Kuvâ-yı Milliyye’den düzenli orduya doğru
1920 Temmuz'u İstiklal Harbi sürecinde kritik gelişmelere sahne oldu. Yunan ordusunun Bursa'yı ele geçirmesi ve Denizli'de Demirci Mehmet Efe vakası Büyük Millet Meclisi'nde ciddi tartışmalara yol açtı. Mustafa Kemal'in "Batı Cephesi'nin yarılmasının onulmaz bir durum yaratmadığı ve asıl bundan sonrasının önemli olduğunu" söylemesi de Meclis'i teskin etmedi ama düzenli orduya geçiş noktasında önemli bir ivme sağladı.
KURULUŞUNUN 100. YILINDA BÜYÜK MİLLET MECLİSİ
Hakimiyet Milletindir
Büyük Millet Meclisi’nin tam 100 yıl önceki açılışı, Millî Mücadele’nin köşe taşlarından olmasının yanında parlamentonun üstünlüğünü savunanların 1908’den beri yürüttüğü mücadelenin de son adımlarındandı.
MODERN TÜRK HARİTACILIĞININ BABASI
Çanakkale Savaşı’nı tarihe nakşeden insan: Mehmet Şevki Paşa
Türk haritacılar, 1915 muharebelerinden hemen sonra, arazi üzerinde özellikle savaş bölgesindeki askeri pozisyonları, anı ve izleri tek tek, ayrıntılı şekilde kaydettiler. 1/5.000 ölçeğindeki 43 paftalık Çanakkale Tahkimat Haritası, bu teknik ve detaycı anlayışıyla dünya haritacılık tarihinde bir ilk kabul ediliyor. Haritanın arkasında ise “Türk savunma zaferini sonsuzluğa kadar yaşatmak, saptamak ve canlandırmak amacıyla” harekete geçen Şevki Paşa vardı.
ÜÇÜNCÜ MEŞRUTİYET
Sarayın ihaneti ve millî hakimiyet ilkesinin yok sayılması
Millî Mücadele’nin aynı zamanda millî hakimiyet için de yapılan bir iç mücadele olduğu, yakın tarihimizde es geçilen bir noktadır. 7 Ekim 1919’da başlayan 11 Nisan 1920’de sona eren dönemi “3. Meşrutiyet” olarak adlandırmak gerekir. Cumhuriyet rejimine kadar ilerleyen süreçte Saray’ın asıl ihaneti dış politikaya ilişkin değil, millî hakimiyet ilkesi üzerine kurulu olan anayasal sisteme son vermesidir.
SİVAS KONGRESİ (4 - 11 EYLÜL 1919)
Başta hayalkırıklığı, sonra zafere giden yol
Mustafa Kemal’in Amasya’da yaptığı çağrı karşılık bulmamış, Temmuz ayında Sivas’a gelen olmamıştı. 4 Eylül’de toplanan Sivas Kongresi’nde ise katılım düşük düzeyde kalmıştı. Fakat gerek kongrede alınan kararların etkisi, gerek sonrasında yaşananlar, Sivas’ı Millî Mücadele’nin kritik duraklarından biri haline getirdi.
MİLLÎ MÜCADELE’NİN DÖNÜM NOKTASI
Anadolu “harekât-ı milliyesi”ni alevlendiren, Mustafa Kemal Paşa’dır. Samsun’a çıktıktan sonra her yöne telgraflar yağdırmış, bilgilenmeye, Anadolu’nun doğu yarısındaki genel durumu anlamaya çalışmıştı. Ali Fuat Paşa, Rauf Bey ve Refet Bey’le birlikte Amasya’da buluştular. Mustafa Kemal Paşa da Julius Caesar gibi Rubicon’u Amasya’da geçmiş, zarlar atılmıştı.
MİLLÎ MÜCADELE VE AMERİKAN MANDASI MESELESİ
Atatürk’ün Nutuk’u, Halide Edip’in itirazı…
Gazi Mustafa Kemal’in 15-20 Ekim 1927 tarihlerinde Cumhuriyet Halk Fırkası Kongresi’nde okuduğu ve Nutuk adıyla yayımlanan söylevde, Kurtuluş Savaşı’nın tarihî dökümü yapılıyordu. Halide Edip, Londra’da yayımlanan The Times gazetesinde, Gazi’nin Nutuk’una ilişkin eleştirilerde bulunmuş, özellikle “manda meselesi”ne değinmişti. Kim, hangi noktalarda haklıydı?
KISA BİR YAKIN TARİH DERSİ
Millî Mücadele: Ne zaman başladı? Kurtuluş Savaşı: Ne zaman bitti?
Yakın tarihimizin belki de en önemli tarihleri ve bunların anlamları, sıklıkla karıştırılıyor. Birbirinden farklı iki kavram, Millî Mücadele ve Kurtuluş Savaşı, çoğu zaman eşanlamlı olarak, birbirinin yerine kullanılıyor. Kısa bir yakın tarih dersi.