Prens Muhammed Ali Tevfik, Osmanlılara bağlı son Hıdiv II. Abbas Hilmi Paşa’nın kardeşiydi. 1899-1929 yılları arasında Kahire’nin güneyinde inşa ettirdiği saray, geç dönem Osmanlı sanatının inceliklerini ve olağanüstü ürünlerini bünyesinde topluyor.
eğitim görmüş kültürlü bir kişiydi, Türk-İslâm sanatına hayrandı. Saray, iki yıllık onarımın ardından 2015’te tekrar ziyarete açıldı.
Mısır’a giden gezginler, bu eşşiz ülkenin Antikçağ uygarlıklarının heybetinin gölgesinde kalmış Ortaçağ ve Yakınçağ anıtlarını çoğu zaman göremeden dönerler. Oysa Mısır ve başkenti Kahire, Memlûk camilerinden Osmanlı sebillerine ve Hıdiv saraylarına uzanan olağanüstü bir “Türk ve Osmanlı Mirası” sunar.
1805’de Mısır’a Osmanlı Valisi olarak tayin edilen Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın kurduğu hanedan, 1867’de torunu İsmail Paşa’dan itibaren Hıdiv ünvanını kullanarak, Mısır’ı Osmanlı bayrağı altında ama yarı bağımsız şekilde yönetti. 1882’de Mısır’ın İngilizler tarafından işgali ile Osmanlı İmparatorluğu’nun ve hıdivlerin yönetimsel bir gücü kalmasa da, 1953’te cumhuriyet ilan edilene kadar Mısır’ın resmî devlet başkanları yani kralları bu hanedandan çıktı. Mehmet Ali Paşa ve ardından gelen hıdivler, Mısır’ın modernleşmesi ve Batılılaşmasına önem vererek, hem Osmanlı hem de Müslüman dünyası için örnek teşkil ettiler. Bunlara ait mimari yapılar, bugün Mısır’ın Kahire, İskenderiye, Luksor gibi önemli şehirlerinde 19. yüzyılın etkileyici örnekleri olarak hâlâ izlenebilir.
Çoğunlukla Avrupa tarzında yapılmış Hıdiv ailesi sarayları içerisinde biri, inşa edenin ait olduğu Osmanlı-İslâm kültürüne bir sadakat gösterisi sunuyor: Manial Sarayı. Kahire’nin güneyinde, Nil üzerindeki Rhoda adasında bulunan bu saray 1899-1929 yılları arasında inşa edilmiş.
Sarayı yaptıran Prens Muhammed Ali Tevfik, Osmanlılara bağlı son Hıdiv II. Abbas Hilmi Paşa’nın kardeşiydi. İsviçre ve Avusturya’da eğitim görmüş kültürlü bir kişiydi, Türk-İslâm sanatına hayrandı. Türk, İran, Suriye, Mısır ve Endülüs sanatı unsurlarının rokoko ve art nouveau tarzın karışımı ile inşa ve dekore ettirdiği bu evinde oluşturduğu koleksiyon göz kamaştırıyor. 350 kadar Türk halısı, duvardan duvara Kütahya seramikleri, Osmanlı şamdanları, Şam işi ahşap mobilyalar ve pencereler, Endülüs tarzı mermer çeşmeler ile süslü bu eşsiz ev, Fransız besteci Camille Saint-Saens’dan Winston Churchill’e kadar bir dönemin önemli insanlarını ağırladı. 1955 yılında ulusal müze olan Manial Sarayı, 10 yıllık bir restorasyon sırasında kapalı kaldıktan sonra, 2015’te yeniden ziyaretçilere açıldı.
