecektir” denilmektedir.
17 Ağustos 1957 tarihli Cumhuriyet gazetesinde çıkan Galatasaray Adası haberi.
Adadaki tesisler, son yıllarda işletmeci ile yaşanılan sorunlar ve ülkenin bulunduğu iklime paralel birtakım hanedan heveskârlarının “bize dedemizden kaldı” iddiaları eşliğinde, adadaki tesisler kaçak yapılaşma gerekçesiyle yıkıldı. İstanbul’un ve Boğaziçi’nin en muhteşem noktalarından birini oluşturan Galatasaray Adası üzerine, 1957’den ve kulübün sahiplenmesinden sonra henüz tasarımcısını bilemediğimiz muhteşem(!!!) bir yapı planlanmıştı. İlk kez yayımlanan bu fotoğrafa bakıp, “hayata geçirilememiş olmasından duyduğumuz sevinci” #tarih dergi okurları ile paylaşmak istedik.
