İstanbul’da eski kitap ticaretinin en önemli merkezi Sahaflar Çarşısı’dır. Fetih’ten hemen sonra kurulup 1894 İstanbul depremine kadar Kapalıçarşı içinde, sonra Hakkâklar Çarşısı’nda günümüze kadar ulaşan Sahaflar Çarşısı’nda gayrimüslim bir sahaf adına rastlanmamıştır. Ama İstanbul’daki kitap ticaret tarihinde pek çok önemli gayrimüslim kitapçı vardır. Bu kitapçılar Rum, Ermeni, Musevi cemaatlerinden ve kente yerleşmiş Levanten, bazı yabancı uyruklu kimselerden oluşmaktadır. Daha çok Bâb-ı âli Caddesi, Çakmakcılar, Galata, İstiklal Caddesi gibi yerlerde bulunan bu kitapçı dükkânları İstanbul kitapçılık tarihine büyük hizmetlerde bulunmuşlardır.
Bimen Zartaryan Kütüphanesi, Karon Kütüphanesi, Sarkis Agopyan Kütüphanesi, Kütüphane-i Bogos Balens [Balentz], Ohan Aşcıyan Kütüphanesi, A. Yazıcıyan Kütüphanesi isimli Ermeni kitapçılar kitapçılık tarihimizde haklarında en az bilgi sahibi olduklarımızdır. Kitap tarihi ile ilgili pek çok yayında bu kişiler hakkında hiçbir iz bulunmaz.
Bizans Kütüphanesi, Georges Papantoine, Hristo Ladikas, E. G. Zografos Kitaphanesi, Zoi Sergiyadis ve Anastas Yusufidis, Sergiyadis Kitapevi, Yani Şeytanidi Kütüphanesi, Kitapçı Yerasimos Aleksandarto isimli Rum kitapçılar İstanbul’da bu alanda ticari faaliyet gösterenlerin önde gelenlerinden bazılarıdır.
Samuhos Kitap Evi, Kohen Hemşireler Kütüphanesi, İzidor Karon, Tünel Kitabevi isimli Musevi kitapçılar İstanbul’un muhtelif semtlerinde kitap ticareti ile iştigal etmişler yazarlara, edebiyatçılara, kitapseverlere hizmet vermişlerdir.
Adolf Plathner, Adreaas Kapps, D. Valery, Otto Keil, C. Raymund gibi yabancı uyruklu kişiler ve Levantenler de özellikle Beyoğlu’nda kitap alım-satımı yapmışlardır. Hatta bunlardan Otto Keil padişahın kitapçısı olarak dükkânına Osmanlı armasını asma hakkını elde etmiş ve yazışmalarında Zat-ı Padişahî’nin kitapçısı ünvanını kullanmıştır. II. Abdülhamid döneminde İstanbul’a ithal edilen Avrupa menşeli pek çok askerî kitabın içinde Otto Keil mührü görmek mümkündür. Zira o tür kitapların tamamına yakını bu kitapçı tarafından İstanbul’a getirtilerek satılmıştır. Çoğu Beyoğlu, İstiklal Caddesi üzerinde yer alan bu kitapçılar aynı zamanda birer yayıncı gibi faaliyet göstermişlerdir. Kimi kartpostallar kimi haritalar, kimi de şehir rehberleri basmıştır.
Kitap tarihimizde önemli bir yere sahip olan gayrimüslim kitapçılar yayınladıkları kataloglar, broşürler ve muhtelif malzemelerle gelecek nesillere pek çok bilgi aktarmışlardır. İstanbul’a yurt dışından pek çok nadir ve kıymetli eserin getirilmesinde büyük hizmetleri dokunan özellikle Beyoğlu kitapçıları zaman zaman Osmanlı dünyasına dair eserler de alıp satmışlardır.
