Şubat
sayımız çıktı

Kavalalı Mehmet Ali Paşa İsyanı ve Beykoz’daki Moskof Taşı


mısır valisi mehmet ali paşa, mora ve navarin’de uğradığı kayıpların karşılığında suriye valiliği’ni istedi ancak bu isteği kabul görmedi. bunun üzerine oğlu ibrahim paşa’nın ordusu osmanlı kuvvetlerini mağlup ederek suriye’yi ele geçirdi ve kütahya’ya kadar ilerledi. ıı. mahmud, ingilizlerin ve fransızların soruna ilgisiz kalması üzerine çareyi ruslara yönelmekte buldu. rusların başkent istanbul’u korumak için gönderdiği donanma büyükdere limanı’na demirledi. rus komutan muravyev, karargâh kurduğu beykoz servi burnu’na bir anıt diktirdi. halkın “moskof taşı” dediği kaya anıt 1914’te parçalanarak yıkıldı.

Kavalalı Mehmet Ali Paşa
Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın Auguste Couder tarafından 1841’de yapılan portresi.

Derbent Ağası İbrahim Ağa’nın oğlu olarak 1769’da Kavala’da doğan Mehmet Ali’yi, küçük yaşta babası vefat edince, kasabanın çorbacısı himayesine alır. Çorbacının çocuklarıyla büyüyen Mehmet Ali, gençlik yıllarında Selanik pazarında tütün satarken zekâsı ve çalışkanlığıyla dikkati çeker. Tanıştığı Fransız tüccar Lion’dan çok etkilenir. Avrupa kültürü hakkında ilk bilgileri ondan alır. Mehmet Ali’yi vergi tahsilatında zorluk çıkaran köy ve kasabalarda görevlendiren çorbacı, akrabası dul bir kadınla da evlendirir. Üç erkek çocuğu olur: İbrahim, Tosun ve İsmail.

III. Selim, Napolyon’un işgal ettiği Mısır’ı kurtarmak için harekete geçtiği zaman Kavala beyi de destek için üç yüz asker gönderir. Binbaşı rütbesindeki Mehmet Ali de bu askerler arasındadır. Kısa zamanda hızla rütbesi yükselir. Mehmet Ali Paşa’nın Arnavutlardan kurduğu ordu Memlükler ile Mekke ve Medine’yi işgal eden Vahhâbîlere karşı başarı kazanınca Mısır Valiliği’ne getirilir. Feodal kölemenleri ortadan kaldıran Mehmet Ali Paşa Mısır’ın tek hâkimi olur.

Bu içeriğe erişmek için Şubat 2025 | 122. Sayı | E-Dergi satın almanız gerekir.