Türkçede de yaygın şekilde kullanılan “faşizm-faşist” kelimeleri, fazlasıyla genelleşmiş baskı ve ayrımcılıkları ifade ediyor. Oysa tabirin ortaya çıkışı ve yürütülen politikalar bakımından, Sol radikal yaklaşımların etkisi de faşizmin gelişimine, Mussolini’nin yükselişine yol vermişti. İtalya’yı ve dünyayı etkileyen ideolojinin basamakları…
Mussolini’nin Ulusal Faşist Partisi (UFP), daha önce içinde “fasces” kelimesini barındıran ve 1914’ten beri süregelen ardışık partilerin devamıydı. Bu partilerin isimleri ve kadrolarında bir devamlılık olsa da siyasi görüşlerinde önemli farklılıklar bulunuyordu.
UFP’nin atası olan Devrimci Enternasyonalist Hareket Birliği (Fascio Rivoluzionario d’Azione Internazionalista), 1914 Ekim’inde Alceste de Ambris ve Filippo Corradini tarafından kuruldu. İtalya’nın başlayan Büyük Savaş’ta (sonradan 1. Dünya Savaşı) tarafsız kalmamasını ve İtilaf Devletleri (Büyük Britanya-Fransa- Rusya) tarafında tutum almasını destekliyordu. Daha sonra onlara eski arkadaşları, İtalyan Sosyalist Partisi’nin (İSP) gazetesi Avanti!’nin genç editörü Benito Mussolini katılacak ve savaş taraftarı Milanolu iş insanları tarafından finanse edilen Il Popolo d’Italia gazetesiyle davalarına destek olacaktı. Kısa sürede hareket içinde öne çıkan Mussolini, İSP’den arkadaşı Angelo Oliviero Olivetti’nin de katılımıyla 1914 Aralık’ında Devrimci Hareket Birlikleri’ni (Fasci d’Azione Rivoluzionaria) kurdu.
İtalya 1915’te Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’na savaş açtı ve İtilaf Devletleri tarafında savaşa girmiş oldu. Böylece parti amacına ulaştı ve üyelerinin çoğu orduya yazılarak cepheye gitti. Savaş sonrası 1919’da, İtalya’nın savaşın galip tarafında olmasına rağmen elde ettiklerini yetersiz bulan aynı partinin üyeleri huzursuzdu; birçoğu bu defa savaş gazisi olarak yeni bir parti yapılanmasıyla Milano kentinin San Sepolcro Meydanı’nda toplandı. Mussolini’nin eski arkadaşlarıyla beraber kurduğu yeni partinin, yani İtalyan Mücadele Birlikleri’nin (Fasci Italiani di Combattimento) manifestosu, ertesi gün Mussolini’nin gazetesi Il Popolo d’Italia’da yayımlandı. 9 Kasım 1921’de ise parti yeni bir oluşuma giderek daha geniş kitlelere hitap etmek üzere yine Mussolini liderliğinde Ulusal Faşist Parti’ye (Partito Nazionale Fascista) dönüştü. Bugün faşizmi eylemleri ve sonuçları üzerinden üzerinden değerlendirsek de hareketin çıkış noktası ve ilk söylemleri çok farklıydı.
Kasım sayısı tüm Türkiye’de bayide ve web sitemizde!
