Cumhuriyet ilan edildiğinde 13 yaşındaydı Ulviye Tur. Cumhuriyet yeniliklerini, çocuk- genç kız, çağdaş kadın-eş-anne evrelerinde yaşadı. 109 yıllık yaşamı geçen ay sona erdi ama, o hiç unutulmayacak.
Sultan 5. Mehmed Reşad’ın (1909-1918) son saltanat yılında, 7 yaşında okula başladı. Belleğinde biriken yüzyıllık anılarıyla 6 Eylül 2019’da İstanbul’da vefat etti; Merkez Efendi Mezarlığında toprağa verildi. Ulviye Tur Türkiye’nin son 100 yılını çocukluktan ileri yaşlılığa yaşamış, belleği aydınlık bir tanıktı.
Cumhuriyet ilan edildiğinde 13 yaşındaydı. 1927’de 17 yaşında evlendi. Daha cumhuriyet ilan edilmeden önce İstanbul’da, İzmir’de, kimi liman kentlerinde “yeni hayat” başlamış, kaç-göç sorunları doğallık sürecine yönelmişti. O ortamlarda yetişen Ulviye Hanım, Osmanlı Devleti’ni yıkılışa götüren yıllarda ilkokulu bitirdi. Cumhuriyet yeniliklerini, çocuk-genç kız, çağdaş kadın-eş-anne evrelerinde yaşadı. Basını sürekli izledi, toplumsal etkinliklere katıldı. Denize, plaja merhaba diyen ilk kadınlarımızdandı. Baş oyuncusu Cahide Sonku olan “Lüküs Hayat”ı 1934’te ilk sahneye konuluşunda seyreden, o seçkin kadroyu çılgınca alkışlayanlardandı; çünkü o piyeste özgür-yetkin kadın, kılıbık erkek tiplemeleri vardı.
Türkiye’de kadınlara özgürlük, ilkin o sahnelerde vurgulandı. Ulviye Tur, Atatürk döneminin ulusçu, devrimci yeniliklerini çağdaş kadın mutluluğuyla izleyenlerdendi. O dönemi ölünceye kadar andı, anlattı; 100 yılı o mutlulukla yaşadı.
6 Eylül Cuma günü İstanbul’da vefat etti. 8 Eylül’de Merkezefendi’de toprağa verildi. Ulviye Tur’la 104 yaşındayken Ceyla Altındiş’in yaptığı “Asırlık Bir Bellek Var Aramızda” başlıklı röportaj, #tarih’in Kasım 2014 tarihli 6. sayısında yayımlandı (https:// vimeo.com/111102835).
