Arkeoloji 2000’li yılların başlamasıyla birlikte Türkiye’nin Batı ile rekabete girdiği bilim dallarından biri haline geldi. Ülkemizin arkeoloji ve eski eser politikasını belirleyen Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün destekleri ile Türk arkeologlar çok önemli keşiflere imza attılar. 2016’da olduğu gibi Türkiye’de 2017’de gerçekleştirilen 160’ı aşkın kazıda antik kentler, höyükler, mezarlıklar, tümülüsler, kurganlar ve mağaralar kazıldı, çok önemli yapılar ve buluntular açığa çıkarıldı. İşte öne çıkan 10 kazı ve sonuçları.
İSTANBUL-BEŞİKTAŞ / MÖ 14. YÜZYIL
TARİHİ DEĞİŞTİREN MEZARLAR
Yıldız Yokuşu’nun başlangıç noktasında İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nin Kabataş-Mahmutbey Metrosu Beşiktaş Meydan girişinin yapılacağı alanda gerçekleştirilen kurtarma kazılarında, İstanbul’un eski Yunan yerleşiminin hemen öncesindeki dönemi aydınlatacak çok önemli arkeolojik bulgulara ulaşıldı. Modern kent yüzeyinin yaklaşık 6-7 metre altında açığa çıkan kurgan mezarların Güneydoğu Avrupalılara, Avrasyalılara, Kimmerlere ve belki de Thrako-Frig toplumlarına yakın olduğu tahmin ediliyor. Açığa çıkmaya başlayan mezar yapıları, İstanbul Demir Çağı arkeolojisi ile izleyen Yunan Kolonizasyonu dönemi için bilinen ve doğru olduğu sanılan pek çok bilginin şehir efsanesine dönüşmesini sağlayacak gibi görünmekte.
KÜTAHYA / 15. YÜZYIL
600 YILLIK TÜRK HAMAMI
Eserleri Kütahya’da bulunan Germiyanoğlu Beyliği, Anadolu Orta Çağı’nın en güçlü ve özgün devletlerinden biridir. Kütahya Müzesi tarafından yapılan bir kurtama kazısı sonucunda, II. Yakup İmareti, Mescidi (1411-1412) ve Sakahanesi ile ilgili olduğu anlaşılan hamam yapısı açığa çıkartıldı. Söz konusu hamam, Türkler’in Batı Anadolu’daki en erken yapılarından biri durumundadır.
ÇORUM-ÖRÜKAYA BARAJI / MS 1 – 2. YÜZYIL
ROMA’NIN EŞSIZ MIMARISI
Müze Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen kurtarma kazılarında Çorum’un Alaca İlçesi yakınlarında Roma Dönemi’nde inşa edildiği düşünülen antik bir baraj saptandı.
ANTALYA-PERGE / MS 3. YÜZYIL
TROYA SAVAŞI VE ARTEMIS
Aksu yakınlarındaki Perge Antik Kenti’nde Antalya Müzesi’nin kazı çalışmaları sırasında Troya Savaşı ile ilgili bir sahnenin yer aldığı mozaik keşfedildi. Miken gemilerinin denizi geçmesi için kurban edilmekte olan İphigeneia’yı kurtarmak için Artemis’in gökyüzünden bir geyik indirmesinin betimlendiği mozaiğin önemi, söz onusu sahnenin antik dönemde fazla örneği olmaması.
AMASYA-OLUZ HÖYÜK/ MÖ 5 – 4. YÜZYIL
YENI KUTSAL ALAN
2007 yılından beri İstanbul Üniversitesi adına kazılan yerleşmede, “Erken Zerdüşt Dini” kutsal alanı keşfedildi. MÖ 425-300 yıllarına tarihlenen kutsal alanda tapınak eşyalarının gömüldüğü çukurlar (bothros) bulundu. Bu yeni bulgular, Oluz Höyük, Amasya ve Kuzey-Orta Anadolu’nun Avesta’nın kutsal coğrafyası içinde olduğuna işaret etmektedir.
HATAY- TELL TAYİNAT / MÖ 9. YÜZYIL
HITITLI SOYLU KUPAPIYAS
Hatay’ın Reyhanlı ilçesindeki Tell Tayinat Höyüğü kazısında Geç Hitit Dönemi’ne (MÖ 9. yüzyıl) tarihlenen bir kadın heykeline ulaşıldı. Kral Şuppiluliuma’nın eşi Kupapiyas’a ait olduğu düşünülen heykel, tanrıça Kubaba dışında nadir olarak görülen Geç Hitit kadın figürleri için oldukça değerli bir örnek.
KARABÜK-SAFRANBOLU GÜMÜŞ TÜMÜLÜSÜ / MÖ 8. YÜZYIL
DEFINECILERDEN KURTULANLAR
Safranbolu tarihî merkezinin hemen yakınındaki Gümüş Tümülüsü’nde önemli bulgulara ulaşıldı. Kastamonu Müze Müdürlüğü’nün başkanlığında, Şahin Yıldırım’ın danışmanlığında sürdürülen kazıda mezar odası bulundu. Kaçak kazılarla soyulduğu anlaşılan mezar odasındaki çanak-çömleklerin önemli bir bölümü MÖ 8. yüzyıla tarihlendiriliyor.
ARDAHAN/ 19. YÜZYIL SONU
RUS SUBAYIN CESEDI
Ardahan’da bir inşaat kazısı sırasında bulunan ahşap tabut ve içindeki bozulmamış asker cesedi 2017 yılının önemli arkeolojik olaylarından biri oldu. 123 yıl önce gömüldüğü anlaşılan askerin kimliği titiz araştırmalardan sonra saptandı. Buna karşın, Rus ordusundan Yarbay Karl Karloviç Rjepetski’ye ait olduğu anlaşılan cesetle ilgili tartışmalar uzun süre kamuoyunun gündeminde kaldı.
GİRESUN- KARADİKMEN KALESİ /
FRIG KÜLTÜRÜNÜN IZLERI
Giresun ilinin Çamoluk ilçesine bağlı Karadikmen köyünün 3 km kuzeyinde hakim bir tepe üzerinde yer alan Karadikmen Kalesi’nde, Demir Çağı’na tarihlenen boya bezemeli çanak çömlek parçaları bulundu. Frig kültürü içinde değerlendirilen çanak-çömlekler, Orta Anadolu Demir Çağı geleneğindeki özellikleri ile en kuzeydoğudaki örnekleri oluşturması bakımından önemli.
GAZİANTEP-KARKAMIŞ / MÖ 13. YÜZYIL
SINIRDAKI HAZINELER
Suriye sınırındaki Karkamış Kazıları 2011’den beri kesintisiz olarak Bologna ve İstanbul Üniversiteleri tarafından sürdürülmekte. 2017 dönemi çalışmalarında, çoğunun üzerinde mühür baskısı bulunan 250 kil parça keşfedildi. Hasan Peker’in mühür baskıları üzerinde yaptığı çalışmalar, bunların İniteşub’un (MÖ 1260) egemenliğindeki döneme ait olduğunu göstermiştir. İleri çalışmalar Karkamış’ın Hitit Büyük Krallık Dönemi yönetimi hakkında değerli bilgiler verecektir.
