Aralık
sayımız çıktı

İtalyan faşizminin seyri: En Sol’dan en Sağ’a doğru

102 YIL ÖNCE ULUSAL FAŞİST PARTİ’NİN KURULUŞU - 9 KASIM 1921

Türkçede de yaygın şekilde kullanılan “faşizm-faşist” kelimeleri, fazlasıyla genelleşmiş baskı ve ayrımcılıkları ifade ediyor. Oysa tabirin ortaya çıkışı ve yürütülen politikalar bakımından, Sol radikal yaklaşımların etkisi de faşizmin gelişimine, Mussolini’nin yükselişine yol vermişti. İtalya’yı ve dünyayı etkileyen ideolojinin basamakları…

Mussolini’nin Ulusal Faşist Partisi (UFP), daha önce içinde “fas­ces” kelimesini barındıran ve 1914’ten beri süregelen ardışık partilerin devamıydı. Bu parti­lerin isimleri ve kadrolarında bir devamlılık olsa da siyasi görüşlerinde önemli farklılıklar bulunuyordu.

UFP’nin atası olan Devrimci Enternasyonalist Hareket Bir­liği (Fascio Rivoluzionario d’A­zione Internazionalista), 1914 Ekim’inde Alceste de Ambris ve Filippo Corradini tarafından kuruldu. İtalya’nın başlayan Bü­yük Savaş’ta (sonradan 1. Dünya Savaşı) tarafsız kalmamasını ve İtilaf Devletleri (Büyük Britan­ya-Fransa- Rusya) tarafında tutum almasını destekliyordu. Daha sonra onlara eski arka­daşları, İtalyan Sosyalist Parti­si’nin (İSP) gazetesi Avanti!’nin genç editörü Benito Mussolini katılacak ve savaş taraftarı Milanolu iş insanları tarafından finanse edilen Il Popolo d’Italia gazetesiyle davalarına destek olacaktı. Kısa sürede hareket içinde öne çıkan Mussolini, İSP’den arkadaşı Angelo Oli­viero Olivetti’nin de katılımıyla 1914 Aralık’ında Devrimci Ha­reket Birlikleri’ni (Fasci d’Azio­ne Rivoluzionaria) kurdu.

İtalya 1915’te Avusturya-Ma­caristan İmparatorluğu’na savaş açtı ve İtilaf Devletleri tarafında savaşa girmiş oldu. Böylece parti amacına ulaştı ve üyelerinin çoğu orduya yazıla­rak cepheye gitti. Savaş sonrası 1919’da, İtalya’nın savaşın galip tarafında olmasına rağmen elde ettiklerini yetersiz bulan aynı partinin üyeleri huzursuz­du; birçoğu bu defa savaş gazisi olarak yeni bir parti yapılan­masıyla Milano kentinin San Sepolcro Meydanı’nda toplandı. Mussolini’nin eski arkadaş­larıyla beraber kurduğu yeni partinin, yani İtalyan Mücadele Birlikleri’nin (Fasci Italiani di Combattimento) manifestosu, ertesi gün Mussolini’nin gaze­tesi Il Popolo d’Italia’da yayım­landı. 9 Kasım 1921’de ise parti yeni bir oluşuma giderek daha geniş kitlelere hitap etmek üzere yine Mussolini liderliğin­de Ulusal Faşist Parti’ye (Partito Nazionale Fascista) dönüştü. Bugün faşizmi eylemleri ve sonuçları üzerinden üzerinden değerlendirsek de hareketin çıkış noktası ve ilk söylemleri çok farklıydı.

CemAkogul-2
Mussolini, 1922 Roma Yürüyüşü sırasında, (soldan sağa) Michele Bianchi, Emilio De Bono, Italo Balbo ve Cesare Maria De Vecchi ile birlikte.

Kasım sayısı tüm Türkiye’de bayide ve web sitemizde!