Kasım
sayımız çıktı

Almanya’nın ilk demokrasi denemesi

Britanyalı tarihçi Colin Storer’ın eseri, Almanya’da Birinci Dünya Savaşı’nın bitiminden 1933’e kadar varlığını sürdüren Weimar Cumhuriyeti’ni anlamak isteyenler için ideal bir giriş kitabı.

Almanya tarihinde yeni ve önemli bir sayfa açan, ilk Alman demokrasi deneyimi olarak tarihe geçen Weimar Cumhuriyeti, uzun yıllar birçok tarihçi tarafından sadece istikrarsızlığın hüküm sürdüğü bir dönem olarak anıldı. Gerçekten de dönemin Almanyasında bir taraftan yılgınlık, hiperenflasyon, yabancı işgali, işsizlik ve sokaklarda şiddet vardı.

Weimar Cumhuriyeti’nin Kısa Tarihi’nin yazarı Colin Storer, hem tarihçiler hem tarihçi olmayan birçok kişi tarafından yalnızca Hitler’in habercisi olarak görülen, art arda kurulan kısa sureli koalisyon hükümetleri, ekonomik kriz, hiperenflasyola anılan Weimar’ın “bu kadarını hak etmediği” görüşünde. Dönemin yalnızca karamsar ve olumsuz değerlendirilmesine karşı çıkan Storer, aynı dönemde sanat, kültür, edebiyat, bilim ve toplumsal cinsiyet alanlarında sonraki kuşakların yaratıcılığını ve entelektüel dünyasını besleyecek muazzam örneklerin yaratıldığının da altını çiziyor.

İki savaş arası Almanya’ya dair algımızın Nazizmden kaçan, II. Dünya Savaşı ve diktatörlük travmalarını üzerinde taşıyan bir tarihçi kuşağı tarafından belirlendiğine dikkat çeken ve yakın tarihli bazı araştırmalar sayesinde Almanya’nın ilk demokratik cumhuriyetine yönelik olumsuz ve karamsar tablonun biraz olsun hafiflediğini söyleyen Storer, dönemin olumsuzluklarının yanı sıra şunların da göz önünde bulundurulmasının daha doğru olduğunu savunuyor:

1- Weimar Cumhuriyeti, Britanya, Fransa ve ABD’den once kadınlara eşit oy hakkı tanıdı ve 1920’lerin ortalarında yerleşik demokrasilerden çok daha fazla kadın parlamentere sahipti.

2- Eşcinselliği yasaklayan yasa neredeyse kaldırılıyordu. Avrupa’nın birçok yerinden eşcinselin, o dönem daha özgür oldukları Almanya’ya taşınması bunun kanıtı.

3- Ayrıca Weimar Cumhuriyeti rakipsiz bir bilimsel ve sanatsal güce sahipti; kuramsal fizik ve felsefe alanında geliştirilen yeni kuramlar insanlığa büyük fayda sağladılar.

4- Weimar Cumhuriyeti, son derece etkili yeni müzik, mimari ve görsel sanat tarzları da sağladı. Dönemin Alman sineması Holywood’la yarışıyordu ve sinemanın bir sanat biçimine dönüşmesine yardımcı olan , teknik ve biçimsel yenilikler getirdi.