OSMANLI BASININDA DEPREM KAYITLARI
Zelzelenin kendisi çok ama yayın neredeyse yok
Osmanlı basınında deprem üzerine yayınlar neredeyse yoka yakındır. Ali Muzaffer Bey’in kaleme aldığı Zelzele Hakkında Malumat (1897) isimli eserde, dönemin büyük biliminsanlarından Seydişehri Mahmut Esat Efendi’nin yazara hitaben gönderdiği bir mektup da yer alır. 1909 tarihli Şehbal mecmuasında ise “Sismograf / Zelzele-nüvis aleti nasıl çalışır?” başlıklı bir yazı bulunmakta.
İHSAİYÂT MECMUALARI
İstanbul tarihi üzerine benzersiz kaynak eserler
1912’den itibaren yayımlanan ve daha sonra kısmen günümüz Türkçesine kazandırılan “ihsaiyât yıllıkları”, İstanbul’la ilgili önemli istatistik bilgileri içerir. Döneminin önde gelen yazar ve uzmanları tarafından yazılan yazılar, bu başvuru kitaplarını İstanbul tarihi açısından benzersiz kılar. Dört kez basılan bu eserin tam takım Türkçeye aktarılması büyük bir kazanç olacaktır.
AKTÖR-YAZAR-ENTELEKTÜEL: FİKRET HAKAN
Beyazperdenin Hakan’ı kültür tarihinin referansı
2017’de vefat eden Fikret Hakan, Türk sinema tarihinde silinmez izler bırakmış rollerinin yanısıra eserleriyle de biliniyor. Özellikle 2008’de yayımladığı Türk Sinema Tarihi adlı kapsamlı kitabı, temel referans eseri niteliğinde. Kıymetli sanatçının arşivi ve notları üzerinden bir hatırlama.
YAYINCI-ARAŞTIRMACI-TARİHÇİ (1935-2012)
Ölümünün 10. yılında ‘son İttihatçı’ Erol Şadi
Özellikle İttihat ve Terakki Cemiyeti üzerne yaptığı arşiv ve yayın çalışmalarıyla tanınan Erol Şadi Erdinç, modern dönemin müstesna kültür insanlarındandı. Birçok yayınevi ve kuruluşta emek veren, onlarca insan yetiştiren Erol Şadi, bugün referans kabul edilen eserleriyle yaşıyor.
‘FELEĞİN SİLLESİ VE HAMİD’İN TEKMESİ’YLE CENEVRE’YE ATILAN MUHALEFET ÇİZGİSİ...
Sansür ve hafiyeye karşı Beberuhi’nin maceraları
1898’de sadece 5 sayı çıkan mizah dergisi Beberuhi, yurtdışındaki Jön Türk hareketinin çizgi muhalefetini yansıtıyordu. Beberuhi’nin Sultan Abdülhamid’i, çevresini eleştirmesi ve onlarla alay etmesi nedeniyle yurda sokulması yasaklanmış, giren sayıların toplatılması için emirler yayımlanmıştı.
DARÜ’S-SAÂDE İSTANBUL EL-KONSTANTİNİYYE
İstanbul ve tarihi üzerine ilk Arapça turist rehberi
İstanbul’u ziyaret eden turistlere yönelik rehber kitaplar 1839’dan itibaren ağırlıklı olarak Fransızca, Almanca, İngilizcedir. Delîlü’l-âsitâne adlı ilk Arapça rehber kitap ise Muhammed Safa Bey adlı Arap asıllı bir Osmanlı aydını tarafından basılmıştır. 348 sayfalık bu detaylı çalışma, en az yazarın kendi hayatı kadar ilginç ve önemli ayrıntılar barındırır.
İSTANBUL’DA NARGİLE GELENEĞİ
‘… Altı derya, üstü ateş, cümlemiz kardeşiz, kardeş’
Son yıllarda yeniden moda olan nargile, özellikle İstanbul şehir kültüründe geleneksel bir sosyal ortam sağlıyordu. Farsça “nargil”den gelen, hindistan cevizi kabuğundan yapıldığı için bu adı alan kelime; Türkçeden Balkan dillerine, Fransızca, İngilizce ve Arapçaya geçmişti. Nargile üzerine derli-toplu tek yayın, Deniz Gürsoy’un Nargile, Bir Nefes Keyif isimli kitabıdır.
BİR ŞAİRİN PEŞİNDE ŞİİR TARİHİ
Oktay Rifat’ın siniri Nurullah Berk’in özeni
Oktay Rifat, 1945’te Yaşayıp Ölmek, Aşk ve Avarelik Üzerine Şiirler kitabının basılması için Şevket Rado’dan yardım ister. Ancak kitabı hiç beğenmez ve piyasadan toplatır. Aynı kitap aynı yıl bu defa Nurullah Berk’in çizimleriyle Marmara Kitabevi tarafından basılır. Bu sürecin özel yazışmaları... İlk defa...
SAMİH RIFAT (1875-1932)
Önemli bir fikir insanı, örnek bir devlet adamı
Son Osmanlı, erken cumhuriyet döneminin üst düzey bürokratlarından Samih Rifat, aynı zamanda yazar, dilbilimci, gazeteci ve eğitimciydi. Birçok kitap, bilimsel eser ve makaleye imza atan Rifat, aynı zamanda şair ve yazar Oktay Rifat’ın babasıydı. Mücadele ve çalışmayla geçen kısa yaşamının kısa öyküsü...
TÜRK ŞİİRİNİN İKİ DEVİ ANKARA’DA SINIF ARKADAŞIYDI 1932’DEN BİR OKUL-YILLIK YAZISI
311 Oktay Rifat’tan 433 Orhan Veli’ye…
Cumhuriyet döneminin ve Garip akımının iki büyük şairi, 1927’de başladıkları Ankara Atatürk Lisesi’nde 6 yıl birlikte okumuşlardı. Öğrencilik yıllarındaki Orhan Veli’yi Oktay Rifat’ın kaleminden anlatan 4 sayfalık belge, bir fotoğraf ve bir çizim ilk defa günışığına çıkıyor.