SANATIN İLHAMI RÜYALAR
Batı ve Doğu edebiyatında, sanatında, “düş” temalı ürünler çok büyük bir kalem oluşturur. Rüya ve gerçek arasında-ortasında ortaya çıkan unutulmaz eserler hem uykunun hem uyanıklığın en seçkin tariflerini, tasvirlerini bugüne ulaştırır.
RÜYALAR VE MANİPÜLASYON
Rüyaları kötüye kullanarak etki ve iktidar alanları yaratmak, dünden bugüne geçerli bir teknik. Meşhur Hasan Sabbah’ın kullandığı yöntemler ve 1000 sene sona Fetullahçı Terör Örgütü'nce görevlendirilen “rüyacılar”...
3. MURAD’IN RÜYA GÜNLÜKLERİ
12. Osmanlı padişahı 3. Murad’ın rüyaları, bir dönemin saray hayatına ve iktidar ilişkilerin dair önemli ipuçları sunar. Dr. Özgen Felek’in detaylı çalışması, “kadın” temasının, hanedanın devamlılığı açısından rüyalara nasıl sızdığını, sızdırıldığını araştırıyor.
KURULUŞ EFSANELERİ VE GERÇEKLER SELÇUKLULAR- OSMANLILAR
Oldukça meşhur olan Osman Gazi’nin rüyası hem Osmanlı Devleti’nin kuruluşunu hem de İstanbul’un fethini müjdeler. Bununla birlikte hükümdarlık ve fetih müjdelerinin “ağaç” imgesiyle anlatıldığı rüyaları Babil hükümdarı Nabukadnezar; Reşidüddîn’in Oğuzname’sinde yer alan Türk kağanı Tuğrul ve kardeşleri; Selçuklu Devleti’nin kurucusu Selçuk Bey’in babası da görmüştür!
KUTSAL METİNLERİN ETKİSİ
Diğer peygamberlerin aksine Hıristiyanlıkta Tanrı’nın vücut bulmuş hali olduğu kabul edilen Hz. İsa’nın bu konumu rüya görmesine müsaade etmez. Müşrikler, rüyasında gördüğü gibi Mekke’yi fethedemediği için alay eder ama, Hz. Muhammed 630’da ikinci denemesinde başarılı olur ve doğduğu şehre girer. Fetih Suresi’nin 27. ayeti bu olayı kastederek “And olsun, Allah, elçisinin rüyasını doğru çıkardı” der.
YORUMCULARIN DEĞİŞMEYEN İKTİDARI TABİRCİLER
Talmut’ta geçen “Yorumlanmayan düş, okunmayan mektup gibidir” cümlesi, rüya tabirinin günümüzde bile pek sarsılmayan tahtını anlatır. 2. yüzyıl rüya yorumcusu Efesli Artemidorus, şüphe bulutlarını dağıtmak için bir antropologun alan araştırması yapması gibi kasaba kasaba dolaşarak pazaryeri kahinlerinden rüya da toplar.
HOMEROS’TAN ARİSTO VE ÇİÇERO’YA
Aristo, düşlerin ilahi varlıklardan gelen mesajlar olduğuna dair Homerik görüşü reddeder ve düşleri, fizyolojik ve ruhsal süreçlerin bağlantılı olarak ürettiği imgeler, bir phantasma olarak tanımlar. Cicero ise “Tanrıların işi gücü yok da ölümlülerin yatakları etrafında uçuşup horlayan birilerini bulduklarında, onun başucunda eğri büğrü, bulanık bir görüntü şeklinde mi duracak?” demeye getirir.
RÜYA GÖSTERİLEMEZ ANCAK ANLATILIR; UYDURULMAMIŞ AMA KURGULANMIŞTIR
Prof. Dr. Cemal Kafadar Kim Var İmiş Biz Burada Yoğ İken adlı kitabında, Üsküplü Asiye Hatun’un rüya defterine bir bölüm ayırır. Kafadar şöyle der: “Kimse rüyasını ‘olduğu gibi’ bir başkasına gösteremez, ancak anlatır. Dolayısıyla elimizde rüyaların kendileri değil, görülmüş ya da uydurulmuş rüyaların sözlü ya da yazılı anlatıları, yani çatılmış- kurgulanmış metinler olabilir ancak. Bu nedenle tarihî rüyalar edebiyat tarihinin de ilgi alanına girerler…”
TARİH BOYUNCA RÜYA VE MANİPÜLASYON
Antik metinlerden kutsal kitaplara, fetih ve savaşlardan gündelik işlere, rüya ve rüya tabiri, tüm çağlar ve tüm coğrafyalarda insanları etkilemiş; iktidar sahiplerinin kararlarına ilahi bir meşruiyet kazandırmış. Çivi yazılı tabletlerden günümüz tabirnamelerine, sanat yapıtlarından felsefe metinlerine rüya ve gerçeğin iç içe geçen hikayesi.
Gelibolulu Mustafa Âlî: Zaman ötesi bir tarihçi
16. yüzyıl ikinci yarısında yaşamış Gelibolulu Mustafa, günümüz tarihçiliğine ışık tutan bir büyük usta, çok yönlü bir aydın kişilikti. Özellikle Künhü’l-Ahbar ve Menakıb-i Hünerveran adlı eserleri, 16. yüzyıl Osmanlı toplumsal ve siyasal yapısı anlamak yolunda temel kaynaklardan sayılır.