KÜTÜPHANE VE ARŞİVLERDE ORİJİNALİNE RASTLANMAYAN…
Fatih Kanunnamesi: Bir varmış bir yokmuş!
Kanunnâme-i Mehmedi veya Kanunnâme-i Osmanî veya Fatih Kanunnamesi, Osmanlı hanedanında tahta geçen padişahın, ülkede dirlik-düzenliği sağlamak için kardeşlerini boğdurtmasını meşru gören bir maddesiyle tanınmıştır. Ama o dönemden kalma orijinal bir eser olmadığı gibi, yazmaları yüzyıllar sonra Viyana Kütüphanesi’nde bulunmuş birinin kopyası 1911’de Türkiye’ye getirilmiştir. Osmanlı hanedanı, onlarca şehzadesine cellat kemendinde can verdiren bu eserin bir nüshasını niye korumamış veya koruyamamıştır?
ÇOCUKLAR
Büyük imparatorluğun küçük mensupları
Osmanlı-İslâm dünyasında çocuk, Ortaçağ’daki Batılı muadillerinin aksine masum ve günahsız görülüyordu. Dualarının kabul olacağına inanılan çocukların bir tür kutsiyeti vardı ve iyi bir ahlakla yetiştirilmeleri gerekirdi. Oyunları, eğitimleri ve işgücü olarak gizli varlıklarıyla çocuklar, ne yazık ki Osmanlı minyatür sanatçılarının nadiren dikkatini çekebildi.
LİVERPOOL
Asla ama asla yalnız yürümeyeceksin
İngiltere’nin en köklü futbol kulüplerinden biri Liverpool. ‘Kırmızılar’ın 1892’nin Haziran ayında başlayan uzun tarihi hem Ada’da hem de Avrupa’da kazanılan sayısız zaferle dolu. Ne yaşanan facialar ne alınan başarısız sonuçlar onları yollarından döndüremedi. Küçük bir şehirden aldıkları büyük destekle geleceğe sarsılmaz bir inançla ilerliyor, asla yalnız yürümüyorlar...
Kazancakis, evler ve ‘Türk’ün düşmanı’ olmak
‘Başını sokacak bir yer’ konusu yazarlar için genelde ağır yaşamsal sorun kaynağı olmuştur. Öte yandan niteliksiz bir yazarın Türk dostu olmasından övünç payı çıkarılamaz herhalde, karşı kefede Lord Byron’u “biz”e kurşun sıktı diye kitaplığımızdan kovamayacağımız gibi. Öte yandan, bir yazarın bir ülkeye, o ülkenin insanlarına sayıp sövmesini de sığ tavır sayıyorum ben.
1 HAZİRAN 1911: TÜRK HAVA KUVVETLERİ 108 YAŞINDA TAYYARECİ MEHMET ALİ KURÇER
Kırıldı kolu kanadı, son bulmadı uçuş aşkı
Osmanlı Devleti tarafından 1912’de Avrupa’ya pilot eğitimi için gönderilen ilk subaylardandı. Balkan Harbi’ne katıldı, Çanakkale ve Bağdat cephelerinde savaştı. Öylesine gözüpekti ki, henüz öğrenciyken Bursa’ya uçak kaçırmış, Beyazıt Meydanı’na tayyare indirmişti. Geçirdiği ikinci büyük kazadan sonra malûlen emekli olan Mehmet Ali Bey, Adana’da kendi imkanlarıyla tayyare imal edecek, Vecihi Hürkuş’la heyecanlı gösteri uçuşları yapacak kadar havacılık tutkunuydu.
MEHMET UBEYDULLAH EFENDİ VE POLİTİKACILIK MESLEĞİ
Sahne-i siyasette değişen pek bir şey yok
Gazeteci Mehmet Ubeydullah Efendi hem çok sayıda gazete çıkarmış hem sürgüne yollanmış; sonrasında siyasete atılmış bir gazeteci, yazar ve siyasetçi. 1912 “sopalı seçimleri”nde İttihad ve Terakki’yi desteklemek amacıyla kaleme aldığı Kime Rey Verelim adlı risalesinde, bugünkü politikacılardan sıklıkla duymaya alışkın olduğumuz bir yaklaşım sergiliyor.
Ceasar’dan Trump’a tarihin en hileli seçimleri
Serbest veya kısıtlı; gizli oy açık tasnif olsun veya açık oy gizli tasnif; olsun, parlamento veya başkan seçimi… Tarih boyunca dünyada birçok seçime defalarca kez şaibe ve hile karıştı. Bu bazen bir adayı kazandırmak ve diğerini kaybettirmek için, bazen de seçimleri iptal ettirebilmek için yapıldı. Tartışmaların demokratik çözümü olarak önerilen seçimler, kimi zaman içsavaşları başlatan anti-demokratik süreçlere dönüşebildi. Tarihe damgasını vurmuş en ciddi seçim yolsuzlukları…
GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE KAN NAKLİ
Kana kan! İntikam değil hayat kurtaran…
Sözlü kültürde, dinî metinlerde ve gündelik hayatta, hakkında binlerce atıf yapılan insan kanı, biliminsanları tarafından ancak 100 yıl kadar önce analiz ve transfer edilebildi. Grupların, özelliklerin ve kan nakli sayesinde tekrar hayat bulan milyonlarca kişinin öyküsü...
Orta Amerika’dan bir demokrasi hikayesi
Sizin için gidip araştırdım ve siz de neden o ismin aklımda olmadığını anlayacaksınız, zira arkadaşımızın adı Luis Rafael de la Trinidad Otilio Ulate Blanco. Adamın ismi resmen boyundan uzun ve kusura bakmayın kendisi için hafızamda yer yok. Onu hafızama yazmak için bir-iki bilgi silmem gerekecek. Mesela eskiden Kadir İnanır’ın uzatmalı nişanlısının modacı Canan Yaka olduğu bilgisini silebilirim. Ama takdir edersiniz ki bu tip şeyler daha çok ilgi çekiyor.
MACARİSTAN - BUDAPEŞTE
Gül Baba ve türbesi: En kuzeydeki derviş
16. yüzyılda yaşamış Gül Baba, Merzifonlu bir Bektaşi dervişi. Budapeşte’de yakın zamanda restore edilen türbesi, Osmanlı coğrafyasının en kuzeyinden bugüne kalan bir eser.