“Cumhuriyet’in elitleri” tarafından yetiştirilmiş, Fransa’da öğrenim görmüş, 6 dil bilen Nur Vergin, Türkiye’nin sosyoloji alanındaki duayen isimlerindendi. Üniversitedeki odasına çakılıp kalmamış, Türkiye’yi saha araştırmaları için karış karış gezmiş, kendi çevresinden tepki çeken fikirlerine rağmen gazeteler ve televizyonlarda uzmanlığını halkla paylaşmaktan imtina etmemişti.
Türkiye’nin sosyoloji alanındaki en önemli isimlerinden Nur Vergin, neredeyse üniversite mezunu olmanın bile “Beyaz Türk” olarak anılmaya yettiği günümüz Türkiye’sinin 80 yıl öncesinde kendi deyimiyle gerçek bir “Beyaz Türk” ailesinin mensubu olarak doğmuştu. Dedesi Nuri Conker, Mustafa Kemal’e “Kemal” diye hitap edecek yakınlıktaki tek dostu, Selanik’teki okul yıllarından ölüm döşeğine dek hiç küsmediği sırdaşıydı. Buna rağmen Nur Vergin, kendisine imtiyaz sağlayacağını düşündüğü dedesinin ve 5 yaşındayken annesiyle boşanan babası diplomat Mahmut Conker’in değil, Türkiye’nin ilk Vatikan Büyükelçisi olan ve “iyi bir üvey baba değil, babaydı” diye andığı annesinin ikinci eşi Nureddin Vergin’in soyadını taşımayı tercih etmişti. “Cumhuriyet’in elitleri” dediği ailesinin içinde Mevhibe İnönü’nün, Sevinç Saraçoğlu’nun çaya geldiği bir evde, 2. Dünya Savaşı karartma günlerine denk gelen çocukluk yıllarını henüz 5 yaşındayken Ulus gazetesi okuyarak geçiren Vergin’in hayatı boyunca siyasetle yakından ilgilenmesi şaşırtıcı olmasa gerek.
Eğitim hayatını Fransa’da geçiren Nur Vergin’in daha sonra Bilkent, Marmara ve İstanbul üniversitelerindeki derslerini hınca hınç dolduran “teatral anlatım” yeteneği de Fransa’da okuduğu lisede keşfedilmiş. Üstelik beklenmedik bir isim tarafından… Lise öğretmeninin arkadaşı Albert Camus, Çehov’un iki perdelik bir piyesinde Vergin’i izleyip: “Bu küçüğün hayatta bir yeteneği varsa, o da tiyatro” demiş. Vergin 6 yıl ara verdikten sonra, “hayattaki başka bir yeteneğini” keşfedeceği Sorbonne’un kapısından içeri adım atmış. Lisans, yüksek lisans ve ardından Fransa’nın TRT muadili ORTF’de kamuoyu araştırmacısı olarak çalıştığı yıllar başlamış. Zonguldak Ereğlisi’nde Georges Balandier danışmanlığında yazdığı, sanayileşmenin toplumsal hayat üzerindeki etkilerini incelediği doktora tezini 1973’de savunmuş. Türkiye’ye dönen Vergin, ertesi yıl İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nde çalışmaya başlamış. Bu yıllarda Diyarbakır, Van, Mersin ve İstanbul-Gültepe’de köy ve gecekondu üzerine saha araştırmaları yapmış; Türkiye’yi neredeyse karış karış gezmiş. Kimlik ve din gibi kendi toplumsal çevresinin dışında konulara ilgi duyması zaman zaman yakın çevresi tarafından yadırganmış da…
Nur Vergin ismini daha geniş kitlelere tanıştıran, Türkiye’de siyaset sosyolojisi alanının temel referans kaynağı olan Siyaset Sosyolojisi, 1998’de Yeni Yüzyıl gazetesindeki yazılarını derlediği Türkiye’ye Tanık Olmak ve Din, Toplum ve Siyasal Sistem adlı kitaplarıydı.
PIERRE CAPORAL (FRERE RAYMOND / 1930-2021)
Örnek bir hoca, iz bırakan bir eğitimci
Pierre Caporal, nam-ı diğer Frère Raymond, Kadıköy Saint-Joseph Lisesi’nin efsanevi hocalarından, cumhuriyet tarihinin iz bırakan eğitimcilerinin günümüzdeki temsilcilerindendi. Saint-Joseph’in kuruluş temelini oluşturan ilkelerine sadık kalarak güncel ve çağdaş olanı yakalamasında rolü büyüktü. Onu, günümüz eğitimcilerine model oluşturacak tavsiyeleriyle anıyoruz.
ALP AKSUDOĞAN
Çok değil, daha Aralık 2020 sayısında Kadıköy Saint-Joseph Lisesi’nin 150. kuruluş yıldönümü için hazırladığımız yazıda eğitim üzerine düşüncelerine yer verdiğimiz Frère Raymond’u, Ocak 2021’in son günlerinde ebediyete uğurladık.
Kökeni 1780’lere dayanan Levanten bir ailenin dört çocuğundan biri olarak 1930’da dünyaya gelen, 4 yaşında banka müdürü olan babasını kaybeden Frère Raymond ilk ve ortaokulu İzmir St. Joseph’te, liseyi de İstanbul St. Joseph’te okumuştu. 1947’deki mezuniyetinin ardından gittiği Fransa’da matematik ve fizik üzerine yaptığı yüksek öğrenimi sırasında rahip olmuş; Türkiye’ye döndüğü 1958’de fizik öğretmenliğine başladığı İstanbul St. Joseph’e 1968’de müdür olarak atanmış; 1995’teki emekliliğine kadar aynı görevi sürdürmüştü. Emekliliğinin son yıllarını İzmir’de geçiren bu değerli eğitimci, bir süredir tedavisi için bulunduğu Beyrut’ta aramızdan ayrıldı.
Yöneticisi olduğu köklü okulun mottosu “yaratıcı sadakat” çerçevesinde güncel ve çağdaş olana erişirken; bir yandan kuruluş temelini oluşturan ilkelerini korur diğer yandan da güncel olanı yakalama yetisiyle istikrarlı olarak değişimin ve gelişimin sürmesini sağlardı. Cumhuriyet tarihinin iz bırakan eğitimcilerinin günümüzdeki temsilcilerindendi. Onu, günümüz eğitimcilerinin model alması gereken bir kişilik olarak nitelendirmek yerinde bir saptama olur. Bu örnek eğitimciden bizlere kalan birkaç tavsiyeyi tekrar hatırlatalım:
. Analitik ve sentetik düşünce işimizin temelidir; üniversite ve sonrasında hayatın vazgeçilmezleridir.
. Öğretmenlik bir meslek değil, bir misyon. Bana bugün “X yerde sana ihtiyaç var” dense, ben her şeyi bırakır o yere giderim, “Emekli oldum, 80 yaşındayım, gelemem” diyemem.
. Günü gününe çalışma alışkanlığını erken yaşta edinmek önemli; yumurta kapıya dayandıktan sonra öğrenemezsiniz, ezberlersiniz. Ancak eğitimde mutlaka ezbere de yer vermek gerekir, hafızayı da eğitmek lazım.
. Şimdilerde çocuklarda belli bir dikkat ve konsantrasyon eksikliği var; ama diğer taraftan konuları daha çabuk öğrenebiliyorlar. Bilgisayarın sağladığı sürat müthiş; ancak elemanter olanı öğrenciye sunamazsanız fark yaratamazsınız.
SEVİM GÖZAY (1972-2021)
Harcanan gazeteciler ülkesinde dürüst ve ilkeli bir emekçi
Gözay, 1993’te başladığı meslek hayatında Türkiye’nin neredeyse bütün televizyon kanallarında çalışmış; “Stüdyo: Sinematik Portakal” ve “Cosmopolis” gibi ödüllü programların yapımcılığını ve sunuculuğunu üstlenmiş; 2001 ve 2002’de Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) Kültür-Sanat Televizyon Başarı Ödülü’ne layık görülmüştü. “Bir medya çalışanı Mortgage kredisinin ne olduğunu ilk öğrenip halka duyuran insanlardan olmasına rağmen, taksitle buzdolabı alma cüretini bile gösteremez, çünkü sabah uyanıp işsiz kalmayacağının garantisi yoktur”. Bu sözleri, 2013’te 2006’dan beri çalıştığı Akşam gazetesindeki işine Gezi Direnişi’ne destek vermesi bahanesiyle son verildikten sonra söylemişti. Gözay, bir cesaret aldığı 10 yıllık ev kredisi bitmeden, yalnızca 48 yıl süren hayatına lenf kanseri yüzünden gözlerini yumdu. Hastalığına rağmen hiçbir zaman hayata küsmediğini, dürüst ve ilkeli tavrından, kendini bir “emekçi” olarak görmekten vazgeçmediğini anlatıyor dostları. Ardında yüzakı işler ve sırtlanmamız gereken derin bir utancı miras bıraktı.
FİLİZ ÇAĞMAN (1940-2021)
Topkapı’nın yalnız müdürü değil, aynı zamanda saray nazırıydı
Topkapı Sarayı Müzesi’nin sabık müdürü, tarihçi, elyazması ve minyatür uzmanı Filiz Çağman, 11 Ocak’ta doğduğu kent olan Edirne’de 81 yaşındayken vefat etti. 1964’te Topkapı Sarayı El Yazmaları Kütüphanesi’ne uzman olarak giren Çağman, 1997-2005 arasında Müze Müdürü olarak görev yapmış; neredeyse tüm ömrünü Topkapı Sarayı’na adamıştı. Halefi İlber Ortaylı’nın ceketinin eteğini öperek görevi devraldığı sırada “O sadece bir müze müdürü değil, saray nazırıdır” demesinin ardında, sarayın büyük onarımını ve yeniden yapılandırılmasını sağlayan isimlerden biri olması kadar saray koleksiyonunun nadide eserlerini günışığına çıkarması da yatıyordu. Bu çabaları, İspanyol (Katalan) “Anticuarios Reales Atarazanos” Vakfı tarafından altın madalyayla ve Vehbi Koç Ödülü’yle de taçlandırılmıştı. Topkapı Sarayı müze müdürlüğünden emekli olduktan sonra Sakıp Sabancı Müzesi danışmanı olan Çağman, Londra Kraliyet Sanat Akademisi’nde Ocak 2005’te açılan “Türkler: Bin Yılın Yolculuğu” başlıklı serginin küratörlüğünü Nazan Ölçer ve David Roxburgh ile birlikte yapmıştı.
Biz yaşayalım diye hayatlarını veren sağlık şehitleri…
SAYGIYLA ANIYORUZ-UNUTMUYORUZ
DR. ALİ MURAT ULUDOĞAN
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 1988 mezunu Ali Murat Uludoğan (56), Samsun Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde uzun yıllardır Dahiliye uzmanı olarak görev yapıyordu. Uludoğan, Samsun Eğitim ve Araştırma Hastanesi Palyatif Bakım Ünitesinde görev yaparken geçen yıl Kasım ayında aynı hastanenin başka bir biriminde görevlendirilince, çok sevdikleri doktorlarından ayrılmak istemeyen hasta yakınları hastane önünde toplanarak görev yeri değişikliğini protesto etmişler, merhum Uludoğan da onları yatıştırmıştı.
RECEB ÜNLÜ
Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nde hastane polis noktasında 30 yıldan fazla görev yapan güvenlik görevlisi Receb Ünlü, Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetti. Cerrahpaşa’nın simge isimlerinden Ünlü’yü rahmetle anıyoruz.
22 Aralık Kastamonu Radyoloji Uzmanı Dr. Mustafa Vedat Gök
23 Aralık Mersin Tarsus Eczacı Sıtkı Aslan
23 Aralık İzmir SBÜ Tepecik Eğitim-Araştırma Hastanesi Radyoloji Uzmanı Dr. Orhan Doğan
24 Aralık Van Eczacı Namık Kemal Yavuz
24 Aralık Konya Aile Hekimi Dr. Ayhan Dağlı
25 Aralık Konya NEÜ Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji AD Başkanı Prof. Dr. Recep Memik
25 Aralık Konya Beyhekim Eğitim-Araştırma Hastanesi Hemşire
Uğur Topçu
25 Aralık Ankara Diş Hekimi Coşkun Akman
25 Aralık Muğla Bodrum Devlet Hastanesi Em. Diş Hekimi
Hasan Oral Koca
25 Aralık Trabzon Ahi Evran Göğüs-Kalp-Damar Cerrahisi EAH veri hazırlama ve kontrol işletmeni Nesrin Öz
26 Aralık Bingöl Veteriner Hekim Ahmet Ataş
27 Aralık Samsun Eğitim-Araştırma Hastanesi Dahiliye Uzmanı Dr.
Ali Murat Uludoğan
27 Aralık Kocaeli Özel Hastane Başhekimi Biyokimya Uzmanı Dr.
Lütfi Çetinkaya
27 ARDINDAN 80-dk (2).indd 27 31.01.2021 16:35
27 Aralık Samsun Bafra Devlet Hastanesi temizlik işçisi Önder Büyük
27 Aralık Adana Büyükşehir Belediyesi Engelli Hizmetleri Şube Müdürü Dr. Levent Cemal Güngör
28 Aralık Bursa Yüksek İhtisas Eğitim-Araştırma Hastanesi Radyoloji Uzmanı Dr. Yavuz Durmuş
28 Aralık Adana Ceyhan Eczacı Ömer Gürkan
28 Aralık Mersin Özel Hastane Ameliyathane teknisyeni Ramazan Ak
28 Aralık Trabzon Akçaabat Haçkalı Baba Devlet Hastanesi Acil Servis Hasta Kayıt Memuru Hakkı Durna
28 Aralık Denizli Halk Sağlığı Uzmanı Dr. Hakan Türkoğlu
28 Aralık Aydın Kuşadası İlçe Sağlık Müdürlüğü Araştırmacı
Erçin Babacanlar
28 Aralık Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi Hemşire Özlem Şahin
29 Aralık Amasya Sabuncuoğlu Şerefeddin EAH Nöroloji Uzmanı Dr. Mustafa Yiğit
29 Aralık İstanbul Dr. Nimetullah Reşidi
29 Aralık Karabük Safranbolu Devlet Hastanesi Hemşire Nihal Karataş
29 Aralık İzmir Özel Hastane Ortopedi-Travmatoloji Uzmanı Dr.
Halil Kuddar
29 Aralık İstanbul Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Acil Servis Polis Memuru Receb Ünlü
29 Aralık İstanbul Özel Hastane Anestezi Uzmanı Dr. Tahir Güngör İnce
30 Aralık Iğdır Devlet Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Emin Akyıldız
30 Aralık Hatay Özel Hastane Çocuk Hastalıkları Uzmanı Dr. Adnan Ezelsoy
31 Aralık İstanbul Em. Sağlık Bakanlığı Müfettişi İşyeri Hekimi Dr. İlhan Doğan
31 Aralık Trabzon Özel Hastane Kadın-Doğum Uzmanı Dr. İlhan Demirel
31 Aralık İzmir Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Anatomi AD Başkanı Prof. Dr. Lokman Öztürk
1 Ocak Mersin Özel Hastane Anestezi Uzmanı Dr. Kemal Aslan
2 Ocak İstanbul İşyeri Hekimi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Yavuz Eryılmaz
3 Ocak Gaziantep Eczacı Mehmet Çinpolat
3 Ocak Tekirdağ Çorlu Eczacı Halit Usluel
3 Ocak Kayseri Şehir Eğitim-Araştırma Hastanesi Sağlık Memuru
Oğuzhan Özkan
3 Ocak İzmir Özel Hastane Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. A. Uğur Yılmaz
3 Ocak Mersin İşyeri Hekimi Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Doğan Yıldırım
4 Ocak Mersin Özel Hastane İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Soyer Şimşek
5 Ocak Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Tomografi Teknisyeni Özgül Yaşar
5 Ocak Aydın Özel Hastane Nöroloji Uzmanı Dr. Öztekin Yüce
5 Ocak Kilis Devlet Hastanesi Tercüman Ayyuş Eryılmaz
6 Ocak Amasya Ağız ve Diş Sağlığı Polikliniği Çalışanı Orkun Karadağ
6 Ocak Aydın Em. Diş Hekimi Ali Kandemir
7 Ocak Ankara Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Em. Prof. Dr. Münevver Bertan
7 Ocak Samsun Özel Hastane Ortopedi-Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Necati Emirhan
8 Ocak Samsun Ayvacık Eczacı Köksal Türkel
8 Ocak Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Merkez laboratuvarı Kimyager
Cemal İrten
8 Ocak Manisa Salihli Özel Hastane Gastroenteroloji Uzmanı Dr.
Cemal Yıldız
8 Ocak Osmaniye İl Sağlık Müdürlüğü Muhasebe birim sorumlusu
Murat Bayram
9 Ocak İstanbul Eczacı Şekip Öztürk
11 Ocak Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Eğitim Aile Sağlığı Merkezi çalışanı Salih İncehasan
13 Ocak İstanbul Bahçelievler Yenibosna Aile Sağlığı Merkezi Aile Hekimi Uz. Dr. Hasan Erdoğan
13 Ocak Trabzon Of Ambulans Şoförü Nebi Mehmet Efendioğlu
14 Ocak Ordu Korgan İlçe Devlet Hastanesi Bilgisayar operatörü
Güney Güven
15 Ocak Adana Seyhan Devlet Hastanesi Tıbbi Sekreteri
Samiye Genç Özkan
15 Ocak Antalya İl Sağlık Müdürlüğü Em. Dr. Erhan Sirgeligil
16 Ocak Mersin Eczane Teknisyeni Mustafa Doğan
16 Ocak Osmaniye Kadirli Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi Sağlık Memuru Yusuf Pampal
16 Ocak Nevşehir Devlet Hastanesi Hemşire Ayşegül Onurkal
17 Ocak Mersin Erdemli Aile Hekimi Dr. Mehmet Yaşar Karabacak
18 Ocak Mersin Diş Hekimi Nedret Yılmaz
18 Ocak Kocaeli Özel Hastane Doğumhane Bölümü çalışanı
Aşkın Demirören
18 Ocak Tarsus Devlet Hastanesi Ambulans Şoförü Rasim Güçlü
19 Ocak Hatay Dörtyol Devlet Hastanesi Tıbbi Sekreteri Hatice Arıkan
19 Ocak Hatay İskenderun Devlet Hastanesi Radyoloji Teknisyeni Ramazan Ateş
20 Ocak Bursa Özel Hastane Dr. Sezgin Can
25 Ocak Manisa Sarıgöl Devlet Hastanesi Hemşire İsmahan Emirdağı
27 Ocak Tekirdağ Çerkezköy İşyeri Hekimi Dr. Tayfun Kepiç
28 Ocak M.Ü. Diş Hekimliği Fakültesi Hasta Kabul Memuru
Cavit Pehlivan
29 Ocak İskenderun Devlet Hastanesi Sağlık Memuru Atılım Köker
30 Ocak Osmaniye Kadirli Devlet Hastanesi Sağlık İşçisi Bekir Koluçolak
