Şubat
sayımız çıktı

Suriye

Bir Müzmin Çatışma Örneği Olarak


1516’da osmanlı hâkimiyetine girişinden itibaren dinsel, mezhepsel ve etnik çeşitliliği sürdürme yeteneğine sahip bir idari örgütlenmenin de desteğiyle, yaklaşık 400 yıl farklılıkları koruyarak birlikte yaşama pratiğini geliştiren suriye toplumu, baas rejimiyle birlikte ideolojik bir şemsiyenin altına girmek zorunda kalmıştır. 1947 yılında şam’da yapılan ilk kongreden 6 yıl sonra arap diriliş partisi ve arap sosyalist partisi’nin birleşmesiyle kurulan baas partisi, arap milliyetçiliği, birlik ve sosyalizm düşüncelerini harmanlayarak hızlı bir örgütlenme sürecine girmiştir.

Antik Yunanlıların “üç kıtanın buluştuğu yer” olarak tanımladığı Suriye coğrafyası, geçtiğimiz yüzyılın başlarına kadar bugünkü Lübnan, Ürdün, Filistin, İsrail ve Suriye’yi içine alan geniş bir bölgenin adıydı. Nitekim Osmanlı’nın doğu ticaret yolu üzerindeki kilit mevkilerinden olan Bilad-ı Şam, ilk kez 1864’te “Suriye” vilayeti adını almış1 ve yaklaşık yüz yıl sonra Hafız Esat döneminin “Büyük Suriye” projesinin sınırları da bu çerçevede şekillenmiştir.

Suriyede Esad Dönemi Sona Erdi
Hama kentinde yıkılan Hafız Esad heykeli.
KAYNAK: DEPO PHOTOS

Baas Rejimi ve Suriye
Orta Doğu’ya Batı emperyalizminin müdahalesine karşı “Ebedî Misyonu Olan Tek Arap Ulusu” (Ümmetun Arabiyyetun Vâhide, Zâte Risâletun Hâlide) sloganıyla tüm Arap ülkelerinin tek çatı altında toplandığı laik, sosyalist bir Pan-Arap yönetimi kurmayı hedefleyen Baas Partisi’nin temel hedefi Avrupa’dakine benzer bir Arap Rönesansı başlatmanın ve eski ihtişamlı günlere dönmenin mümkün olabileceğini göstermektir. Lakin bu ideolojinin iktidara gelebildiği iki ülke olan Irak ve Suriye’de de görüldüğü üzere Baas rejiminin beklenen hedeflere ulaşamadığı gibi en belirgin özelliği, çoğunlukları azınlık yönetimlerinin hükmü altına almak ve majör kimlikleri otoriter bir ideolojik yönelimle baskılamak olarak şekillenmiştir. Özellikle ülke içindeki etnik ve mezhepsel gruplara olan şedit politikaların yarattığı iç hasarlar dış politikadaki taşkınlıklarla beslenince her iki ülkede de rejimin meşruiyeti sorgulanır hâle gelmiştir. Irak’ın Kuveyt üzerindeki iddiaları ve Suriye’nin Lübnan, Filistin ve Ürdün’ü büyük Suriye Devleti’nin bir parçası olarak görmesi de çevre coğrafyalarla olan politik ilişkileri zehirlemiştir.

Deniz_Ulke_Kaynak_2) Suriye ve Levant Bölgesi
Suriye ve Levant Bölgesi’ni gösteren harita.
Beşar Esad - Arşiv
Beşar Esad, 2001’de başlayan ve 13 yıl süren iç savaştan sonra 2024 yılı sonunda ülkesini terk ederek Rusya’ya sığındı.
KAYNAK: DEPO PHOTOS
Bu içeriğe erişmek için Şubat 2025 | 122. Sayı | E-Dergi satın almanız gerekir.