2016’nun Temmuz ayında vefat eden Halil İnalcık hocamızın kızı Günhan İnalcık ve Kronik Kitap işbirliğiyle oluşturulan 2 ciltlik Osmanlı İmparatorluğu koleksiyon kitabı, dünya tarihine ışık tutan önemli bir referans eser olarak raflardaki yerini aldı.
Dünyada Osmanlı tarihi denince akla ilk gelen isimlerden Halil İnalcık hocamızın yarım asırlık çalışmaları yayına çıktı. İki cilt halinde kutu içinde sunulan Osmanlı İmparatorluğu isimli kitap koleksiyonu, merhum hocanın ışık saçan çalışmalarını devam ettirir nitelikte. İmparatorluğun tarihini bütünüyle ele alan bu önemli eser Kronik Kitap etiketiyle çıkarken, her iki cildinde açılışında yer alan ‘Takdim’ yazısında burada derlenen araştırmaların “Osmanlı Devleti’nin iktisadi, toplumsal ve idari mekanizmalarının temellerinin anlaşılmasına yetecek yoğunlukta” olduğu ilan ediliyor.
14 makalenin yer aldığı Toplum ve Ekonomi başlığıyla sunulan birinci cilt, İnalcık Hoca’nın 1943-1992 arasındaki çalışmalarını toplarken ikinci cilt ise Sultan ve Siyaset adıyla 1960-1994 arasındaki 15 makalenin bir araya getirilmesinden oluşuyor. Kronik Kitap yetkilileri, daha önce Eren Yayıncılık tarafından basılan Osmanlı İmparatorluğu: Toplum ve Ekonomi Üzerinde Arşiv Çalışmaları (1996) adlı eserin yanında yine aynı yayınevinin Essays in Ottoman History (1998) olarak İngilizce bastığı eserin Türkçeleştirilerek birlikte sunulması projesine Halil İnalcık ile birlikte karar verdiklerini söylüyor. Dolayısıyla ciltlerin makale seçiminin ve derlemesinin bizzat Halil İnalcık tarafından yapılmış olmasıyla, bir editoryal derlemeden ayrıldığını belirtmekte fayda var.
İlk cildin içeriğinde, ve Osmanlı Devleti’nin kuruluş ve yükseliş döneminden toplumun asli bileşenleri sipahiler ve köylüler, onların tâbi olduğu İslâm arazi ve vergi sistemi ile birlikte verilmiş. Bununla beraber 15. yüzyıldaki Hıristiyan sipahiler ve menşeleri de ele alınarak bütünleyici bir bakışaçısı sunulmuş. Vidin Gospodarlık Rejimi, Fatih’in kanunları ve Sened-i İttifak, Gülhane Hatt-ı Hümâyûnu gibi önemli göstergeler, dönemin iktisadi manzarasını gözler önüne seriyor.
İkinci cilt, İznik Kuşatması, Bafeus Savaşı ve Fatih Sultan Mehmet dönemi ile başlıyor. Osmanlıların karar alma mekanizmalarından kadılık kurumuna, Kostantiniyye şehrinin Payitaht İstanbul’a dönüşümüne kadar yönetsel alanda geniş bir yelpazeye yoğunlaşıyor.
Ayrıca; ‘Çift-Resmi sistemi’ (birinci cilt) ve ‘Aşıkpaşazade tarihi nasıl okunmalı?’ (ikinci cilt) konularına yönelik makaleler ile tarih okuması ve yazımı hakkında okurlara teknik destek sağlanıyor. Dolu dolu içeriği ve sahip olduğu eşsiz üslubu ile bu eser, kütüphanelerin en kıymetlileri arasına yerleşecek cinsten.
