Sahaflar Çarşısı’nın son büyük isimlerinden, Şeyhü’l-sahhafin İbrahim Manav, 12 Mayıs’taki vefatının ardından Edirnekapı Mezarlığı’nda toprağa verildi. Çarşı’nın yangın öncesi günlerini görmüş son ustalarından olan Manav, Müteferrika baskısı kitaplar ve mezat yöneticiliği konusundaki uzmanlığı ile yeri doldurulamayacak bir boşluk bıraktı.
Sahaflar Çarşısı’nın yaşayan son büyük üstadı İbrahim Manav, 12 Mayıs’ta vefat etti. Siirt kökenli bir aileye mensup olan İbrahim Bey, 1939’da Vefa semtinde doğdu. Manavlık ile uğraşan babası, oğlunu Sahaf Naki Bora’nın vasıtasıyla Sahaflar Çarşısı’nın kıdemli ustalarından İsmail Dilmen’in yanına çırak olarak verdi. 6 Ocak 1951’de yanan ve daha sonra Prof. Fahrettin Kerim Gökay’ın belediye başkanlığı sırasında yeniden yapılan çarşıda çıraklığa devam eden İbrahim Manav, 2016’da geçirdiği hastalığa kadar dükkanından ayrılmamış, adeta Sahaflar Çarşısı’nın hafızası olmuştu.
Arapçayı anadili gibi bilmesi, Osmanlıcaya olan derin hakimiyeti, hat konusunda ustalardan aldığı eğitim ile uzmanlaşmış olması önemli özelliklerindendi. Çok kitap görmüş, önemli kütüphaneler satmış olması nedeniyle Ortadoğu ve Türkiye’nin sayılı yazma uzmanlarından biriydi. Ustasına duyduğu sevgi ve saygı nedeniyle, dükkanına onun soyadı olan “Dilmen” adını vermişti.
20 numaralı dükkanı adeta bir akademi gibiydi. Özellikle sabah saatlerinde, muhtelif yüzyıllara tarihlenen yazmaların durduğu raflara dayanıp meraklıya, tüccara, koleksiyoncuya eserleri gösterdiğine, göstermekle de kalmayıp özelliklerini bir bir sayıp döktüğüne şahit olurdunuz. Onun “Bak şekerim” hitabıyla başlayan hat, yazma eser, matbu kitap muhabbetlerine doyum olmazdı. Bilgi aktarmaktan asla vazgeçmez, öğretmek arzusuyla cömertçe bütün bildiklerini anlatırdı. Ustalarından aldığı terbiye gereği bunları yazmamış olsa bile “sözlü, nakli” usulle pek çok bilgiyi detaylarıyla, kaynaklarıyla, delilleriyle meraklılarına aktarmıştır.
İbrahim Manav ustamızın en büyük özelliklerinden biri Müteferrika baskısı kitapların uzmanı olmasıydı. Ömrü boyunca Müteferrika baskıları ile uğraşmış, onları almış-satmış, bu eserlerin takımını pek çok kez biraraya getirmişti. Müteferrika baskısı kitap gördü mü, eksik, yırtık, hırpalanmış demeden dayanamaz alır, dükkanında bulundururdu. Parça Müteferrika eserlerinin eksiklerini diğer parçalarla tamamlatır, restore ettirir, özel cilt yaptırır, öyle satardı.
İbrahim Manav’ın bir başka özelliği de Beyazıt Sahaflar Çarşısı’nın son mezat ustası oluşuydu. Çarşının güzel günlerini yaşadığı 1970’lerde, bir sahaf geleneği olan kitap mezatlarının tek yöneticisi İbrahim Manav ustamızdı. Kime hangi kitabı satacağını bilir, müzayedeyi ona göre idare ederdi. Manav, Simurg Kitabevi’nin bir müzayedesinde Sahaf Murat Uncu’ya el vermiş, bundan sonra ustanın öğrettiği usulde müzayede yapmasını tembihlemişti.
Son yıllarda evden çıkamayan İbrahim Manav yine de kitap haberlerini takip ediyor, kitap hafızasını taze tutmaya çalışıyordu. 13 Mayıs 2023 günü Fatih Camii’nde pek çok kıdemli sahafın, İstanbul Valisi’nin ve üniversite hocaları, kitapsever, sahaflar çarşısı müdavimi kalabalık bir kitlenin ebediyete uğurladığı İbrahim Manav, 2021’de Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’ne layık görülmüştü.
Kendisine dair anı ve anekdotlar, Turan Türkmenoğlu’nun yakın zamanda yayımlanan Sahaflar Çarşısı’nda Görüp İşittiklerim kitabından okunabilir.
