Güven Erkin Erkal, Türkiye’de yüz yılı aşkın bir zamanda çıkmış 1000’den fazla magazin dergisi kapağını derlediği, yayıncılık tarihimizle ilgili çok şey anlatan, okuması (ve bakması) zevkli, sıkı bir çalışma ortaya koymuş. Seçilen dergi kapakları, yayıncılık dünyasındaki değişimi göstermekle birlikte dünyanın, memleketin ve zamanın nasıl değiştiğini de gözler önüne seriyor.
Kitabın kısa önsözünde de çok kıymetli bilgiler var. Örneğin, 1950’li yıllara kadar kentli aileleri hedefleyen magazin dergilerinin, bu dönemde kentlere göçün artışıyla birlikte hedef kitlelerini genişlettiklerini, 1959’da “Ga-Me-Da”nın (Gazete Mecmua Dağıtım) kurulmasıyla dergilerin en küçük kasabalara kadar ulaşmaya başlamasının birçok derginin yayın politikasını doğrudan etkilediğini, bundan sonra eğitim düzeyi daha düşük okuyucuların da hedeflendiğini önsözden öğreniyoruz. Dergi kapaklarına bu bilgiler ışığında baktığımızda, 1910’lu yıllardan 1960’lara kadar “estetik” ve “erotik” arasında kurulan dengeyi, bu tarihten sonra başlayan seviye kaybını ve 1990’lı yıllara gelindiğinde özellikle mizah ve magazin dergilerindeki kadının vahim görüntüsüne nasıl gelindiğini anlamak daha kolay oluyor.
ABİM DENİZ
Yoldaşları Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan’la birlikte 1972’nin o uğursuz 6 Mayıs günü idam edildiğinde 25 yaşında olan, o günden beri hemen her kesimin saygı duyduğu “devrimci efsane” Deniz Gezmiş’in kişisel tarihiyle ilgili bugüne kadar yazılmış en derli toplu kitap Can Yayınları’ndan çıktı. Kitapta, Gezmiş’in idama gitmeden önceki son mektubunda “Kitaplarımı ona bırakıyorum, bilim adamı olsun” dediği küçük kardeşi Hamdi Gezmiş’in anılarına Can Dündar’ın dönemin atmosferini anlattığı yazıları eşlik ediyor.
ŞEVKET RADO’YA MEKTUPLAR
İleride basın yayın dünyasının en önemli isimlerinden biri olacak Şevket Rado, Türk şiirinin üç büyük şairi Orhan Veli Kanık, Oktay Rifat ve Melih Cevdet Anday’la 1936’da tanıştığında Akşam gazetesinin genç Ankara muhabiridir. Aralarındaki ilişki, Rado İstanbul’a döndüğünde de daha çok mektuplar aracılığıyla devam eder. Üç şairin Şevket Rado’ya 1939-1949 yıllarında yazdığı ve yıllarca saklanan mektupların derlendiği kitap, dönemin atmosferine ve şairlerin “ruh haline” dair çok önemli bilgiler sunuyor.
11
Ali Tekin Çam’ın yedi yılda tamamladığı kitap, grafik tasarım tarihimizin iz bırakan 11 sanatçısı Ebuzziya Tevfik, Kenan Temizan, Münif Fehim, İhap Hulusi Görey, Emin Barın, Atıf Tuna, Mesut Manioğlu, Mengü Ertel, Sait Maden, Turgay Betil ve Necati Abacı’yı anlatıyor. Birçok yazarın yazılarıyla katkıda bulunduğu eserde, sanatın başka alanlarında da üretimde bulunan 11 grafik tasarımcının yaşam öyküsü, fotoğrafları ve eserlerinden örneklere de yer veriliyor.
