Geçen ay cumhurbaşkanı seçilen Recep Tayyip Erdoğan’dan önce Çankaya Köşkü’ne çıkan, yedisi asker kökenli 11 eski cumhurbaşkanı, arkalarında iyisiyle kötüsüyle unutulmaz izler bıraktılar.
Türkiye geçen ay Recep Tayyip Erdoğan’ı yeni cumhurbaşkanı seçti. Halkın oyuyla seçilen ilk cumhurbaşkanı olan Erdoğan, en az beş, eğer yasada bir değişiklik yapılmazsa iki dönem şartından ötürü en fazla on yıllığına Çankaya Köşkü’nün yeni sakini olacak. Türkiye Cumhuriyeti tarihinin birebir tanığı olan Çankaya Köşkü, Erdoğan’dan önce 11 cumhurbaşkanını ağırlamıştı.
M. K. ATATÜRK BİRİNCİ ADAM Cumhuriyet’in kuruluşuyla birlikte ilk cumhurbaşkanı olan ve ölümüne kadar bu görevi sürdüren Mustafa Kemal Atatürk, 1929’da Orman Çiftliği’nde motosiklet turunda.
Çankaya Köşkü’nün eski sakinleri son olarak bir fotoğraf sergisinde biraraya geldi. Bu ayki Albüm sayfalarımızı da serginin içinden bir seçkiye ayırdık. Depo Photos ve Bahçeşehir Üniversitesi Fotoğraf ve Video Bölümü işbirliğiyle gerçekleşen CMHRB Kadrajda adlı sergide yalnızca cumhurbaşkanlarının Çankaya döneminden değil, Köşk’e çıkmadan önceki ve sonraki hayatlarından da haber fotoğrafçılarının çektiği kareler var.
Bahçeşehir Üniversitesi’nin Beyoğlu, Galata’daki BAUEXP Galerisi’nde açılan sergi 30 Eylül’e kadar ziyarete açık kalacak.
İSMET İNÖNÜ MİLLİ ŞEF Atatürk’ün ölümünün ardından cumhurbaşkanı olan “Milli Şef” İsmet İnönü, bu görevini 22 Mayıs 1950’ye kadar sürdürdü. Bu tarihten sonra da siyasetten uzaklaşmayan İnönü, 23 yıl boyunca CHP’nin genel başkanıydı. Soldaki fotoğrafta 1968 yılında Anıtkabir’deki bir tören öncesinde dinlenen İnönü, aşağıdaki fotoğrafta ise 1960’ta eşi Mevhibe Hanım’la çıktığı bir gezide trenden halkı selamlıyor.
CELAL BAYARKÖŞKÜN BAHÇESİNDE 1950’de Demokrat Parti’nin iktidara gelişi partinin genel başkanı Celal Bayar’ı Çankaya’ya taşıdı. Fotoğrafta Bayar, 1957 yılında Köşk’ün bahçesinde torunuyla oynuyor.
İDAMDAN YAŞI SAYESİNDE KURTULDU 3. Cumhurbaşkanı Celal Bayar, 10 Kasım 1954’te Anıtkabir’deki Atatürk’ün 16. ölüm yıldönümü törenlerinde… 27 Mayıs 1960’taki darbeyle görevden alınan ve 1961’de idama mahkum edilen Bayar’ın cezası yaşı nedeniyle müebbet hapse çevrilmişti.
CEMAL GÜRSEL
CUNTA ONU İSTEDİ 1960 yılının Mayıs ayına kadar Kara Kuvvetleri Komutanı olan ve Demokrat Parti iktidarı tarafından zorunlu izne çıkarılan Cemal Gürsel, 27 Mayıs’ta albay ve daha alt rütbedeki subayların yaptığı darbeden sonra Ankara’ya çağırılarak darbeci subaylardan oluşan Milli Birlik Komitesi’nin başına geçti ve Devlet Başkanı oldu. Soldaki fotoğrafta 27 Mayıs ardından yaptığı ilk basın toplantısında, üstteki fotoğrafta da1961’de cumhurbaşkanı seçildikten sonra makam arabasına binerken görülüyor.
CEVDET SUNAY ORDUNUN BAŞINDAN KÖŞK’E Cemal Gürsel’in 1966’da görevini yapamayacak kadar hastalanması nedeniyle TBMM görevine son verip Genelkurmay Başkanı Cevdet Sunay’ı cumhurbaşkanı seçti. Sunay, Çankaya Köşkü’nde ailesiyle birlikte görülüyor.
FAHRİ KORUTÜRK DENİZCİ CUMHURBAŞKANI Köşk’e çıkan en yaşlı cumhurbaşkanı olan Fahri Korutürk, 1973’te cumhurbaşkanı seçildiğinde 70 yaşındaydı. Önceki cumhurbaşkanları gibi asker kökenli olan Korutürk, eski Deniz Kuvvetleri Komutanı’ydı. Sağda 1977’deki bir resmi törende görülen Korutürk, üstteki fotoğrafta 1979’da dönemin Genelkurmay Başkanı (kendisinden sonra cumhurbaşkanı olacak) Kenan Evren’i kabul ediyor.
KENAN EVREN DARBEYİ YAPTI MAKAMI KAPTI 12 Eylül 1980’de darbe yapan generallerin başındaki Genelkurmay Başkanı Kenan Evren, bu tarihten 1982’ye kadar devlet başkanı, 9 Kasım 1982’de ise cumhurbaşkanı oldu. Üstteki fotoğrafta 1980’de TBMM’de Milli Güvenlik Konseyi’nin toplantısına başkanlık eden Evren, alttaki fotoğrafta ise 1986’da Sivas’ı ziyareti sırasında Valilik’te kendisine hediye edilen Kangal köpeği yavrusunun azizliğine uğruyor.
“ATATÜRKMÜŞÜM GİBİ ÇEK” Tatillerini daha çok Marmaris’te geçiren ve emekliliğinden sonra Marmaris’e yerleşen Kenan Evren, 1986’da Bodrum tatili sırasında gazetecilere poz veriyor (altta). Evren’in tren penceresinden 1986’da verdiği poz ise uzun sure Atatürk’ün aynı pozunu taklit ettiği gerekçesiyle eleştirilmiş ve mizah konusu olmuştu (üstte).
TURGUT ÖZAL LAKABI “TONTON”DU 1983’te başbakan olan ve 1989’da Çankaya’ya çıkan Turgut Özal asker kökenli olmayan ilk cumhurbaşkanıydı. Başbakanlığı döneminde özellikle yaz tatillerinde verdiği şortlu pozlar çok konuşulan Özal, 1988’de Marmaris Okluk Koyu’nda eşi Semra Özal’la birlikte (üstte). Lakabı “Tonton” olan Özal, cumhurbaşkanı seçildikten sonra Meclis’e gelişi (altta).
KONUTTA İLK SİVİL Turgut Özal, Çankaya’ya çıktıktan sonra da başbakanlığı döneminde olduğu gibi eşi Semra Özal’la birlikte gezilere çıkmayı sürdürdü. Fotoğrafta 1990’da çıktığı bir yurt gezisinde eşiyle Cumhurbaşkanlığı aracında görülen Turgut Özal, 1993’te hayatını kaybetti. Özal, Atatürk’ten sonra görevi başında ölen ikinci cumhurbaşkanıdır.
SÜLEYMAN DEMİREL ÇOBANLIKTAN ZİRVEYE Süleyman Demirel, 12 Eylül darbesinin siyaset yapmayı yasakladığı siyasetçilerden biriydi. Yasakların kalktığı 1987’de yeniden siyasi arenaya dönen Demirel 1991’de başbakan, 1993’te Özal’ın ölümünün ardından cumhurbaşkanı oldu. Aktif siyasete atıldığı 60’lı yıllarda, çocukken köyde çobanlık yapmasıyla övündüğünden “Çoban Sülü” olarak ünlenen Demirel, 1998’de cumhurbaşkanı olarak katıldığı Hayvancılık Kongresi’nde çoban kepeneği, külahı ve değneğiyle poz vermişti (sağda).
YARGIÇ BAŞKAN Ahmet Necdet Sezer, 16 Mayıs 2000’de onuncu cumhurbaşkanı seçilmeden önce Anayasa Mahkemesi Başkanı’ydı. Asker ya da siyasetçi olmayan ilk cumhurbaşkanı olan Sezer, görev süresi boyunca çizdiği mütevazı devlet adamı portresiyle dikkatleri çekti. Solda 2003 yılında ailesiyle görülen Sezer, sağda eşi Semra Sezer’le Köşk’te konuklarını bekliyor.
ABDULLAH GÜL, GELİŞİ DE GİDİŞİ DE TARTIŞILDI AKP’nin kurucularından olan Abdullah Gül’ün 2007’de cumhurbaşkanı seçilmesi uzun süren tartışmalara yol açtı. Üstte bir basın toplantısı öncesinde eşi Hayrünnisa Hanım kol düğmelerini düzeltirken görülen Gül, solda Çankaya Köşkü Sosyal Tesisleri’nin bu yılki açılışında bilardo oynuyor. Alttaki fotoğrafta ise 2012’de Tarabya Köşkü’nün penceresinden manzarayı seyrediyor.
