24 yaşındaki Kenyalı atlet Kelvin Kiptum, 11 Şubat 2024’te geçirdiği trafik kazasında hayata veda etti. Çocuk yaşta atletizme merak saran ve ilk antrenmanlarını ormanda çıplak ayakla koşarak yapan Kiptum, yalnızca 10 ay süren maraton kariyerine tarihin en iyi 7 derecesinden 3’ünü sığdırmayı başarmıştı. Yarım kalmış bir hayatın ardından.
Olimpiyat tarihinin en başarılı sporcusu olan yüzücü Michael Phelps’in 8 altınla tarih yazdığı 2008 Pekin Yaz Oyunları’ndan sonra öldüğünü düşünün… Ya da aynı organizasyonda dünya rekorlarıyla dalga geçen Usain Bolt’un o yıldan sonra bir daha yarışamadığını… İşte maratonda dünya rekortmeni olan Kenyalı atlet Kelvin Kiptum’un 11 Şubat 2024’teki zamansız vefatı birçoğumuza benzer duygular hissettiriyor.
Sadece 10 aylık maraton kariyerine tarihin en iyi 7 derecesinden 3’ünü sığdıran Kiptum, 2 Aralık 1999’da dünyaya gelmişti. Denizden 2.600 metre yükseklikteki Chepkorio köyünde doğan, tam adı Kelvin Kiptum Cheruiyot olan bebek, mesafe tanımadan koşacak, yaptıklarıyla tüm dünyada manşet olacaktı.
Küçükken ailesinin sığırlarını güden Kelvin, 13’ünde atletizme merak sardı. Ormanlarda çıplak ayakla koşuyor, giderek hızlanıyordu. Aynı yıl Kenya’nın 5. büyük kenti olan Eldoret’teki yarı maratona (yaklaşık 22 kilometre) katılan ufaklık 10. olmuştu.
Bir antrenörü yoktu, yaşadığı yerin yakınlarında antrenman yapan bir grubun parçasıydı. Tesadüfen Gervais Hakizimana’yla tanışması hayatını değiştirecekti. Ruanda 3.000 metre engelli rekortmeni olan Hakizimana, Kenya’da idman yaparken peşine takılan gençlerden biri de Kiptum’du. Kendisine antrenman sunması için tecrübeli sporcunun başının etini yiyen delikanlı muradına eriyor, Hakizimana’nın Kenya’dan ayrılmasından sonra da onunla iletişime devam ediyordu.
2018’de Eldoret’teki yarı maratonu kazanan genç atlet, ertesi yıl dünyaya açıldı. Lizbon Yarı Maratonu’nda 5. olan ve adından söz ettirmeye başlayan Kenyalı, derecelerini sürekli geliştirse de bir türlü 1. olamıyordu. Ancak zaten onun başka planları vardı; artık maraton koşacaktı.
2020’de dünyayı vuran Covid-19 pandemisi Kiptum için bir fırsat yaratmıştı. O sıralarda Kenya’da bulunan Ruandalı antrenör Hakizimana, yaşadığı Fransa’ya dönemiyordu. Kiptum’un 10 gün içinde koştuğu 2 yarı maratonu izleyen Hakizimana, onunla resmen çalışmaya başladı.
Kiptum, atletizmin 42 kilometre 195 metrelik simgesi maratona ilk kez Valencia’da merhaba dediğinde, takvimler 4 Aralık 2022’yi gösteriyordu. İlk maratonunu koşan Kenyalı, 2 saat 1 dakika 53 saniyeyle parkur rekorunu kırarken, tarihin en hızlı 4. derecesine imza atmıştı.
4.5 ay sonra Londra Maratonu’nu vatandaşı Eliud Kipchoge’nin parkur rekorunu 72 saniye geliştirerek 2 saat 1 dakika 25 saniyeyle kazanan Kiptum dur-durak bilmiyordu. Gelişen ayakkabı teknolojisinin yardımı aşikardı; fakat bu genç atlet rakiplerinden çok farklıydı.
8 Ekim 2023’te Chicago’da 2 saat 35 saniyeyle tarih yazan Kiptum dünya rekoru kırarken, Kipchoge’ye tam 34 saniye fark atmıştı. Maratonda iki saat bariyerini yıkmasına kesin gözüyle bakılan Kenyalı, antrenörü Gervais Hakizimana’yla beraber trafik kazasında son nefesini verdiğinde sadece 24’ündeydi.
Cenazesinde Kiptum’un fotoğrafını taşıyan 7 yaşındaki oğlu milyonları duygulandırırken, ister istemez aklımızda şu soru canlanıyor: Ya o gün arabasına binmeseydi?
Trafik kurbanı şampiyonlar
Ivo Van Damme, 1970’lerin harika sporcularındandı. 16 yaşına kadar futbol oynayan Belçikalı, sonra atletizme yönelmişti. 1976 Avrupa Salon Atletizm Şampiyonası’nda 800 metrede şampiyon olarak dikkatleri çekmiş, aynı yıl Montréal’de düzenlenen Olimpiyat Oyunları’nda ülkesini temsil etmişti. Hem 800 hem de 1.500 metrede gümüş madalya kazanan sporcu geleceğe umutla bakıyor, evlenme planları yapıyordu. 29 Aralık 1976’da geçirdiği trafik kazasında henüz 22 yaşındayken hayatını kaybetti. Ertesi yıl gazetecilerin başlattığı “Memorial Van Damme” etkinliği, zamanla atletizmin en saygın buluşmalarından birine dönüşecekti. 1975 doğumlu Murat Canbaş ise 7 yaşında jimnastiğe sevdalanmış, yaşıtlarının arasında güneş gibi parlamıştı. İlk uluslararası altınını aldığında henüz 11 yaşındaydı. 6 Mayıs 1994’te kız arkadaşıyla bir trafik kazasında öldüğünde sadece 19’undaydı. Kısacık yaşamına bir Dünya, bir Avrupa, 5 Balkan ve 11 Türkiye şampiyonluğu sığdıran ve 70’ten fazla madalya kazanan sporcu, özellikle atlama beygirinde uzmanlaşmıştı. Murat Canbaş’ın adı, memleketi Bolu’da bir cadde ve spor salonunda yaşatılıyor.
