Ekim 2024 Sayımız Çıktı

‘Moda’sı geçmeyen semtte tarihî bir gezinti

GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE
MODA’DA GEZİNTİ

Deniz Kavukçuoğlu, hayatının bir bölümünü geçirdiği ve hâlâ yaşadığı Moda’yı anlattığı ve “bir gezinti kitabı” olarak nitelendirdiği kitabında okuyucuyu Kadıköy Çarşısı, Bahariye, Mühürdar ve Moda’da bir geziye çıkarıyor. Tarihi semtin sokaklarını dolaşırken, Moda’yı Moda yapan kişileri, yapıları ve dükkânları da tanıyoruz.

19’uncu yüzyılda daha çok Avrupalıların ve özellikle İngilizlerin tercih ettiği, konaklar ve büyük bahçeli evlerle dolu semt olan Moda, 1950’li ve 60’lı yıllardan itibaren hızla apartmanlaşan yerlerden biri oldu.

Yazar, eski Moda’nın çehresinin bu apartmanlaşma döneminde nasıl değiştiğini de anlatmış. Birbiri ardına yükselen apartmanların inşaatlarında çalışan işçilerin, memleketten çağırdıkları hemşehrilerinin kapıcı olmasını sağladığını, semte yerleşen kapıcıların akrabalarının da arka arkaya bakkal, manav, kasap,
büfe, lokanta, kahve ve bilardo salonu açtığını aktaran Kavukçuoğlu, bu sürecin semtte büyük değişikliklere yol açtığını aktarıyor. Kitaptaki ilginç bilgilerden biri de bugün Moda’yla özdeşleşen çay bahçelerinin
nasıl ortaya çıktığıyla ilgili. Kavukçuoğlu, kapıcıların boş oldukları pazar günleri kendilerini başka semtlerden ziyarete gelen köylülerini, akrabalarını ağırlamakta zorluk çektiğini ve bu çay bahçelerinin de ilk olarak bu ihtiyaca cevap vermek için açıldığını anlatmış.

Kavukçuoğlu’nun anlattıkları semtin tarihiyle de sınırlı kalmıyor. Sözgelimi 238 yıllık bir geçmişe sahip Ali
Muhiddin Hacı Bekir’i anlatırken yalnızca demirhindi şerbetinden ve birbirinden güzel lokumlarından söz etmiyor. 18. yüzyılın sonlarında Avrupa’da kurulan rafinerilerde üretilen şekerin, yani “kelle şekeri”nin Türkiye’ye gelmesini ve Hacı Bekir’in bu sayede ürettiği akide şekerlerini, 1811’de bulunan nişastanın un yerine kullanılmasını ve şekerle karıştırılıp ilk lokumların üretilmesini de anlatıyor.

Kısacası, Kavukçuoğlu’nun kitabı bir kent kitabı olmanın hakkını verirken okuyucuyu başka birçok konuda da bilgi sahibi yapan sıkı bir çalışma olmuş.