Ekim 2024 Sayımız Çıktı

Suha Çalkıvik

Karşı, karşılık, karşın ve buna rağmen, buna mukabil

“Karşı, karşılık, mukabil, rağmen ve karşın” edatları (ilgeç), “karşılık, karşılaştırma, zıtlık” ilişkisi kuran sözcükler. “Buna karşılık” dediğimizde bir zıtlığa işaret ederiz; zıtlar arasında bir...

Sesi-sanatı da vardı ama fiziği-tarzıyla dünyayı sarstı

Bir dönemin icon’u Françoise Hardy, uzun süredir mücadele ettiği hastalığa yenik düştü. Ancak kendisi sadece 68 kuşağının değil, sonraki kuşakların da zihninde ve kalbinde...

‘Hiç DM’den yürüme bana, pik yapma, atarlanırım sana’

Z kuşağı, önce konuşma dilinde yaygınlaşan, sosyal medya mecralarıyla yazıya da yansıyan yeni bir dil oluşturdu. Yeni kuşağın kullandığı bu sözlere, “yeraltında konuşulan şifreli...

‘Oldukça’ sözcüğü ‘çok’ değil ‘yetecek kadar’ anlamında…

“Oldukça” sözcüğü, “olabildiğince, yetecek kadar, epey, hayli” anlamlarında kullanılması gerekirken; çoğu zaman yanlış bir biçimde “aşırı, abartılı, adamakıllı, çok” için kullanılıyor. Radyo-TV kanallarında “oldukça...

Çiçek Arif: Binbir renkli bir aydın

Türk sinemasının ve sa­nat dünyasının efsanevi isimlerinden Arif Keskiner, 86 yaşında yaşamını yitirdi. 1 Kasım 1938’de Osmaniye’de doğan Keskiner ilk ve ortaoku­lu burada tamamladıktan...

‘Hamfendi! Kapıy kitleyip bi dakkaya geliyom aşaaya’

Türkçeyi iyi kullandığı düşünülen insanlar bile konuşurken zaman zaman bazı hatalar yapar. Bunlardan biri de “atlama” (sesi yutma) diye tanımlanan söyleniş bozukluğu, ünlü ve...

‘Baş’ımız ağrır, ‘kafa’mız kızar ‘kelle’ ise işkembecide olur…

Anlamlarının aynı olduğunu sandığımız sözcüklerin kullanım yerleri çoğu defa farklı olabilir. Sözgelişi “baş-kafa-kelle” aynı anlamda gibi görünürler ama aynı yerlerde kullanılamazlar. “Yüreksiz” adam korkaktır;...

Ataerkil zihniyetin tezahürü basmakalıp ve cinsiyetçi dil

Kişinin cinsiyetine veya toplumsal cinsiyetine dayalı önyargı veya ayrımcılık anlamına gelen “cinsiyetçilik” örtük veya açık biçimde günlük hayatımızda var olmaya devam ediyor. Cinsiyete dayalı...

İTÜ Radyosu: Varolsun ilimin sesi ve koruyucuları!

Devlet radyoları dışında yayın yapan İTÜ Radyosu, 78 yıllık tarihinde birçok ilk yayına ses oldu. Kapatıldı, açıldı, engellendi ama susmadı. Birçok hocanın, gönüllü çalışan...

Deyimler dilin zenginliğidir: Değişmez, değiştirilemez…

Sözcükleri eksiltilemeyen, arttırılamayan ve yerleri değiştirilemeyen, biçim ve anlam olarak kalıplaşmış dil birliklerine deyim diyoruz. Bunlar “oldukları gibi” kullanılmalıdır; aksi takdirde anlatım bozukluğu olur....

Özne yüklemde saklanır, diğer türlü uyum bozulur…

Bir cümlede özne genellikle yalın hâlde bulunur. Özne yalın değilse özne-yüklem uyumsuzluğu vardır. Özne ile yüklem arasında, kişi, tekillik-çoğulluk ve olumluluk-olumsuzluk yönlerinden uyum olması...

‘E’ deyip geçmeyin hemen sesini doğru telaffuz etmeden

Alfabemizin altıncı harfi E, çene durumuna göre geniş, dudak durumuna göre düz, dil durumuna göre önde çıkarılan, ince ünlü bir sestir. Alfabede en çok...