Kasım
sayımız çıktı

78 yıl önce ve hâlâ güncel: Asaf Hâlet Çelebi’nin bildirisi

ÜNLÜ ŞAİR, 1946 SEÇİMLERİNDE BAĞIMSIZ MİLLETVEKİLİ ADAYI OLMUŞTU

Edebiyatçı sıfatıyla değerli eserler bırakan Asaf Hâlet, 1946 genel seçimlerinde bağımsız milletvekili adayı olmuş; arkadaşlarından borç aldığı parayla bir bildiri bastırmış; bunu da kendisi dağıtmıştır. Bu İstanbul çelebisinin arkalı-önlü tek sayfalık bildirisindeki saptamalar, bugünkü seçim ortamında konuşulanları çağrıştırır; hiç değişmeyenleri hatırlatır.

Edebiyatçı ve şair Asaf Hâlet Çelebi (1907-1958), erken cumhuriyet devri­nin müstesna kalemlerindendi. Tasavvuftan, Hint felsefesin­den, arkeolojiden izler taşıyan şiirleri ile 40 kuşağı şairleri arasında özel bir yere sahiptir. Arkadaşlarından Resai Eriş, Yeni Adam dergisinde onu şöyle anlatır:

“Sabahları Beylerbeyi’nden Köprü‘ye gelen vapurda, öğle­yin Kapalıçarşı içindeki çukur muhallebicide, akşamları da Küllük kahvesinde görebilir­siniz. Orta boylu, şişmanca, çay kutuları üzerindeki çinli resimlerini andıran, düşük pos bıyıklı, 35 yaşlarında esmer bir adam. O bu hâliyle Hin­distanlı baharat tüccarlarına benzetilebilir. Sivri topuklarını tahtalarda tıkırdatarak gelir, tesadüfen karşınıza oturur. Dar, beyaz pantolonu etli kalçalarına yapışır; ekseriya yeşil renk­teki ceketi eski haydariyeleri andırır. Halis şaldan gravatları için ‘ben yaptım beyefendi, tam 15 asırlık acem el dokumasıdır’ der. Alnında ter damlaları, göz­leri dalgın…

sahaftan_1
Asaf Hâlet Çelebi (1907-1958).

Bir sene önce monoklu kırıl­masaydı şimdi onu göz çuku­runa yerleşmiş görürdünüz. Ağzında daima baharlı bir tatlı… Cebinden çıkardığı antika, kıymetli kutular içinde kaku­le. Nemse kimyonu, kaya tuzu safran veya franbuaz şekerleri­ni yanındakilere de ikram eder. ‘İkbal buyurulmaz mı? Hanı­mefendi; zihne küşayiş veriyor’ der”.

1946 yılı seçimlerinde Asaf Hâlet Çelebi, daha önceden sosyal hadiselere gösterdiği duyarlılığı daha da üst seviyeye çıkararak “müstakil namzet” yani bağımsız aday olmuş­tu. Milletvekili seçimleri için olması nedeniyle, memleket sorunlarını teker teker vur­gulamış, korkusuzca açık açık mevcut düzene kafa tutmuştur. Yaşam tarzı, ailesi, tutkuları, eserleri gözönüne getirildi­ğinde, kaleme aldığı bildiri çok şaşırtıcı hattâ Çelebi’den bek­lenmeyen bir çıkıştır. “Cüneyd, He, Tevrat Şiiri, Asuri Şiir, Nuru Siyah, Sidharta, Mısrı Kadim, Mara, Nirvana” başlıklı çok özel konulu şiirler kaleme alan, bir şiir kitabına Om mani Padme Hum gibi isim koyan nevi şahsı­na münhasır bu İstanbul çelebi­sinin tek sayfalık bildirisindeki saptamalar, örnekler; bugünkü seçim ortamında konuşu­lanları çağrıştırır. 1946’nın zor koşullarında bastırdığı tek sayfalık el ilanını kendi­sinin dağıttığını; onu tanıyan ve dostu olan sahaf/felsefeci Arslan Kaynardağ’dan yar­dım talep ettiğinin hikayesini, Beşir Ayvazoğlu He’nin İki Gözü İki Çeşme, Bir Asaf Halet Çele­bi Biyografisi isimli eserinde anlatır. Çelebi’nin katıldığı bu seçimden ne kadar oy aldığı net bilinmemekle birlikte, bütün yayınlarda kullanılan bildirinin arşivimizdeki tek nüsha belge olduğunu belirtelim.

sahaftan_2
sahaftan_3