#tarih Ocak sayısında 2014’ün en önemli 11 arkeolojik keşfini listelemişti. Yılın son günlerinde Nevşehir’de ve Manisa’nın Kula ilçesinde yapılan keşifler, geç de olsa bu listeye girmeyi kesinlikle hak ediyor.
Aralık ayının son günlerinde Anadolu coğrafyasında yapılan iki keşif, sadece Türkiye değil, dünya ölçeğinde büyük ses getirdi. Biri Nevşehir’de diğeri Gediz Nehri yatağındaki keşifler, #tarih’in Ocak sayısında yayınladığı “2014’ün en önemli arkeolojik eserleri listesine” girmeyi birkaç günle kaçırdı.
Manisa’nın Kula ilçesinde, Gediz Nehri’nde bulunan beş santimetrelik bir taş, ilk insanın Afrika’dan Avrupa’ya yolculuğu konusunda çok önemli bir bilgi sağladı. Harran Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Tuncer Demir ile Hollanda ve İngiltere’den bilim insanlarının oluşturduğu araştırma grubu, Anadolu’da 1,2 milyon yıllık olduğu saptanan insan yapımı en eski taş aleti buldu. Keşfe dair hazırlanan makale ise Quaternary Science Reviews dergisinde yayınlandı.
Makalede taşın 1,24 milyon yıllık olduğunun sanıldığı ve 1,17 milyon yıl önce lav akıntılarıyla üzerinin örtüldüğü aktarıldı ve kuvars taşından yapılma aletin, ağır bir nesne kullanılarak şekillendirildiği kaydedildi.
#tarih Yayın Kurulu üyesi ve İstanbul Üniversitesi Arkeoloji bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Şevket Dönmez keşfe dair şu yorumu yaptı: “İnsanlık tarihindeki başlangıçların en radikali, insanın insan öncesi atalarının insan haline geldiği ilk başlangıç noktasıdır. Alt Paleolitik Çağ (2,5 milyon – MÖ 80.000) denilen bu dönem aynı zamanda insanlık tarihinin en uzun, gelişimin en yavaş olduğu süreçtir. Türkiye’de Alt Paleolitik Çağ ’a ait çok fazla sayıda bulguya rastlanılmamış oluşu, bu dönemin günümüze olan uzaklığı ile doğru orantılıdır. Bu bağlamda Gediz Nehri yatağında keşfedilen taş alet, Türkiye tarih öncesi insan hareketlerinin güzergahını çizme noktasında oldukça büyük önem taşımaktadır. Alt Paleolitik Çağ’da Boğazlarda kara geçişleri olduğunun bilinmesi homo erectus (dik yürüyebilen) insan türünün Afrika’dan başlayan yolculuğunun Avrupa’ya kuzeybatı Anadolu üzerinden yapılmış olabileceğini göstermektedir”.
Nevşehir’deki buluntuysa, bir şehirleşme projesiyle başlayan sürecin sonunda tamamen sürpriz bir şekilde ortaya çıktı. Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ) 2005’te bir süre önce Nevşehir Kalesi ve çevresinde, kentsel dönüşüm çalışmalarına başlamıştı. Yaklaşık 1.500 yapı yıkıldı, proje boyunca 90 milyon lira harcandı. Ancak yıkılan yapıların yerine yeni konutların inşa edilmesi aşamasına gelindiğinde bölgede bir yeraltı kentine rastlandı. Hemen arkasından çalışmalar durduruldu, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile çeşitli üniversitelerin arkeoloji bölümleriyle temasa geçildi.
İlk araştırmalara göre 5.000 yıllık bu yeraltı kenti 400 bin metrekarelik bir alanı kaplıyor ve 7 kilometrelik bir tüneli var. Kentin şimdiden dünyadaki örneklerinin en büyüklerinden biri olduğu düşünülüyor. Kentte kaçış galerileri, kiliseler, yaşam alanları yer alıyor. Bu bölgenin, Nevşehir’deki diğer yeraltı kentleri gibi turizme açılacağı açıklandı.
1,2 milyon yaşında Manisa’da, Gediz Nehri’nde tesadüfen bulunan bu beş cm’lik küçük taşın, Anadolu’nun bilinen en eski insan yapımı taş alet olduğu anlaşıldı.
MUHTELİF
1- Suudi Arabistan’ın altıncı kralı Abdullah (90) ve Mısır kökenli ünlü Yunan şarkıcı Demis Roussos (68) hayatını kaybetti.
2- Hatay Arkeoloji Müzesi, Başbakan Ahmet Davutoğlu tarafından açıldı. Müze beş bin metrekare mozaik sergileme alanına sahip. Ayrıca Restorasyonu tamamlanan St. Pierre Kilisesi de ziyaret açıldı.
3- Sivas polisinin yaptığı tarihî eser kaçakçılığı operasyonunda Yunan mitolojisinde ‘Haberci tanrı’ kabul edilen Hermes’in iki bin yıllık heykelinin baş kısmı olduğu iddia edilen eser ele geçirildi.
4- Fetih öncesi Fatih Sultan Mehmet’in yaptırdığı Rumeli Hisarı’nda restorasyon başladı. Çalışmada, 1950’lerde Demokrat Parti dönemindeki restorasyonda tiyatro sahnesine dönüştürülen harap mescidin de yeniden inşa edileceği açıklandı.
5- Mısır, Kahire’de evinin altını kaçak bir şekilde kazan kişi, 10 metre derinlikte Keops Piramidi’ne giden bir geçit buldu. Antik “Gize mezar kenti”ndeki üç piramidin en eski ve en büyüğü Keops’a giden bu geçit on yıllardır arkeologlar tarafından aranıyordu.
6- Amerikan Bağımsızlık Savaşı’nın önemli isimlerinden Paul Revere ve Amerika’nın ‘Kurucu Babaları’ndan Samuel Adams’ın 220 yıl önce gömdüğü ve Aralık ayında bulunan zaman kapsülü açıldı. Tarihin bilinen en eski zaman kapsülünün içinden Bağımsızlık Savaşı dönemine ait eşyalar ve gazete çıktı.
TARİHE KALANLAR
Charlie Hebdo’ya saldırı Fransız hiciv dergisi Charlie Hebdo’nun Paris’teki binasına 7 Ocak günü silahlı iki kişi saldırı düzenledi, 12 kişi hayatını kaybetti. Saldırganlar iki gün sonra polis tarafından öldürüldü. Derginin bastığı Hz. Muhammed karikatürleri nedeniyle gerçekleştiği iddia edilen saldırıyı El Kaide’nin Yemen kolu üstlendi. Saldırının ardından dünya liderleri Paris’teki yürüyüşe katıldı. Derginin sonraki sayısı Türkçe dahil altı dilde yedi milyon adet basıldı.
Nijerya’da katliam Radikal İslamcı Boko Haram örgütü, Ocak ayının ilk haftasında Nijerya’nın Baga kasabasında korkunç bir katliam gerçekleştirdi. Uydu fotoğraflarıyla bölgede yüzlerce binanın yok olduğunun anlaşıldığı katliamda, kimi kaynaklar ölü sayısını iki bin olarak aktarırken Nijerya hükümeti sayıyı 150 olarak açıkladı.
Yunanistan’da solun zaferi IMF kurtarma paketleri muhalifi ve ülkenin kamu borçlarının silinmesini vadeden Radikal Sol Koalisyon (SYRİZA), Yunanistan Genel Seçimini %36,3 oy ile kazandı. SYRİZA lideri Aleksis Çipras (40) koalisyonla başbakan oldu.
TBMM’den Yüce Divan’a ret Haklarında yolsuzluk iddiaları bulunan AK Parti’den dört eski bakanın (Zafer Çağlayan, Muammer Güler, Egemen Bağış, Erdoğan Bayraktar) Yüce Divan’a gönderilmelerine yönelik önerge TBMM’de 20 Ocak’ta oylandı ve kabul edilmedi.
