Osmanlı Şövalyesi Hasan Basri

1911’den 1943’e kadar çiçekçilik, köy düğünleri, yemek, sofra adabı, dil öğrenimi gibi pek çok farklı konuda kitaplar yazdı. Ancak esas ününü, Osmanlı döneminin ilk resimli erotik kitaplarıyla yaptı. Şövalye nişanları olan muallim Hasan Bahri’nin (Özdeniz) iz bırakan eserleri..

Şövalye Hasan Bahri [Öz­deniz] askerî eğitim gör­müş, çok üretken, deği­şik konularda pek çok esere imza atmış bir yazarımızdır. Toplum hayatından dil öğre­nimine, çiçekçilikten Anado­lu köy düğünlerine, adab-ı mu­aşeretten yemek kitaplarına kadar pek çok eser vermiştir. Kendi ifadesiyle “İstanbul’da Halıcıoğlu’nda (Mühendisha­ne-i Berri-i Hümayun) idadi ve harbiyesinde 1312 sene­sinden 1317’ye (1896-1901)” kadar okumuş ve bu süre zar­fında İsmet İnönü ile sınıf ar­kadaşlığı yapmıştır. Alman­ya Sefareti istihbarat başter­cümanlığı, Mısır Hıdivliği’ne bağlı olarak polis müfettişliği, Mühendis Mektebi ve Bür­han-ı Terakki’de Fransızca, ilaveten beden eğitimi hocalığı görevlerinde bulunmuştur.

Kendisinden, 25 Mart 1944 tarihli Cumhuriyet’te bir so­ruşturma haberinde “Eski Topçu Mektebi Fransızca mu­allimi, topçu binbaşılığından emekli, muharrir ve Madeni İptidai Maddeler İhracat Şir­keti müdürü Hasan Bahri Öz­deniz” şeklinde söz edilmekte­dir. Son yılları ve ölüm tarihi hakkında şimdilik bilgi sahibi olamadığımız Şövalye Hasan Bahri Bey, Latin harflerinin kabulünden sonra da bazı ki­taplar kaleme almıştır.

Şövalye Hasan Bahri Bey’in görebildiğimiz ilk ki­tapları 1911’e aittir. O yıl Nis­van-ı Zarife, Avrupa’da Türk, Oduncu Ali Baba ve Kırk Ha­ramiler, Telefonla Muaşaka, Yamacı Osman Baba ve Esra­rengiz Pabuçlar isimli eserle­rini yayınlayan Şövalye Hasan Bahri Bey, zamanın sosyal ta­rihine ait önemli bilgileri bize aktarır. Nisvan-ı Zarife Os­manlı döneminde basılan ilk erotik kitaplardan biri olarak kabul edilir. Bu kitabın bazı bölümleri Murat Bardakçı’nın Osmanlı’da Seks (Gür Yayın­ları, İstanbul, 1992) isimli in­celemesinde yayımlanmış­tır. Bardakçı’ya göre “Türkçe olarak yayınlanan ilk resim­li cinsellik albümü olan Nis­van-ı Zarife, Playmen, Play­boy, Penthouse gibi dergilerin Osmanlılardaki atası”dır. Bu eserleri 1912’de yayımlanan Centilmen (Mekteb tahsilini ikmal etmiş gençlere ve Avru­pa’ya seyahat edeceklere mah­sus adab-ı muaşeret rehberi­dir) ve Napolyon’un Çapkınlığı ve Sevdalıları isimli kitaplar takip eder.

1914’de Arş İleri Osman­lı Cengaverleri, Avrupa’da Os­manlı / Etranger en Orient, Çocuk Mektupları isimli eser­leri kaleme alan Şövalye Ha­san Bahri Bey, 1915’te de şu kitapları çıkarır: 13. Lui’nin Mahbubeleri, Almanca Nasıl Öğrenilir?, Esrarkeşler (Bu na­dir kitabı Süha Ünsal yayına hazırlamış, 1997’de Ankara’da Kebikeç Yayınları tarafından yayımlanmıştır), Kral Birinci Fransuva’nın Sohbetleri, Kral Dördüncü Lui’nin Gençliği, Kral Dördüncü Hanri’nin Met­resleri, Kral Üçüncü Hanri’nin Rezaleti ve Mısır Güzeli. Bun­ları, ertesi sene yayımladığı Gece Hikâyeleri: Sandık İçin­de ve Anadolu Köy Düğünle­ri isimli kitaplar izler. Anado­lu Köy Düğünleri, halkbilim­sel öneminden dolayı ODTÜ Türk Halk Bilimi Topluluğu tarafından günümüz Türkçe­sine kazandırılmıştır (Ankara, 1979). 1919’da Kadınlara Mah­sus Penbe Kitab’ı yayımlayan Şövalye Hasan Bahri Bey’in, 1920’de Fransızca öğretimi için kaleme aldığı 16 sayfalık 6 kitaptan oluşan Hikâye Usu­liyle Tedris-i Lisan-ı Fran­savî // Contes pour les Enfants isimli çalışması basılır. Eski harflerle basılı tarihsiz bir ki­tabı da (Çiçekler İçin, 16 sayfa) bulunan Şövalye Hasan Bahri Bey, soyadı kanunuyla Özde­niz soyadını alır. 1934’ten son­ra yazdığı kitaplar arasında Sosyal Tam Adabı Muaşeret (1942) ve 500 Yemek ve Tatlı Reçeteleri (1943) en hacimli­leridir.

İtalya ve Romanya devlet­lerinden alınmış şövalye ni­şanları dolayısıyla “muallim” ünvanının dışında kendisine şövalye sanını yazdıran Hasan Bahri Özdeniz Penbe Kitap isimli eserinin kapağına “Che­valier de la couronne d’Italie et de Roumanie” şeklinde bir kayıt koydurmuştur.

Modernleşme ve cinsellik tarihi açısından pek çok kita­ba imza atan Şövalye Muallim Hasan Bahri Özdeniz, araştır­macılar tarafından gözden ka­çırılmış, unutulmuş bir yazar olmaktan kurtarılmalıdır.