mizah edebiyatımızın en çok eser veren yazarlarından aziz nesin çocukluk ve ilk gençlik yıllarına ilişkin hatıralarını böyle gelmiş böyle gitmez başlıklı kitaplarında toplamıştır. bu serinin ilk cildi yol 1966’da, ikinci cildi yokuşun başı 1976’da, son cilt yokuş yukarı ise yazarın ölümünden sonra 1996 yılında yayımlanmıştır. gayet samimi bir üslupta kaleme alınmış bu hatıralarda aziz nesin etraftaki insanların tutum ve davranışlarını sosyolog gözüyle değerlendirmekle kalmaz, zaman zaman kendi hatalarını ve pişmanlıklarını dile getirmek suretiyle yakınlarından bir özür dileme fırsatı bulur.
Aziz Nesin’in asıl adı Mehmed Nusret’tir. Giresun, Şebinkarahisarlı Abdülaziz Efendi ile Ordu, Perşembeli Hanife Hanım’ın oğludur. Hanife Hanım’ı Ordu’da evlatlık edinen ve İkbal ismini veren liman reisi deniz binbaşısı Salim Bey sonradan Heybeliada’daki Deniz Lisesi’ne müdür olarak atanmıştır. Abdülaziz Efendi küçük yaşlarda ağabeylerinin peşinden İstanbul’a göç edip muhtelif yerlerde çalıştıktan sonra Heybeliada’daki lisede bahçıvanlık ve iaşe memurluğu yapmaya başlamıştır. Lisenin müdürü, dürüstlüğünden ve çalışkanlığından memnun kaldığı 32 yaşındaki bu gençle 13 yaşındaki evlatlık kızı İkbal’i 1913’te evlendirmiş, ilk çocukları vefat etmiş, ikinci çocukları Mehmed Nusret 1915 yılı Aralık ayında Heybeliada’da dünyaya gelmiştir. Aile fazla geçmeden Kasımpaşa’daki Yahya Kâhya Mahallesi’ne taşınmış, Nusret’in çocukluğu da burada geçmiştir. Babası Abdülaziz Efendi çalışkan ve kabiliyetli biri olmasına rağmen okul bitirmemiş olmanın engelini ömrü boyunca hissetmiş, devlet memuriyetine girip düzenli bir gelir elde etme imkânı bulamamıştır. Annesi ise hastalıklardan başını kaldıramamış, 26 yaşındayken vefat etmiştir. Aziz Nesin annesinin kabir taşı hakkında da hatıralarında bilgi verir. Mezarlıktan buldukları süslü bir kadın mezar taşının isim kısmını kazımışlar ve iptidai bir şekilde Hanife yazmışlardır.
Aynî Ali Baba Tekkesi
Abdülaziz Efendi Kasımpaşa’da aynı isimli sokakta bulunan Aynî Ali Baba Tekkesi’ne bağlı bir derviştir. Bağdatlı Şeyh Muhammed el-Ensarî tarafından1904 yılında tesis edilen tekkede Rıfaiyye ve Kadiriyye usulü tatbik edilmektedir. Babası Abdülaziz Efendi’yle katıldığı zikirler, tekkede karşılaştığı şeyh ailesi ve dervişler Mehmet Nusret’in çocukluk hatıralarında önemli bir yer tutar. Bu tekkenin şiş, kılıç gibi aletlerle burhan çıkarma merasimleri yurt dışından gelen seyyahların gezi yazılarına konu edilmiştir.
