Memleketten, devrimden, hapisten, çileden, sıladan, hasretten, hayattan, aşktan ilham aldı Nâzım, sadece büyük şair olmakla kalmadı, arkasından gelen sanat ve fikir insanları için büyük bir esin kaynağı oldu. Yaratıcılığının tohumları Nâzım’ın izinden yürüyenlerde; yazarlarda, şairlerde, ressamlarda, heykeltraşlarda, oyuncularda, müzisyenlerde, sinemacılarda filizlendi, çiçeklendi, meyve verdi. Nâzım’ın tarihi onlarla yazılmaya devam etti. “Nâzım’ı Yazanlar” kitabı ve sergisi, onun hakkında eser veren 121 değerli insanı, onların Nâzım hakkındaki düşüncelerini, hissiyatlarını, Nâzım’dan esinlenerek ürettiklerini bir araya getiriyor. “Nâzım’ı Yazanlar”dan sizin için derlediğimiz portreler…
FOTOĞRAFLAR: ATTİLA DURAK, KEMAL ASLAN, ERSİN İLERİ
HIFZI TOPUZ Yusuf Ziya Nâzım’a; “Gelin Anadolu’ya kaçalım, dedi. “Kim kim?” “Faruh Nafiz, Orhan Seyfi, Halide Nusret, Vâlâ, sen ve ben, belki birkaç arkadaş daha.” “Kabul, ben varım elbette. Nasıl yapacağız?” “Orasını sen bize bırak!” “Sana güveniyorum.” Hava Kurşun Gibi Ağır, Remzi Kitabevi, 2011, s-14-16
DOĞAN HIZLAN “Kendi eserleri kadar-ondan bile çok-başkalarının eserleri üzerine düşünceleri, seçtikleri önemliydi. Çünkü başkalarını anlatırken, beğenirken, eleştirirken, överken, yererken, ince alayın süzgecinden geçirirken, dolaylı yoldan onun edebiyat üzerine düşüncelerinin bir bölümünü daha öğreniyorsunuz.” Nâzım Hikmet’in Düzyazılarında Şiire, Edebiyata Bakışı/ Nâzım Hikmet: Zu Seinem 100. Geburstag-Doğumunun 100. Yıldönümünde, hazırlayan İmdat Ulusoy, Verlag Anadolu, 2002.
GÜLSÜM CENGİZ “Nâzım Hikmet insanın insanı sömürmediği, kadın ve erkek cinsinin birlikte özgürleştiği, aydınlık bir dünyanın sosyalist bir toplumda gerçekleşeceğine inanmış, böyle bir yaşamı özlemiş ve bu uğurda örgütlü mücadelenin içinde bulunmuş bir ozandır.” Kadınlar İçin Söylenmiştir, Evrensel Basım Yayın, 2012.
MÜSLİM ÇELİK “Ayışığı içe işler saman sarısı şiirin Bulutlar bak ki gölgelerini bırakırsa Kıyıda küçük balıkçı nişan almak için Dalgaları giyindirip kayalara asmış” Nâzım Hikmet Yahşi Güzel, Artshop Yayıncılık, 2008.
İBRAHİM BALABAN “Nâzım’ın portresini güzel olarak boyamak hüner değildi… Çünkü o zaten güzeldi…” Nâzım Hikmet ve Biz, Milliyet Yayınları, 1998.
CENGİZ BEKTAŞ “Mimarlık, bilinen gerekçelerle daha önce var olmamış bir yapıt ortaya koyuyor. Şiir, bilenen sözcüklerle yeni bir duyguyu, kavramı, bilinmeyeni ortaya koyuyor. Kısacası ikisi de yoktan var edebiliyorlar. Bu ortak yönü Nâzım Hikmet, 90 yıl önce saptıyor…” Nâzım Hikmet’in Mimarlığa Bakışı, Yem Yayınları, 2016.
AYFER TUNÇ “O büyük devrimci şair, Nâzım Hikmet’i “hiç” olmaktan çıkaran ve aynı zamanda kadınlarla ilişkilerinde yine “hiç” kılan şey, aşk değil mi?”. Nâzımsever Küçük Komünistin Hikayesi/ Nâzım Hikmet: Zu Seinem 100. Geburstag-Doğumunun 100. Yıldönümünde, hazırlayan İmdat Ulusoy, Verlag Anadolu, 2002.
GENCO ERKAL Sahneye koyup oynadığı Kerem Gibi (1974), Sevdalı Bulut (1991), Nâzım’ın Armağanı (2002), Yaşamaya Dair (2013) ve Güneş’in Sofrasında’da (2016) Nåzım’ın şiirlerini oyunlaştırdı. Yunus Emre Oratoryosu’nda ve Ne Güzel Şey Hatırlamak Seni kitaplarında Nâzım’ın şiirlerini seslendirdi.
ALPER ÖZBEK “Fransa’da yazılmış olsaydı insan manzaraları En çılgın varoşların en çılgın ihtilâl işçileri Ve ikinci büyük savaşın komünist direnişçileri Kaç bin kitap olurlardı kimbilir” Nâzım Hikmet Destanı, Siyah-Beyaz Kitap, 2014.
ORHAN PAMUK “Ben lise iki öğrencisiyken 1968’de Nâzım Hikmet’in Kemal Tahir’e Mahpushane’den Mektuplar’ı yayımlandı. Çok dikkatle okuduğum bu kitap, bana hayatta yolumu ararken yardımcı olmuştur”. Nâzım Hikmet, Notos 50, 2015.
AYŞE KULİN “Çok da düşünmüşümdür, neden “kurtuluşa” dair yazılmış başka hiçbir şiirin Kurtuluş Savaşı Destanı’nı aşamadığını ve şu sonuca varmışımdır: Ülkesinin kaderini değiştirmeye soyunan, yürekli, ufuklu genç bir adamın başlattığı onurlu savaşı, böylesine içtenlikle, ancak dünyanın kaderini değiştirmeye soyunan yürekli bir şair yazabilirdi, şair kendi kavgasını hicranla noktalamış olsa da!” İçimde Kızıl Bir Gül Gibi, Everest Yayınları, 2015.
ZÜLFÜ LİVANELİ “Nâzım Hikmet, doğru bildiği yoldan ayrılmadan, emeğe ve işçi sınıfına inancını yitirmeden yaşadı, düşüncelerine ihanet etmeden bir devrimci olarak öldü…” Edebiyat Mutluluktur, Doğan Kitap, 2012.
MÜJDAT GEZEN “Moskova’da ünlü kişilerin yattığı “Novodeyvici” mezarlığı vardır. Mezarlıktan çok bir anıtlar müzesidir burası. Büyük demir kapıdan az yürüyün, karşınıza bir alan çıkacak, alanın hemen solunda bir granit taş göreceksiniz. Üzerinde Nâzım Hikmet’in yürüyen bir siluetini göreceksiniz, kararlı adımlarla…Üst köşesinde de kendi el yazısıyla yazılmış gibi “Nâzım” diyen imzası… Baş ucunda koca bir ağaç ve gölgesi…” Çizgilerle Nâzım Hikmet, Müjdat Gezen-Savaş Dinçel, Nâzım Hikmet Kültür ve Sanat Yayınları, 1995.
GÜNDÜZ VASSAF “Şiirin her kelimesi film şeridi. Böyle bir eser nasıl mı yazılır? Şair gücünü aşktan alır. “Yaşamam mümkün değildir,” der, “Ağaca, ormana, insana/Âşık olmadan.” Nâzım, Aylak Adam, 2015.
ARA GÜLER “Bana dediler ki, Hayat mecmuası’ında çalışıyordum. Yahu Nâzım Hikmet hapisten çıkmış. Baba Gelembevi’nin çevirdiği bir filmde tarihi advisorlar yapıyor, tarihi düzeltmeleri yapıyor. Filmin adı Lale Devri. Şimdi demek film çekilecek. Sabahtan Nâzım da gidecek, burası öyle değil böyle olmalı diyecek…” Nâzım’ın Evinde, Vera’nın Sofrasında, hazırlayanlar Melih Güneş ve Arif Keskiner, Mitos Boyut Yayınları, 2016.
ALİ ÖZGENTÜRK “Son şiirlerinden biri olan “Cenaze Merasimim” tek başına bir kısa film atmosferi taşır. Kendi cenazesini izleyen bir kamera gibidir…” Nâzım Hikmet’in Kamerası/75. Doğum Yılında Nâzım Hikmet’e Armağan, Türkiye Yazarlar Sendikası Yayınevi.
ARİF KESKİNER “O gün Nâzım ve Vera’nın birlikte yaşadıkları evlerine biz, Moskova Film Festivali’ne katılan Türk Sineması ekibinden Nâzım’ı seven bir grup arkadaş gitmiştik. Takvimin en üstüne “Dünyanın en güzel Saman Sarısına saygıyla” diye yazıp altına bütün ekip imza atmıştık…” Nâzım’ın Evinde, Vera’nın Sofrasında, hazırlayanlar Melih Güneş ve Arif Keskiner, Mitos Boyut Yayınları, 2016.
FAZIL SAY Şairin 100. Doğum yıldönümü için 2002’de Nâzım Oratoryosu’nu besteledi. Aspendos antik tiyatrosunda canlı DVD kaydı yapılan eserin şiirlerini Genco Erkal seslendirdi.
