15 Temmuz 2016 darbe girişimi, gündelik siyasi çekişmelerin çok ötesinde, Türkiye’deki demokrasinin geleceği ve demokratik kurumların işleyişi üzerine temel, tarihî meseleleri gündeme taşıdı. Yakın tarihimizde büyük tahribat ve askerî vesayet anlamında adeta bir gelenek yaratmış olan darbe, bu defa ordu ve devlet içerisinde titizlikle, gizlilikle örgütlenmiş, uluslararası destekli ve dinî bir yapılanma tarafından gerçekleştirilmek istendi.
20. yüzyıldaki darbe veya muhtıra hadiselerinde, ağır siyasi krize bağlı olarak, gerek yönetimde gerekse sokakta meşruiyeti sarsılmış sivil idareler bulunduğu; darbecilerin de buna bağlı olarak halkın büyük çoğunluğunun hoşnutsuzluğunu eylemlerine bahane ettiği görülmüştü. 15 Temmuz darbe girişimi ise herhangi bir meşruiyet sorunu olmayan bir hükümete karşı, ordu, güvenlik, yargı kurumlarının hiyerarşik ve resmî yapısı içerisine yerleşmiş bir kesim tarafından yürütüldüğü gibi; toplumun farklı eğilimlerinden ezici bir çoğunluk tarafından da baştan itibaren reddedildi.
Meşruiyeti zaten olmadığı gibi temsil kabiliyeti de bulunmayan bu girişimin failleri, silahsız insanların üzerine ateş açarak, meclisi ve devlet kurumlarını bombalayarak, kısacası bir terör havası ve korku yaratarak ülke idaresini ele geçirmeyi planladılar.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın “dijital karşı müdahalesi”, sokağa çıkan vatandaşların cesur direnişi, ordunun ve güvenlik kuvvetlerinin önemli bir kısmının darbe girişimine tutum alması, siyasi partilerin etkin ve anında muhalefeti, medyanın kararlı bir şekilde darbecilere karşı durması, 15 Temmuz girişimini akamete uğrattı.
Gezi protestolarından sonra Türkiye’de son üç yıl içinde tarih bir kere daha yaşarken yazılıyordu. Bir tarih dergisi olarak 15 Temmuz’u görmezden gelemez, onu dostlar alışverişte görsün yaklaşımıyla birkaç sayfayla geçiştiremezdik. Aynı Gezi’de olduğu gibi, yine bir “fevkalade nüsha”yla, baştan aşağı sadece askerî darbelerin dünü ve bugününü konu alan bir özel sayıyla karşınıza çıkıyoruz.
“Yaşarken Yazılan Tarih II” sayısı, geleceğe not düşmek üzere hazırlandı. Darbeleri tarihe gömmüş, barış içinde yaşayan, farklılıkların zenginliğiyle yükselen, laik ve demokratik bir toplum özlemiyle…
DAKİKA DAKİKA ‘EN UZUN GECE’ VE SONRASI…
Türkiye 15 Temmuz’da tarihinin en uzun, en zor gecesini yaşadı. Bütün dünya nefesini tutarak askeri darbe girişiminin felaket filmini andıran dehşet verici görüntülerini izledi. Dakika dakika o tarihi gece ve sonrasında yaşananlar…
15 Temmuz’un sarsıcı bilançosu
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 30 Temmuz saat 21:40’ta yaptığı açıklamaya göre 15 Temmuz darbe girişiminde toplam 237 kişi hayatını kaybetti, 2.191 kişi yaralandı. Soruşturmalar kapsamında gözaltına alınanların sayısı 18.699, tutuklananların sayısı 10.137. 19 Temmuz’da yapılan resmi açıklamada 104 darbecinin öldürüldüğü duyurulmuştu. 31 Temmuz itibariyle kamu kurum ve kuruluşlarında işten çıkartılanların sayısı ise 70.000’e ulaşmış durumda.
15 TEMMUZ 2016
22:00
Bir grup asker Boğaziçi ve Fatih Sultan Mehmet köprülerini Anadolu’dan Avrupa’ya geçiş yönünde trafiğe kapattı. Savaş uçaklarının Ankara’da Cumhurbaşkanlığı Sarayı, TBMM ve MİT’in üzerinde alçak uçuş yaptığı haberleri yayılıyor.
22:10
Ankara’da bir askeri helikopter MİT binası ve Genelkurmay’a ateş açtı. Kamu binaları önünde polis ve asker karşı karşıya geliyor.
22:15
Oran’daki TRT Genel Müdürlüğü binası askerlerce basıldı.
22:25
Genelkurmay karargâhından silah sesleri yükseldi, bina emniyet güçleri tarafından ablukaya alınırken bölgeye ambülanslar sevk edildi. Bir helikopter binayı kuşatan polislerle civarda toplanan halkın üzerine ateş açtı.
22:30
Genelkurmay Başkanlığı hesabından akredite gazetecilere gönderilen e-mail’de TSK’nın yönetime el koyduğu bildirildi.
22:35
İstanbul’da 1. Ordu’ya bağlı kuvvetler İstanbul Atatürk Havalimanı’nın girişini zırhlı araçlarla kapattı. Askerler kontrol kulesine girdi. Ankara’da halk Kızılay meydanında toplanmaya başlıyor.
22:40
Yenimahalle’deki MİT binasına yoğun saldırı. Süper Kobra helikopterlerin açtığı ateşe yerden karşılık veriliyor. Gölbaşı’ndaki Polis Özel Harekât binası iki F-16 tarafından bombalandı.
22:45
Başbakan Binali Yıldırım bağlandığı televizyon kanalında açıkladı: “Doğrusu bir kalkışma ihtimali üzerinde duruyoruz, bu girişime izin vermeyeceğiz…”.
22:50
Kadıköy’deki Moda Deniz Kulubünün bahçesine helikopterler indi, silah sesleri duyuluyor. Burada bir düğüne katılan Hava Kuvvetleri Komutanı Abidin Ünal ve üst düzey bazı komutanlar helikoptelere bindirilip götürüldü.
23:00
Sosyal medyada yoğun mesaj trafiği. Askeri hareketlenmenin teröre karşı önlem mi yoksa darbe girişimi mi olduğu tartışılıyor.
23:15
Başbakan Binali Yıldırım attığı tweet’te hadiseleri “kalkışma” diye nitelendirdi ve vatandaşları meydanlarda toplanmaya davet etti. Meclisteki tüm siyasi partiler darbe girişimini kınıyor.
23:20
İstanbul Bayrampaşa’daki Çevik Kuvvet Şube Müdürlüğünün girişi zırhlı askeri araçlarla kapatıldı.
23:30
Televizyonlar Genelkurmay Başkanı Hulusi Akar’ın darbeci askerler tarafından rehin alındığını duyuruyor.
23:45
TSK’nın resmi internet sitesinden yönetime el koyulduğu açıklandı. Taksim’e çıkan askerler meydanı kontrol altına alıyor.
23:47
İstanbul Kısıklı’da Recep Tayyip Erdoğan’ın evinin bulunduğu cadde trafiğe kapatıldı, özel harekat polisleri Cumhurbaşkanının evinin önünde yoğun güvenlik önlemleri aldı.
00:00
Televizyonlarda “Askeri kalkışma FETÖ mensubu bir grup subay tarafından yapılmaya çalışılmaktadır” haberleri. Bir grup asker Çankaya’da Emniyet Genel Müdürlüğü İstihbarat Daire Başkanlığı’na girmeye çalışıyor. Başka bir grup asker İstanbul AKP İl Başkanlığı binasına girdi.
16 TEMMUZ 2016
00:02
Askerlerin ele geçirdiği TRT’den TSK’nın yönetime el koyduğuna dair Yurtta Sulh Konseyi imzalı bir bildiri okundu. Cumhurbaşkanlığı kaynaklarınca, bildirinin korsan olduğu, itibar edilmemesi gerektiği açıklaması yapıldı.
00:15
İstanbul Emniyet Müdürlüğü önünde toplanmaya başlanan halkın üzerine bir askeri helikopterden ateş açıldı.Vatan Caddesi TIR’larla kapatıldı. Emniyet’in üzerinde uçan helikopterler binanın önüne indi. Türksat, TRT yayınlarını kesti.
00:30
Ankara Emniyet Müdürlüğü darbeciler tarafından bombalandı.
00:37
CNN Türk’e cep telefonuyla bağlanan Cumhurbaşkanı Erdoğan halkı milli iradeye sahip çıkmak için meydanlara inmeye çağırdı. Cuntacı askerler Aksaray Orduevinin önüne dokuz tank getirdi.
00:40
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu “Bu ülke darbelerden çok çekmiştir, aynı şeylerin yaşanmasını istemiyoruz” dedi. Bakırköy ve Küçükçekmece Cumhuriyet Başsavcılıkları kalkışmayı gerçekleştirenlere karşı askeri darbe suçlamasıyla ilk soruşturmaları başlattı.
00:45
Marmaris’te bulunan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan bulunduğu otelden ışıkları söndürülmüş bir helikopterle ayrılarak Dalaman Havalimanı’na doğru yola çıktı. Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından Türkiye genelindeki 85.000 caminin imamına gönderilen SMS’ler üzerine camilerden ezan ve sala sesleri yükseliyor. Birçok kentte cami ve belediye hoparlörlerinden sokağa çıkma çağrısı yapılıyor.
00:48
ABD’den ilk açıklama. Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Sözcüsü Ned Price, Başkan Obama’nın darbe girişimi hakkında bilgilendirildiğini söyledi.
00:50
TRT yayınlarını kesen Türksat’ın Ankara’daki uydu istasyonuna helikopterlerle saldırı düzenlendi.
00:55
Vatandaşların Erdoğan’ın ve hükümet üyelerinin sokağa çıkma çağrısına uyduğu görüldü, kalabalıklar AKP binaları önünde, hadiselerin gerçekleştiği noktalarda ve meydanlarda toplanmaya başladı. Halkın giriş kapısı önünde toplanması üzerine Atatürk Havalimanı önündeki askerler geri çekiliyor. Ankara İl Emniyet Müdürlüğü Süper Kobra helikopterler ve F-16’lar tarafından vuruldu.
01:01
Milli Savunma Bakanı Fikri Işık, telefonla bağlandığı televizyon kanalında “Bu, TSK içindeki bir cuntanın kalkışma girişimidir” dedi.
01:02
Cumhurbaşkanlığı külliyesinin üzerinde alçalan bir helikopter yapıyı uzun süre ağır makinalı silahlarla taradı. Yerden karşılık veriliyor.
01:09
Tekbir getiren bir grup Taksim’e doğru yürüyüşe geçti. Harbiye çevresinde silah sesleri yükseliyor. Akreplerle Harbiye’den Taksim’e çıkan polisler meydanı kontrol eden askerlerlerle çatışmaya girdi.
01:10
1. Ordu Komutanı Ümit Güler, CNN Türk’e telefonla bağlanarak darbecilerin küçük bir grubu temsil ettiğini, gerekli önlemleri aldıklarını açıkladı.
01:20
TSK İnternet sitesinden yapılan ikinci açıklamada sokağa çıkma yasağı ilan edildiği bildirildi.
01:36
TBMM genel kurul salonu açıldı. Parlamentoda grubu bulunan bütün partilerin milletvekilleri meclise geliyor. Meclis Başkanı İsmail Kahraman televizyonlara meclisin görev başında olduğunu açıkladı.
01:40
Boğaziçi Köprüsü’nü kapatan askerler, kendilerini protesto eden halkın üzerine ateş açtı. Ölenler ve yaralananlar oldu.
01:43
Harbiye’deki TRT İstanbul Radyosu darbeci askerlerce basıldı. Askerler ile polis arasında çatışma var.
01:44
Cumhurbaşkanı ve beraberindekiler THY’nin uçuş kodlarından birini kullanan ATA uçağıyla Dalaman’dan Atatürk Havalimanı’na doğru hareket etti.
01:45
Bağcılar’daki Topkule askeri kışlasındaki asker ile polis çatıştı.
02:00
Cuntacılara karşı ilk gözaltılar başladı. Darbecilere ait bir helikopter girişimi bastırmaya çalışan F-16’lar tarafından düşürüldü.
02:01
TRT İstanbul Radyosu önüne iki helikopter indi. Duraklayan çatışmalar yeniden şiddetlendi.
02:08
Ak Parti Genel Merkezi önünde toplanan halkın üzerine helikopterlerden ateş açıldı.
02:20
Gölbaşı’ndaki Özel Harekat Daire Başkanlığı’na hava saldırısı. 17 polis hayatını kaybetti (Daha sonra bu rakam 47’ye çıkacak). Ankara Emniyet Müdürlüğü’nü de vuran bir helipter Gölbaşı’nda düşürüldü.
02:22
Cumhurbaşkanlığı külliyesine girmeye çalışan üçü rütbeli 13 asker gözaltına alındı.
02:35
TBMM, savaş uçakları tarafından bombalandı. Binada büyük hasar var.
02:44
Genelkurmay binası önüne bir askeri helikopter indi, bir patlama oldu.
02:50
Cumhurbaşkanının uçağı Atatürk Havalimanı’na indi.
02:53
Unkapanı Köprüsü’nde ilerleyen askeri araçlar halk ve iş makinaları tarafından durduruldu.
02:55
İstanbul Büyükşehir Belediyesi binası çevresinde yoğun silahlı çatışmalar yaşanıyor.
02:57
Beşiktaş’taki başbakanlık ofisini ele geçirmeye çalışan askerlere polis silahla karşılık verdi.
03:00
TRT normal yayın akışına döndü. TRT Genel Müdürlüğü binasını basan askerler gözaltına alındı. TBMM binasına yaklaşan bir helikopter yaylım ateş açıyor. ABD, AB ve NATO’dan Türkiye’deki demokratik kurumlara saygı çağrıları geliyor.
03:06
Cumhurbaşkanı’nın Marmaris’te konakladığı otele ikinci saldırı düzenlendi. Binanın içine giren komandolar oda oda Erdoğan’ı ararken çatışmalar yaşandı, korumalardan yaralananlar ve ölenler var.
03:10
TBMM ikinci kez yoğun bir bombardımana maruz kaldı. Başbakan Yıldırım, Ankara semalarının hava trafiğine kapatıldığın, uçuş yapan bütün askeri araçların füzeyle vurulacağını açıkladı.
03:16
Cuntacı askerler Kadıköy’deki Türk Telekom binasına girdi. Meclis’te olağanüstü toplanan milletvekileri binada oluşan hasarı belgeleyen ilk görüntüleri yolluyor. Yayınlara telefonla bağlanan milletvekilleri, sığınakta bulunduklarını bildiriyor.
03:20
Anadolu Ajansı, AKP’nin reklamcısı Erol Olçak ve 16 yaşındaki oğlunun Boğaziçi Köprüsü’nde açılan ateş sonunda hayatlarını kaybettiğini duyurdu.
03:25
Doğan TV Center darbeci askerler tarafından basıldı. CNN Türk ekranlarına boş stüdyo görüntüsü veriliyor. Açık bırakılan mikrofondan binanın içindeki tartışmalar ve arbede sesleri duyuluyor.
03:30
Recep Tayyip Erdoğan yaptığı basın açıklamasında Marmaris’te kaldığı otelin kendisinin ayrılışından 20 dakika sonra saldırıya uğradığını duyurdu. TBMM bir kez daha havadan bombalanıyor.
03:45
Ankara Emniyet Müdürlüğü bir F-16’nın hedefi oldu, bina ağır tahribata uğradı.
03:55
Beştepe üzerinde alçalan bir helikoptere saraydan ateş açıldı.
04:00
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı FETÖ/PDY bağlantılı yargı ve ordu mensupları hakkında gözaltı kararı verdi. Digitürk yayınları darbe girişimcileri tarafından durduruldu.
04:07
Cumhurbaşkanı Erdoğan Atatürk Havalimanı’nda kendisini karşılayan vatandaşlara konuşma yapıyor: “Milletin üzerinde hiçbir güç yoktur”.
04:20
Askerler Hürriyet binasını ele geçirdi. Halkın ve polisin müdahalesiyle darbecilerden arındırılan CNN Türk televizyonu yeniden yayına başladı. Kanal yetkilileri baskın ve kurtarılma anlarını anlatıyor.
04:42
Marmaris’teki otele üçüncü saldırı. Deniz tarafından yaklaşan bir askeri helikopter binayı taradı. Helikopterlerden inen yüzleri maskeli ve ağır silahlı komandolar oteli ablukaya aldı. Çıkan çatışmada beş polis yaralandı.
05:00
A.A., Genelkurmay binasını kuşatan polislerin içerdeki darbecilere “teslim olun” çağrısı yaptığı bilgisini geçti. Cumhubaşkanlığından açıklama: “Tehlike henüz geçmiş değil. Millet sokaklarda olduğu müddetçe darbeci hainler bu aziz millete diz çöktüremeyecek”.
05:15
Hürriyet binası kurtarıldı, askerler gözaltına alındı. Atatürk Havalimanı’ndaki tüm askerler dışarı çıkartılarak müsadere altına alınıyor.
05:20
Boğaziçi Köprüsü’nde konuşlanan tanktan halkın üzerine top atışı yapıldı.
05:30
İstanbul’daki Çengelköy polis karakolunu ele geçirmek isteyen askerlere polis ateşle karşılık verdi.
05:45
Harbiye’deki TRT İstanbul Radyosu’nu ele geçiren askerler teslim oldu.
06:00
Gölbaşı Cumhuriyet Başsavcılığı Özel Harekat Merkezi’ndeki olayların kontrol altına alındığını, darbe girişimiyle ilgili soruşturma başlatıldığını açıkladı. Atatürk Havalimanı uçuşlara açıldı. İstanbul Boğazı deniz ulaşımına kapatıldı.
06:30
Türksat’ı bombalayan askeri helikopter Gölbaşı’nda düşürüldü.
06:40
Beştepe’deki Jandarma Genel Komutanlığı bir F-16 tarafından vuruldu. Ankara Emniyet Müdürlüğü bir hava saldırısına daha uğradı.
06:43
Cumhurbaşkanlığı külliyesi yakınlarına iki bomba daha atıldı.
06:50
Başbakan Binali Yıldırım, Genelkurmay Başkanlığına 1. Ordu Komutanı Orgeneral Ümit Dündar’ın vekaleten atandığını bildirdi.
07:00
Cumhurbaşkanlığı külliyesi yakınındaki Jandarma Genel Komutanlığı’nın bulunduğu kavşakta sivil halkın üzerine askeri uçaktan bomba atıldı. İçişleri Bakanlığı, FETÖ mensubu 336 kişinin gözaltına alındığını açıklandı.
07:10
İstanbul Türk Telekom santralindeki askerler teslim oldu.
07:15
Boğaziçi Köprüsü’nde saatler süren bir operasyondan sonra askerler teslim oldu. Sivil halk askerlere linç girişiminde bulundu. Olayları görüntüleyen Hürriyet gazetesi fotomuhabiri Selçuk Şamiloğlu, öfkeli kalabalığın elinden son anda kurtarıldı.
07:35
Etimesgut’taki Zırhlı Birlikler Okulu ve Eğitim Tümen Komutanlığı’nda, darbe girişimine katılan askerler, yerleşkedeki diğer askerler tarafından polise teslim edildi. Askerler polis araçlarına rütbeleri sökülerek bindiriliyor. Türkiye genelinde 754 TSK mensubunun gözaltına alındığı açıklandı.
07:41
Genelkurmay binasından dışarıya çıkartılan tank, barikat görevi gören kamyonlara ateş açıyor.
07:50
Özel harekât polisleri Kuleli Askeri Lisesi’ne operasyon düzenledi. İçerdeki öğrenci ve subaylara “teslim ol” çağrısı yapılıyor. Beş general ve 29 albay İçişleri Bakanı Efkan Ala tarafından görevden uzaklaştırıldı.
08:00
Cep telefonlarına “Tüm halkımızı milli iradeye, demokrasiye sahip çıkmak üzere meydanlara bekliyoruz. Türkiye Cumhuriyet Devleti imzalı” SMS mesajları gönderiliyor.
08:16
Boğaziçi Köprüsü kısmen trafiğe açıldı.
08:32
Asker, darbe girişiminin yönetildiği Ankara Akıncı 4. Ana Jet Üs Komutanlığına operasyon düzenleyerek Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar’ı kurtardı.
08:40
Emniyet özel harekât polisleri Jandarma Genel Komutanlığı’nı darbecilerin elinden geri aldı, 200 asker gözaltına alındı.
09:40
Genelkurmay Başkanlığı’ndan çıkan 200’e yakın silahsız er ve erbaş polislere teslim oldu.
09:47
Türkiye genelinde FETÖ üyesi olduğu öne sürülen 1563 kişi gözaltına alındı.
09:56
Fatih Sultan Mehmet Köprüsü trafiğe açıldı.
10:07
Genelkurmay Başkanlığı’ndan çıkan 700 silahsız er ve erbaş polise teslim oluyor.
10:15
Bingöl 49. Komando Tugay Komutanı Tuğgeneral Yunus Kotaman ile Bolu 2. Komando Tugay Komutanı Tuğgeneral İsmail Güneşer gözaltına alındı.
10:22
Marmaris’teki otele saldırı düzenleyen askerler darbe girişiminin başarısız olduğunun anlaşılması üzere bölgeden uzaklaşarak kayıplara karıştı.
10:35
Genelkurmay Başkanlığı’nda darbe girişimine katılmadıkları için elleri bağlı olarak odalarda tutulan subay ve assubaylar serbest bırakılarak binadan tahliye edildi.
10:39
Binali Yıldırım, Genelkurmay Başkanı Hulusi Akar’ın sağ kurtarıldığını ve görevinin başında olduğunu açıkladı.
11:00
Kuleli Askeri Lisesi’ne öğrencilerin Çengelköy Karakolu baskınına katıldıkları şüphesiyle operasyon yapılıyor. Sahil Güvenlik Komutanı Tümamiral Hakan Üstem görevden alındı.
11:01
Genelkurmay Başkanı Vekili Orgeneral Ümit Dündar, darbe girişiminin önlendiğini bildirdi.
11:27
Genelkurmay karargâhında bulunan darbeci askerler teslim olmak için müzakere talebinde bulundu.
12:00
Jandarma Genel Komutanlığı binasına operasyon düzenlendi. Binadan dumanlar yükseliyor. 200 kadar darbeci asker gözaltına alındı.
12:57
Başbakan Binali Yıldırım Çankaya Köşkü’nde kameraların karşısına geçerek kalkışmanın bastırıldığını ve ilk bilançoyu açıkladı: “Toplam 161 şehidimiz, 1.440 yaralımız vardır. Şu ana kadar 2.839 asker gözaltına alınmıştır. Aralarında yüksek rütbeliler de mevcuttur”.
13:30
Darbeye kalkışan sekiz subay ve astsubayın helikopterle Yunanistan’a kaçtığı bildirildi. Türkiye iadelerini talep ediyor.
14:37
HSYK Genel Kurulu, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’nın gözaltı kararı doğrultusunda beş HSYK üyesinin üyeliğinin düşürülmesine karar verdi. HSYK 2. Dairesi, 2.745 hakimi açığa aldı.
16:08
Yüksek yargıya operasyon. Daha önce gözaltına alınan 15 Danıştay üyesinden sonra 140 Yargıtay, 48 Danıştay üyesi hakkında gözaltı kararı verildi. 11 Yargıtay ve dört HSYK üyesi gözaltına alındı.
17:00
Meclis Genel Kurulu İsmail Kahraman’ın başkanlığında olağanüstü toplandı. Başbakan Binali Yıldırım, siyasi partilere, medya organlarına, halka ve polise darbeye direndikleri için teşekkür ettiği konuşmasının başında İstiklal Marşı’nın on kıtasını okudu.
18:10
2. Ordu Komutanı Orgeneral Adem Huduti ile 2. Ordu Kurmay Başkanı ve Malatya Garnizon Komutanı Tümgeneral Avni Angun gözaltına alındı.
18:15
YAŞ üyesi ve eski Hava kuvvetleri Komutanı Orgeneral Akın Öztürk, 4’üncü Ana Jet Üs Komutanlığı’nda gözaltına alındı.
19:30
Anayasa Mahkemesi üyesi Alparslan Altan evinde yapılan aramadan sonra gözaltına alındı.
20:00
Ankara 4. Ana Jet Üssü’ndeki operasyon tamamlandı. 67 asker daha teslim oldu.
20:30
Recep Tayyip Erdoğan Kısıklı’da halka yaptığı konuşmada “ABD’ye sesleniyorum, Pennsylvania’daki bu zatı teslim edin” dedi.
20:45
4. Ana Jet Üssü’nde alıkonulan Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Galip Mendi’nin kurtarıldığı ve görevinin başına döndüğü açıklandı.
21:10
Anayasa Mahkemesi üyesi Erdal Tercan’ın gözaltına alındığı bildirildi.
22:00
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, tüm ağırceza başsavcılıklarına yazdığı yazıda 2.745 hakim ve savcının gözaltına alınmasını ve haklarında soruşturma başlatılmasını istedi.
23:05
Cumhurbaşkanı Erdoğan muhalefet liderleri Kemal Kılıçdaroğlu ve Devlet Bahçeli’yi telefonla arayarak, darbeye karşı durdukları için teşekkür etti.
23:40
Recep Tayyip Erdoğan, Çipras ile yaptığı telefon görüşmesinde Yunanistan’dan sığınma talebinde bulunan sekiz darbeci askerin iade edilmesini istedi. Çipras, Türkiye’de seçilmiş hükümetin yanında oldukların belirtti.
17 TEMMUZ 2016
00:30
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Meclis Başkanı İsmail Kahraman, CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu ve MHP lideri Devlet Bahçeli’yi arayarak “dik duruşları” nedeniyle teşekkürlerini iletti.
01:00
Cumhurbaşkanı ve hükümet yetkililerinin darbe tehlikesinin devam ettiği gerekçesiyle yaptıkları “demokrasi nöbeti” çağrılarına vatandaşlar Türkiye genelinde meydanları doldurarak cevap veriyor.
01:30
TSK’da, İçişleri Bakanlığı’nda ve yargıda açığa almalar, yakalamalar, gözaltılar bütün hızıyla sürüyor.
10:00
Helikopterle Yunanistan’ın Dedeağaç şehrine kaçan sekiz asker savcı karşısına çıkarıldı. Helikopter, Türkiye’ye geri getiriliyor.
11:30
Kara Kuvvetleri Komutanı Salih Zeki Çolak’ın akıbeti hâlâ meçhul.
13:15
Adalet Bakanı Bekir Bozdağ: Şimdiye kadar 6.000 kişi gözaltına alındı. Yasal süreç devam edecek.
13:30
Rusya Devlet Başkanı Putin, Erdoğan’ı arayarak seçilmiş hükümetin yanında olduklarını belirtti.
15:00
Darbe girişiminin çöktüğünü dile getiren Başbakan Yıldırım, “demokrasi nöbeti” çağrısını yineledi. Halkı sakin olmaya ve meydanları demokrasi şöleni havasında doldurmaya davet etti.
16:03
Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş: “Bu darbe girişimi ordunun tamamına mal edilemez, vatandaşlarımız bu oyuna gelmemelidir”.
17:25
Cuma gecesi nerede olduğu bilinmeyen Kara Kuvvetleri Komutanı Salih Zeki Çolak, Ankara Kocatepe Camii’nde düzenlenen cenaze törenine Genelkurmay Başkanı ve diğer kuvvet komutanlarıyla birlikte katıldı.
17:30
Cumhurbaşkanlığı başyaveri Albay Ali Yazıcı tutuklandı, diğer yaverler gözaltında.
18:40
Konya 3. Ana Jet Üssü’nde operasyon. Üs komutanı ve yedi asker gözaltına alındı.
19:25
Cumhurbaşkanı Erdoğan: “Meydanları boş bırakmayacağız, Cumaya kadar alanlardayız”.
19:45
Özel harekat polisleri, darbe gecesi cuntacılara destek verdiği gerekçesiyle gözaltına almak istedikleri Sabiha Gökçen Havalimanı’nda görevli askerler direnince havaya ateş açtı. Askerler gözaltında..
22:00
AKP Başkan Yardımcısı Şaban Dişli’nin kardeşi Tümgeneral Mehmet Dişli gözaltına alındı.
23:00
Geniş halk kitleleri Türkiye genelinde meydanları doldurmaya devam ediyor.
18 TEMMUZ 2016
01:14
Recep Tayyip Erdoğan, Kısıklı’da halka yaptığı konuşmada “İdam isteriz” sloganlarına “Eğer Meclis önüme böyle bir karar getirirse, ben bunu onaylarım” cevabını verdi. Hükümetin önemli bir hazırlık içerisinde olduğunu ifade eden Cumhurbaşkanı, Çarşamba günü halka bir “müjde” açıklayacaklarını belirtti.
11:30
TMSF Bank Asya’nın faaliyetlerini geçici olarak durduğunu açıkladı.
12:00
İçişleri Bakanlığında büyük temizlik: 8.777 personel görevden alındı.
12:45
AB’den ve ABD’den on dakika arayla Türkiye’ye anayasal düzene uyma, demokrasi ve insan haklarına saygı gösterme çağırısı yapıldı.
13:47
Emniyet, vatandaşları sosyal medyada darbe girişimini destekleyenleri ihbar etmeye çağırdı, bu amaçla oluşturduğu mail adreslerini paylaştı.
14:40
Maliye Bakanlığında 1.500 kişi açığa alındı.
15:40
Kamu görevlilerinin yurtdışına çıkışı durduruldu.
16:25
Yurt genelinde tüm memurların yıllık izinleri askıya alındı.
19:00
Haklarında gözaltı kararı alınan hakim ve savcı sayısı 2. 854’e ulaştı.
19:30
Milli Savunma Bakanı Fikri Işık, Özel Kalem Müdürü Kurmay Albay Gök’ün darbeci olduğu şüphesiyle gözaltına alınmasının ardından bu göreve Ahmet Akyol’u atadı. Akyol, bakanlığın ilk sivil özel kalem müdürü oldu.
20:50
Erdoğan CNN International’a verdiği röportajda yineledi: “TBMM idam cezasını getirirse onay veririm.”
21:15
Akın Öztürk’ün de aralarında bulunduğu 26 general tutuklandı.
23:00
Donanma Komutanlığı Gölcük Deniz Üssünde arama yapılıyor.
23:30
Recep Tayyip Erdoğan: “ABD Gülen’i iade etmek zorundadır”.
19 TEMMUZ 2016
08:45
Derecelendirme kuruluşu Moody’s, Türkiye’nin kredi notunu incelemeye aldı, Ekonomik büyüme beklentisini %3’e indirdi.
09:30
Gezi sürecinin İstanbul Valisi Hüseyin Avni Mutlu, merkez valiliği görevinden uzaklaştırıldı.
11:00
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli partisinin grup toplantısında “AKP hazırsa idama biz de varız.” dedi
11:32
The Times: “14 Türk savaş gemisi kayıp. Donanma Komutanı Oramiral Veysel Kösele’den Cuma gününden beri haber alınamıyor”.
12:15
Başbakan Yıldırım: “Gündüz işimize gücümüze, akşam demokrasi nöbetine devam”.
13:00
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komisyonu üyesi Zeid Ra’ad Al Hussein, darbe girişimi sonrası gözaltına alınanların cezaevi koşullarının bağımsız gözlemciler tarafından tespit edilmesi için çağrı yaptı. İdam cezasının yeniden getirilmesinin “yanlış yönde atılacak büyük bir adım” olacağını belirtti.
13:20
Erdoğan’ın yaveri Yarbay Erkan Kıvrak gözaltında. 257 başbakanlık çalışanı görevden uzaklaştırıldı. Kuzey Deniz Saha Komutanlığı’nda arama yapılıyor.
13:40
Genelkurmay Başkanlığı’ndan açıklama: “Darbe girişimi ihtimali MİT tarafından saat 16:00’da haber verildi”.
14:30
Diyanet İşleri Başkanlığı öldürülen darbecilere din hizmeti verilmeyeceğini duyurdu.
16:20
Milli Eğitim Bakanlığı’nda 15.200 personel açığa alındı.
16:45
Uluslararası Af Örgütü, Türkiye’de insan haklarının tehlikede olduğunu duyurdu.
16:50
YÖK, 1.577 dekanın istifasını istedi.
17:45
Dolar 3 lirayı geçti.
18:00
Özel okullarda görev yapan 21.000 öğretmenin lisansı iptal edildi.
20:30
Barack Obama darbe girişimi sonrası ilk kez Erdoğan’ı aradı .
22:00
Jandarma Genel Komutanlığı’na vekaleten Korgeneral İbrahim Yaşar atandı. Jandarma Komutanı Galip Mendi’nin sağlık sorunları nedeniyle GATA’ya yattığı açıklandı.
23:45
Yapılan çağrılar üzerine vatandaşlar meydanları doldurmaya devam ediyor.
20 TEMMUZ 2016
09:30
Gülen, ABD hükümetinden Türkiye’nin kendisi hakkındaki iade talebini reddetmesini istedi.
10:45
YÖK, akademisyenlerin yurtdışında vazifelendirilmelerini durdurdu.
12:20
SGK, Fethullah Gülen’in emekli maaşını kestiğini açıkladı. Gülen’in sosyal haklarından yararlandığı anlaşıldı.
13:15
Milli Güvenlik Kurulu, Cumhurbaşkanı Erdoğan başkanlığında toplandı.
14:15
Reuters: “TSK’daki generallerin yaklaşık üçte biri tutuklu,”.
15:30
CHP, 24 Temmuz Pazar günü Taksim’de “Cumhuriyet ve Demokrasi mitingi” düzenleyeceğini açıkladı.
16:30
Moody’s’den sonra kredi derecelendirme kuruluşu Fitch de darbe girişiminin ülke notuna baskı yapıp yapmayacağını izlemeye aldığını bildirdi.
17:50
MGK toplantısı sona erdi. Açıklamayı bakanlar kurulu toplantısından sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan yapacak.
19:45
Standard&Poors Türkiye’nin BB+ olan kredi notunu BB’ye düşürdü. Dolar 3.0769’a yükselerek tarihi zirve yaptı.
20:50
Aralarında Balyoz davasındaki cezaları onayan Yargıtay 9. Ceza Dairesi Başkanı Ekrem Ertuğrul’un da bulunduğu 113 hakim, savcı ve yüksek yargı üyesi tutuklandı.
21:50
Cumhurbaşkanı Erdoğan, El Cezire’ye verdiği röportajda darbe girişimini eniştesinden öğrendiğini açıkladı.
23:20
Recep Tayyip Erdoğan, MGK’da alınan ve bakanlar kurulunca onaylanan kararı açıkladı. “Ülke genelinde üç ay süreyle olağanüstü hal ilan edilmiştir”.
21 TEMMUZ 2016
Meclis’ten AKP ve MHP’nin oylarıyla geçen OHAL yasası Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Üç aylık dönemler halinde uygulanacak olan Olağanüstü Hal ile kişi hak ve özgürlükleri kısıtlanabilecek, düzenlemeler kanun hükmünde kararnamelerle yapılabilecek ve Anayasa Mahkemesi’ne götürülemeyecek.
22 TEMMUZ 2016
Twitter fenomeni “fuatavni”yi ele geçirmek için yapılan operasyonda 28 kişi gözaltına alındı. Şüphelililere FETÖ/PYD ile bağlantılı olarak “sosyal medya üzerinden anayasal düzene karşı koymaya zemin hazırlamak”tan işlem yapılıyor. Kamuda işten çıkarmalar, gözaltılar, tutuklamalar devam ediyor.
23 TEMMUZ 2016
İlk OHAL kararnamesiı: Gözaltı süresi 30 güne çıkarıldı. Açılan karşı davalar yürütmeyi durduramayacak. 15’i üniversite, 1043 öğretim kurumu, öğrenci yurdu, 1299 vakıf ve dernek, 35 sağlık kurumu, 19 sendika kapatıldı. Bunların mal varlıkları hazineye devredilecek. Görevine son verilenler kamuda çalışamayacak.
24 TEMMUZ 2016
CHP’nin Taksim’de düzenlediği “Cumhuriyet ve Demokrasi Mitingi’ne yüz binlerce kişi katıldı. AKP’nin de desteklediği ve üst düzey yöneticileriyle katıldığı mitingde “Ne darbe, ne dikta” diyen CHP lideri, demokrasi, insan hakları ve parlamenter sistemin önemini vurguladı. HDP Eşbaşkanı Demirtaş darbeye karşı hukuki mücadelenin yanında olacağını açıkladı. Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, Türkiye’nin notunu düşürdü. Ankara Belediye Başkanı Melih Gökçek, FETÖ’nün üç harfliler (cinler) sayesinde yayıldığını ifade etti.
25 TEMMUZ 2016
Kılıçdaroğlu ve Bahçeli, Cumhurbaşkanı’nın daveti üzerine ilk kez Ak Saray’a çıktı. HDP’nin çağrılı olmadığı görüşmeden sonra CHP’den yapılan açıklamada “Normalleşmeye katkı sağlayacak olumlu bir görüşme” ifadesi kullanıldı. Recep Tayyip Erdoğan’ın Marmaris’te kaldığı otele baskın düzenleyen “suikast timi” üyesi yedi kişi yakalandı. Haklarında yakalama kararı çıkartılan, gazetecilerden 14’ü gözaltına alındı. AB, “İdam cezası getirilirse Türkiye’nin üyelik süreci durur” açıklamasını yaptı. Boğaziçi Köprüsü’nün adı 15 Temmuz Şehitler Köprüsü olaraak değiştirildi.
26 TEMMUZ 2016
Eski İstanbul Valisi Hüseyin Avni Mutlu gözaltına alındı. Hainler Mezarlığı Pendik’te açıldı. Bir televizyon kanalında olaylarda hayatını kaybeden siviller için şehit ifadesini kullanmamakta ısrar eden profesör Nurşen Mazıcı hakkında Marmara Üniversitesi yasal ve idari takibat başlatacağını açıkladı.
27 TEMMUZ 2016
Genelkurmay: “Ordunun sadece %1,5’u darbeye katıldı”. İçişleri Yeni kanun hükmünde kararnameye göre askeri liseler kapatılacak, Milli Savunma Bakanlığı’na bağlanacak olan harp okullarındaki öğrencilerin ilişiği kesilecek, subay ihtiyacı üniversitelerden karşılanacak, GATA sağlık bakanlığı bünyesine alınacak. İhraç kararnamesi: Toplam 1684 general, subay ve astsubay ordudan atıldı.
28 TEMMUZ 2016
Erdoğan, MİT ve Genelkurmay Başkanlığı’nın Cumhurbaşkanlığına bağlanmasını istedi. Gözaltına alınan gazetecilerin sayısı 21’e yükseldi. Kritik YAŞ toplantısı: Üst komuta kademesi yerini korudu. Darbenin emir-komuta zinciri içinde yapılmadığını ilk açıklayan yüksek rütbeli subay olan 1. Ordu Komutanı Ümit Dündar Genelkurmay 2. Başkanlığına getirildi. 99 albay, general/amiralliğe terfi etti. Vatandaşlar 14 gündür meydanlarda.
29 TEMMUZ 2016
Darbe girişiminde hayatını kaybedenlerin yakınlarına 88.600, yaralanların yakınlarına 17.719 TL tazminat ödeneceği açıklandı. Başbakan Yıldırım: “Hainlerin yuvalandığı Akıncı Üssü ve darbe girişiminde kullanılan kışlalardan Hasdal, Maltepe, Mamak, Etimesgut Güvercinlik, Kara Havacılık Okulu, bunların hepsi kapatılacak”. İçişleri Bakanı Ala: “49.211 kişinin pasaportu, 330 kişinin sarı basın kartı iptal edildi”. Gazeteci Bülent Mumay ve Zaman Gazetesi’nin eski yönetici ve yazarlarıyla birlikte gözaltında bulunan şair ve yazar Hilmi Yavuz, serbest bırakıldı. Cumhurbaşkanı, açtığı hakaret davalarını bir kereye mahsus olmak üzere geri aldığını açıkladı. Gözaltında bulunan 21 gazeteciden 19’u tutuklandı.
30 TEMMUZ 2016
Silahlı terör örgütü üyeliği suçlamasıyla tutuklanan Nazlı Ilıcak Bakırköy Kadın Kapalı Ceza İnfaz Kurumuna konuldu. Aralarında İstanbul’da tutuklu erlerin ve Kuleli Askeri Lisesi öğrencilerinin de bulunduğu 758 asker serbest bırakıldı. Marmaris’teki otele saldırı düzenleyen ve bölgede ormanlık alanda saklanmaya devam eden suikast timinin 12 firari üyesinin etrafındaki çember daralıyor. Timin Çiğli İmamı olduğu iddia edilen “Paşa” lakaplı üyesi astsubay kıdemli başçavuş Zekeriya Kuzu tutuklandı. CHP, 4 Ağustos’ta İzmir’de de bir “Demokrasi ve Cumhuriyet” mitingi düzenleyeceğini duyurdu. Aralarında Şahin Alpay, Ali Bulaç ve Ahmet Turan Alkan’ın da bulunduğu Zaman Gazetesi’nin altı eski yazarı tutuklanan gazeteciler kervanına katıldı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, MİT ve genelkurmayın cumhurbaşkanlığına, kuvvet komutanlıklarının savunma bakanlığına bağlanacağını açıkladı.
31 TEMMUZ 2016
OHAL kapsamındaki yeni kanun hükmünde kararname Resmi Gazete’de yayımlandı. Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri komutanlıkları Milli Savunma Bakanlığına bağlandı. Harp Akademileri, askeri liseler ve astsubay hazırlama okulları kapatıldı. Milli Savunma Üniversitesi kuruldu. GATA ve diğer askeri hastaneler Sağlık Bakanlığına devredildi. 1.389 askeri personel daha TSK’dan ihraç edildi.
