İtalya’nın Napoli kenti yakınlarındaki Amalfi kasabasında bulunan katedral, Haçlıların 1204 yağmasında Bizans İstanbul’undan götürdüğü kutsal eşyaları da barındırıyor. Bizans işi kapı ve Aziz Andreas’ın kemikleri bir zamanlar İstanbul’daydı.
Seyahat yazılarının romantik cümlelerini okuyan ya da dağ ve deniz arasına sıkışmış bir sahildeki yerleşimin muhteşem fotoğraflarını gören turistler, İtalya’nın bu dünyaca ünlü sahil kasabasına akın akın gelirler. Kuşkusuz bu turist akınında, Amalfi’nin 1920’lerde Avrupa aristokrasisinin popüler bir tatil mekanı olması ve 1960’ların Cinecitta ve Hollywood filmlerine set teşkil etmesi de etkili olmuştur.
Amalfi yolculuğunu yaz mevsiminde yapanlar, yapış yapış bir sıcağın yanında üç saatte alınabilen virajlı uçurumlu bir dağ yolu, feci bir trafik sıkışıklığı, kütle halinde dar sokakta bir aşağı bir yukarı yürüyen kalabalık ve şişirilmiş turistik fiyatlarla karşılaşır. Sonuç, kaçınılmaz bir hissiyattır: Neden geldim Amalfi’ye?
#tarih dergisi olarak bizim görevimiz dünyada, bugünkü Türkiye sınırları dışında, Türkiye tarihine dair ne varsa bulup okuyucularımız ile paylaşmak. Bu bir mekan olabilir, bir anı olabilir, bir müze olabilir ve bir obje olabilir… Mesela bir kapı!
Napoli’ye karayoluyla 70 km. uzaklıktaki Amalfi, Ortaçağ’da tıpkı Venedik ve Cenova gibi Akdeniz’de ticaret yapan ve deniz gücü olan bir cumhuriyetti. 9. yüzyılda Bizans İmparatorluğu’ndan bağımsızlığını kazanan bu cumhuriyet, Suriye, Mısır ve Anadolu ile yaptığı deniz ticareti ile parlamış ve zenginleşmişti.
Amalfi’nin denizcileri ve askerleri Istanbul’un feci şekilde yıkılıp yağmalandığı 1204’deki IV. Haçlı seferine katıldılar. 1206’da dönüşlerinde, aralarında Hz. İsa’nın Havarisi Aziz Andreas’ın kutsal kemiklerinin de bulunduğu hazineleri Istanbul’dan alıp küçük şehirlerine getirdiler.
Turistik hazine
İsa’nın havarisi Aziz Andrea onuruna erken 13. yüzyılda inşa edilen Duoma di Sant’Andrea katedrali, Arap etkileri taşıyan üslubuyla turistlerin ilgi odağı. Dinî yapının bir başka özelliği, iç kriptasında 1204 Latin istilasında İstanbul’dan yağmalanan Aziz Andrea’nın kemikleri ile diğer kutsal hazineleri barındırması.
Aziz Andreas, Hıristiyan inancına göre Aziz Petrus’un kardeşidir ve Istanbul Patrikhanesi’nin kurucusu olduğuna inanılır. Rusya, Yunanistan, İskoçya gibi pek çok ülkenin de koruyucu azizidir. İnancından dolayı Patras’da idam edilirken, İsa’nınki gibi bir çarmıha gerilmek istemediği için X şeklinde bir çarmıhta can vermiş… Bu Aziz Andreas haçı, ilgili ülkelerin bayrak ve amblemlerinde de görülür.
Kriptasında Havari Andreas’ın kutsal reliklerine ev sahipliği yapan Amalfi’nin etkileyici Duomo di Sant’Andrea katedrali, 9-11. yüzyıllar arasında inşa edilmiş. Katedralin tunç ana kapısı ise 1057 yılında Istanbul’da yapılmış, Amalfili asil ve zengin bir kişi tarafından katedrale hediye edilmiş. Kapının üzerindeki Bizans yapısı gümüş figürler İsa, Meryem, Petrus ve Andreas’ı tasvir ediyor.
