BATI'DA EŞCİNSELLİK
Doğallıktan sapkınlığa hoşgörüden düşmanlığa
Batının eşcinsellikle ilgili tutumu, bunu bir günah olarak gören Yahudi- Hıristiyan geleneğiyle şekillendi, sapkınlık yozlaşma gibi yan anlamlar yüklendi. Bu köklü tabu, ancak günümüzde tarihçilerin alanına girdi.
ENDERUNLU FÂZIL
Eşcinselliğe övgü
Pervasız şairlerimizdendir Fâzıl. O pervasızlıktan Nef’i (öl.1634) boğdurulmuş, Nedim (öl.1730) Patrona ayaklanmasında el ayak altında öldürülmüştür. Fâzıl da sürüldü (1810), kör oldu, yatalak düştü, öldü. Bu üçlü, salt sanat anlayışlarıyla değil, zamanlarının ötelerine düşen hayata bakışlarıyla da farklı ışıltılardır.
17. YÜZYILDAN ANA-BABALARA EŞCİNSELLİK UYARILARI
Bir hatunda 1 şeytan, bir oğlanda 18 şeytan var
V. Murad’ın saltanatında (1623-1640) yazılmış bir akaid-ilmihal kitabında ana babalara öğütler var…
16. YÜZYIL
Gelibolulu Âli: Sâde-rû, seferde sevgili olur
Gelibolulu Mustafa Âlî (öl. 1600) tarihçiliği yanında, görgü-eğitim, tasavvuf, toplum yapısı, siyaset, biyografi, hukuk alanlarında önemli yapıtlar bırakmış bir 16. yüzyıl aydını ve şairidir.
DOĞU'DA EŞCİNSELLİK
Velev ki hemcinsini sevdin
Osmanlı toplumunda eşcinsel ilişkiler, farklı kesimlerde bir ölçüde yaygındı. Sarayda kadınlara kapalı Enderun, erkeklere kapalı Harem, evlerde harem-selamlık, sokakta hamam kültürü, tekke tarikat sapmaları, yasak ve günaha rağmen eşcinselliği günlük hayatın bir parçası kılmıştı.
TÜRKİYE'NİN YAKIN GEÇMİŞİNDEN HOMOFOBİ MANZARALARI
‘Gelin ulan buraya i…ler’
Heteroseksüel olmayanlara karşı başlatılan cadı avı, 70’li ve 80’li yıllarda şiddetlenmişti. Modacı, “terzi yamağı” Barbaros Şansal, o dönemlerde yaşanan devlet ve toplum baskısını özetledi.
SİNEMADA EŞCİNSELLİK
Önyargıları kıran filmler
Yirminci yüzyılda, eşcinsellikle ilgili tabuların yıkılmasında sinemanın rolü büyük oldu. Bazıları eşcinsellerin yaşadığı haksızlığı anlattı, bazıları da muhafazakâr ahlaki düzeni derinden sarstı.
SOSYAL-KÜLTÜREL KIRILMA NOKTALARI
Baskıyla beslenen eşcinsel yaratıcılık
Eşcinselliğin Avrupa’daki sosyal-kültürel tarihinin kırılma noktası 1895’te, Oscar Wilde’in zindana kapatılmasıyla yaşandı. 20. yüzyıl boyunca kültür-sanat bağlamındaki birkaç canalıcı hamle, yapılan mücadeleyi özetliyor.