Ekim 2024 Sayımız Çıktı

Uygarlık Tarihi

Orta Asya’dan Anadolu’ya ‘oda’ya kadar giren ‘ordu’lar

Anadolu, Rumeli ve Güney Kafkasya Türkçesinde Orta Asya’ya özgü kubbeli kağan konutlarının adı (ordu) mimari alandan askerî alana kayarken, bunlara “otağ”...

Yapının ardında kalan insan

Kızılırmak havzasındaki kentlerde, görkemli eserleri hayranlıkla seyrederiz. Bunlar bir şahsın adını taşır, ama bizim için bu isim artık yapının adı olmuştur....

‘Han kim, bey kim?’ dedi, biat etmedi, destanlara geçti

Toktamış Han’la uzlaşmaya giden boy lideri beyler, dönüp kendi halklarından vergi ister. Bunlara karşı çıkan Edige ise mücadeleyi bırakmaz ve şöyle...

Moğolca-Tibetçe-Çince kalktı altından Oğuz Türkçesi çıktı

Türkçe dünyasının en uzak doğusunda kalan Salırca 14. yüzyıldan günümüze diğer Oğuz lehçelerinden uzaklaşmış, Uygur-Çağatay etkisi altında kalmıştı. Salırcanın üzerindeki sis...

Druidler: Dinlerden önce insana-dünyaya hükmettiler

Batı’da milattan sonraki asırlara, Roma İmparatorluğu’na kadar hüküm süren ana inanç sistemi, Druid adı verilen seçilmiş kişiler/şifacılar/büyücüler tarafından şekillenmişti. Bunlar hem...

Yaşı olanlar başköşe-kuzeye gençler eşiğe-güneye oturur

Yörük obalarında başlayan mekan kurguları ve oturma düzenleri, sonraki yüzyıllarda Japonya’dan İstanbul’a kadar 3 avlu üzerine kurulmuş tapınaklar, saraylar ve külliyelerde...

Önce Macaristan’da doğdu Ziya Gökalp’le Türkiyeli oldu

18. yüzyıldan itibaren Tatar, İskit ve Altay olarak adlandırılan dillerin 19. yüzyıl ortalarında “Turan” olarak anılmaya başlanması bir dönüm noktasıydı. Turánizmus...

Şamanizm ve İslâmiyet: Periler, evliyalar, bilgeler…

Sovyetler döneminde yasaklanmış olan Edige Destanı’nda, İslâmiyet öncesi eski Türk mitolojik unsurları, destan kahramanı Edige’nin şahsında ustaca İslâmi motiflerle birleştirilmiştir. Annesi...

Ulus: Orhon’dan Moğollar’a, oradan Atatürk’e uzanıyor…

8. yüzyıl Türk anıtlarındaki “uluş” sözcüğü, 12. yüzyılda Moğolcada “ulus” hâlini alır. “Ulus”, Osmanlı Devleti’nin son, cumhuriyetin ilk yıllarında genel olarak...

‘Aşiret devleti’ ve Türkler’in ‘kağan’dan ‘hakan’a geçişi…

Tarihteki Türk devletleri arasında, aşiret-boy adını taşıyan devlet yoka yakındır. Devlet isimleri, Göktürkler gibi kurulan siyasi birliğin adı ile; Gazneliler gibi...

Balık deyip geçmemek lazım onda büyük bir şehir vardır…

“Kent” kelimesi, 11. yüzyılda Budist Uygurlar’ın ve Müslüman Karahanlılar’ın eserlerinde görülür. Farsça kökenli “şehir” ise 14. yüzyıldan itibaren belgelenir. Orhon Yazıtları’nda...

Tarihçiliğin değişen sınırları ve coğrafyalar içindeki insan

İslâm coğrafyacılarının başka ülkeleri çoğunlukla Çin’deki gibi devletin çıkarları açısından değil de İslâmiyet’in yayıldığı alanları tanımak ve tanıtmak üzere gezip dolaştıklarını...