Çin’de ‘50 Kuruş Partisi’, Rusya’da trol fabrikaları, Meksida’da Peñabot’lar… İktidarlar dünyanın dörtbir yanında sosyal medya hakimiyetini ellerinde tutmak için trolleri ve otomatik bot hesapları kullanıyor. Bu şekilde içeride ve dışarıdaki algıları yönetiyor, muhalif sesleri bastırıyor, arkalarındaki desteği olduğundan daha büyük gösteriyorlar.
Siyasi troller sadece Türkiye’de görülen bir propaganda malzemesi değil. Kimi kaynaklar, bu gruplar için trol yerine “astroturf” ismini kullanıyor. Kökeni suni çim markası “Astroturf”e dayanan terim İngilizce’de tabandan gelen ve kendiliğinden halk oluşumları için kullanılan “grassroots” (çimen kökü) kavramının aksine; yapay olarak yaratılan, bir merkezden finanse ve kontrol edilen, kendisine kitlesel taban hareketi süsü veren kampanyalar için kullanılıyor.
Çin – 50 Kuruş Partisi
Çin’de hükümete bağlı oldukları iddia edilen, devlet destekli anonim internet siyasi yorumcuları ve troller için kullanılan bu terim adını paylaşım başı ödenen ücretten (0.50 yuan) alıyor. 50 kuruşçuların kamuoyunu Çin Komünist Partisi lehine manipüle etmek amacıyla Çin makamları tarafından tutuldukları söylentiler arasında. Genellikle siyasi eleştirilere cevap vermek yerine gündemi değiştirmeye, Çin’in güçlü yönlerini, tek partinin başarılarını anlatarak gidişatı farklı yöne çekmeye çalışıyorlar.
Rusya – Putin’in trol fabrikası
Devlet Başkanı Vladimir Putin’le yakın ilişkileri olan restoran sahibi Yevgeny Prigozhin’in finanse ettiği söylenen ve St. Petersburg’da dikkat çekmeyen bir büroda faaliyet gösteren “İnternet Araştırmaları” (Internet Issledovaniya) 2016 ABD seçimlerini etkilediği iddialarıyla gündeme geldi. Dönemin Cumhuriyetçi adayı Donald Trump lehine, Hillary Clinton aleyhine propaganda yapıldığı iddiasıyla açılan soruşturmada “Amerikalı gibi gözüken ve sahte Amerikan kimlikleri oluşturan zanlılar, sosyal medyada Amerikalı kitleleri hedefleyen sayfalar ve grupları yönetti. Ayrıca Amerikalı gibi gösterdikleri sayısız Twitter hesabı açtılar” denildi. Bir diğer iddiaya göre, Rus trol ordusunun elemanları, sadece Rusya’da kalmayıp ABD’ye de giderek, Clinton’ı protesto eden eylemlere katıldı.
Meksika – Peñabot’lar
Peñabot’lar, Enrique Peña Nieto hükümetiyle ilgili olumsuz haberlerin Meksika halkına ulaşmasını engellemek için kullanıldığı iddia edilen otomatik sosyal medya hesaplarının ismi. Twitter’da hükümeti eleştiren etiketleri bastırmak, hükümet yanlısı etiketleri spam mesajlarla doldurmak, karalama kampanyaları ve tehditlerle muhalifleri sindirmek gibi amaçlarla kullanıldılar. Bot hesaplar, arkasında gerçek insanlar olan trol hesapların aksine otomatik olarak oluşturuldukları için sosyal ağlardaki normal etkileşim faaliyetlerinden farklı davranmalarıyla ayırt edilebiliyorlar.
