Dünyanın en büyük Bizans külliyatlarından biri, ABD’nin başkentindeki Dumbarton Oaks enstitü ve müzesinde. Konu üzerine yazılmış 149.000 bin eser ve 1.200 tarihî obje, Bizans dünyası ve kültürünü kapsamlı şekilde ziyaretçilere sunuyor.
Amerika Birleşik Devletleri’nin başkenti Washington DC’nin Georgetown semtinde bulunan Dumbarton Oaks enstitü ve müzesi, Anadolu’nun Bizans geçmişine yeni dünyadan bir kapı aralıyor.
Müzeye ismini veren ve muhteşem bahçelerin içinde yer alan malikane, 1800 senesinde inşa edilmiş. 1920’de burayı satın alan Bliss ailesi, evlerini sahip oldukları kitap ve antika eserlerin korunacağı, konserlerin verileceği bir kültür merkezine dönüştürmüşler. Igor Stravinsky, mâlikanenin sahipleri için 1938 yılında “Dumbarton Oaks” isimli bir konçerto yazmış. 1944’te Birleşmiş Milletler’in kuruluşuna önayak olan ve savaş sonrası dünya düzeninin görüşüldüğü uluslararası barış konferansı da yine bu mekanda toplanmış.
Bliss ailesi, vasiyetleri ile bu mekan ve koleksiyonlarını Harvard Üniversitesi’ne bırakmış ve müze halen bu saygın üniversite tarafından idare ediliyor. Dünyadaki en önemli Bizans araştırma merkezlerinden birisi olan Dumbarton Oaks, konuyla ilgili 149.000 eseri kütüphanesinde barındırıyor.
Müze koleksiyonlarından biri de, Kolomb öncesi Amerika kıtasının yerli kültürlerine dair. 1959’da New Yorklu mimar Philip Johnson’un tasarladığı bu bölüm, kubbe, sütunlar ve ışık kullanımıyla etkileyici bir görünüme sahip. Johnson, tasarımının ilham kaynağının Mimar Sinan’ın eserleri olduğunu belirtmiş.
Müzenin Bizans bölümünde, 4. ve 15. yüzyıllar arasına tarihlenen 1.200 obje bulunuyor. Antakya mozaiklerinden değerli altın takılara, eşsiz bir sikke koleksiyonundan 6. yüzyıldan kalma metal aydınlatma armatürlerine uzanan bu zengin koleksiyon, Bizans dünyasını ve kültürünü derli toplu bir sergileme içinde ziyaretçilerine sunuyor.
Ayasofya ve Kariye’nin 1930’larda müzeye dönüştürülme çalışmaları sırasında, üzerleri sıva ile örtülmüş mozaikleri sabırlı bir çalışma ile gün ışığına çıkaran Boston’lu restoratör Thomas Whittemore ve ekibinin arşivi de Dumbarton Oaks koleksiyonunda bulunuyor.
