Yayımcılık-dergicilik ve grafik tasarım açısından çok ileri seviyedeki bu yayın aylık olarak neşrediliyor, üstüne üstlük ücretsiz dağıtılıyordu. Cevad Gültekin tarafından yönetilen ve dört yıl boyunca yaşayan dergi, bir zamanlar Türk basın tarihindeki kalitenin ne denli yüksek olduğunun da bir kanıtı.
İstanbul Elektrik ve Tramvay Şirketi’nin çıkarmış olduğu Amelî Elektrik isimli dergi 1926’da eski Türkçe olarak başladığı yayın hayatını 1930’lu yılların sonuna kadar sürdürmüştür. Günümüzde bazı dergilerin ulaşmayı hayal bile edemedikleri sayıda basılan ve elektrik şirketinin abonelerine ücretsiz dağıtılan bu dergi, çok yüksek bir tirajla basılmasına rağmen çok nadir bulunan, zaman zaman sahaflarda sayılarına tek tük rastlanan bir süreli yayındır.
Kapağında “Dersaadet Elektrik ve Tramvay Şirketleri tarafından her ay neşrolunur Mecmua’dır” altbaşlığının yer aldığı, genel olarak 40 sayfadan oluşan derginin amacı; elektrik abonelerine ve tramvay müşterilerine bu alanlarda bilgi vermek, onları bu alanlardaki yenilik, değişim ve gelişmelerden haberdar etmektir. Künyesinde “İstanbul Elektrik Şirketinin Risâle-i Mevkutesidir” yazan dergi, Beyoğlu’nda Tünel Meydanında bulunan Metro Han’ın birinci katındaki 14 numaralı odasından yönetilmektedir. Derginin 3. sayıdan itibaren müdir-i mesul’ü İleri gazetesi mensuplarından Cevad Gültekin’dir. Bu kişi Şubat 1926’dan ulaşabildiğimiz son sayı olan 66. sayının çıkış tarihi Mayıs 1934 yılına dek aynı görevi sürdürmüştür. İlk birkaç sayısı Matbaa-i Ahmed İhsan ve Şürekası’nda basılan derginin daha sonraki bütün nüshaları Kağıtçılık ve Matbaacılık Anonim Şirketi (Fratelli Hayim) tarafından yayımlanmıştır.
Yönetim yeri: Metro Han
Amelî Elektrik dergisi yönetimi, Beyoğlu’nda Tünel Meydanındaki Metro Han’ın birinci katında, 14 numaralı odasındaydı.
Bu derginin bazı sayıları özel konulara ayrılmıştır. Bunlardan biri Kanunsani-Şubat 1933 tarihinde yayınlanan 59 numaralı dergidir. Bu sayı “Elektrik cereyanı, tesisatı ve aletlerinin fiatı hakkında rehber” ismiyle küçük bir kitapçık olarak yayımlanmıştır. Ayrıca derginin “Kuizin” adıyla yayınladığı bir özel ilave de bulunmaktadır. Bu broşür küçük bir yemek tarifleri kitapçığıdır. Amelî Elektrik’in Fransızca olarak yayımlanan nüshaları da vardır.
Amelî Elektrik dergisinin bilinmeyen bir diğer özelliği de 1928 yılında yayımlamış olduğu Almanach de l’Améli Electric isimli kitaptır. 23×15,5 cm ölçüsünde 42 sayfadan oluşan resimli-ilanlı bu kitap, hem M. Seyfettin Özege Katalogu’nda hem de Hasan Duman’ın Osmanlı Salnameleri isimli çalışmasında kayıtlı değildir. Bu yıllık ayrıca Türkçe olarak da yayımlanmıştır.
Yayının reklam gelirini arttırmak için yaptığı tanıtımlarda, derginin tirajı ve dağıtım şekli hakkında bilgiler vardır. Bunlardan çift sayfa olarak verilen büyük bir reklamda aynen şu ifadelere yer verilir:
“Metro Han’ından 24 metre daha yüksek.
Amelî Elektrik mecmuasının yalnız bir numrosunun bütün nüshaları birbiri üzerine konulacak olursa
Metro Hanından 24 metre daha yüksek
bir yığın vücude getirilir ki bu yığın 1690 kilogram sıkletindedir.
Mezkûr mecmuadan 38.500 nüsha tab ettirilir (basılır).
Sanatkârân ve tüccarân ve bilumum ilân sahipleri biliniz ki Amelî Elektrik şirketin bütün abonelerine ita edildiğinden 38.500 aile ocağına dahil olmakta ve 150.000’den fazla karinin (okuyucunun) elinden geçmektedir”.
Amelî Elektrik dergisinin bir başka özelliği de çok şık ve estetik kapaklara sahip oluşudur. Bu kapakların pek çoğu Fratelli Hayim tarafından yapılmış çizim ve tasarımlardır. “Kaatçılık ve Matbaacılık Anonim Şirketi / Société Anonyme de Papeterie et d’Imprimerie” adı altında faaliyetini sürdüren bu firma, İstanbul matbaalarının en güçlülerinden ve uzun ömürlülerindendir. Kurucu ve sahiplerinden Fratelli Hayim, Türk matbaacılık sanayiine uzun yıllar hizmet etmiş bir Yahudi vatandaşımızdır.
Dergi koleksiyonunda şirketin Tünel’de merkezi konumundaki Metro Han’ı gösteren bir çizim (Teşrinsani 1926, sayı: 12), Elektrik Şirketi’nin İstanbul’daki merkez ve şubelerini işaretleyen bir harita da (Kanunsani 1927, sayı: 14) bulunmaktadır.
Amelî Elektrik dergisinin diğer bir kapağı da, dergicilik ve grafik tasarım açısından çok nadir bir durum sunmaktadır. Burada 1914, 1925, 1926 yılları arasında İstanbul’daki petrol, erzak, elektrik, tramvay fiyatlarındaki artışlar saptanmış, tramvay ve elektrik fiyatlarının en az zamlanan metalar olduğunu kanıtlayan bir grafik çizelge (Teşrinevvel 1926, Sayı: 11) verilmiştir.
Amelî Elektrik sosyal hayatın modernleşme süreci açısından dikkatle incelenmesi gereken bir dergi, İstanbul’a elektrik, ışıklandırma (tenvirât), buzdolabı, havagazı ocağı, vantilatör, elektrikli ütü gibi ev araçlarının girişi ve yaygınlaşması açısından araştırılacak ilk elden bir kaynaktır.
