Dünün ve bugünün gündemi e-postanıza gelsin.
0,00 ₺

Sepetinizde ürün bulunmuyor.

En büyük bayramı tarihe kazıyan fotoğrafçı

Cumhuriyetin 10. yılında tüm ülke çapında büyük kutlamalar yapıldı. Manisa’nın Turgutlu (Kasaba) ilçesindeki kutlamaları görüntüleyen ise, dönemin ve bölgenin usta fotoğrafçısı Ahmet Hamdi Bey’di. Mütevazı kişiliğiyle, müthiş ışık bilgisiyle mükemmel kadrajlara imza atan Ahmet Hamdi’nin kareleri, bugün cumhuriyetin gündelik hayatını, yerleşim coğraflarını ve insani dokularını da geleceğe taşıyor.

SALİH ÖZBARAN

Dergimizin geçen sayı­sının “Ayın Fotoğrafı” sayfasını, memleketim Turgutlu’nun (Kasaba) “Cum­huriyetin 10. Yılında…” başlığıy­la bir fotoğraf süslemiş. Sevine­rek baktım; heyecanlandım. Son yıllarda -hem mesleğim gereği hem de doğup büyüdüğüm Ka­saba’nın yakın tarihini, toplumla bütünleştirmek amacıyla- birkaç kitap yazdığım bir konunun ade­ta simgesi gibiydi fotoğraf. Ver­diği heyecanı yeniden yaşadım; 1940’lar ve 50’lerde kutlamalara bizzat katıldığımı hatırladım; bir defasında (1950) öğretmenleri­min bana verdikleri görev gereği Cumhuriyet Meydanı’nda şiir okuduğum günü gururla andım.

Bu vesileyle, işgalci Yunan kuvvetlerinin çekilişleri sıra­sında çıkarılan yangın (1922) sonrasında, kuruluş yıllarının ve cumhuriyetin yöredeki tek fotoğrafçısı Ahmet Hamdi’yi de anmak gerekir.

Cumhuriyetin 10. yılı kutlamalarında Manisa- Turgutlu (Kasaba). Sağ arka planda kubbe ve minaresi ile 17. yüzyılı temsil eden Merkez (Pazar) Camii

Ahmed Hamdi gibiler fotoğ­raflarını konuşturur; geçmişin manzaralarına, sosyal ve politik olaylarına, doğasına ve kültürü­ne tanıklık eder. Kasaba Yazıları (Turgutlu Belediyesi, 2021) baş­lığını taşıyan kitabımdan birkaç satırla eşlik edeyim kendisine:

“Vardar Yenicesi’nde doğ­muş olan, Turgutlu’nun efsa­ne konumuyla anılması gere­ken, Kurtuluş Savaşı ardından 1920’li, 1930’lu ve 1940’lı yılların fotoğrafçısı, benim de ilkokul fo­toğraflarımı çekmiş olan… Ah­met Hamdi (Yenice).

Fotoğrafçılıktaki ustalı­ğı yanında Türk sanat müziği­ne olan ilgisi, kişiliği, yalnızlığa çekilmiş/itilmiş hayatı, giyim ve kuşamında gösterdiği özeni (Kozapazarı yanında Ülkü So­kak’ta ikinci katta bulunan işye­rine çıkarken merdivenlerinde karşılaştığım ve belleğimde yer eden kedilerden belli olan hay­van sevgisini de ekleyeyim) ile… döneminde anlaşılmasa Turgut­lu tarihi için çok önemli bir sima olarak yaşamaya devam etmek­tedir. Bir binanın köşesinde sa­natını icra etmiş, ortalıkta pek görünmemiş, mütevazı yaşamış ama sonraki kuşaklara yadigar bıraktığı fotoğraflarla tarihe ışık saçmış, hayranlık yaratmış, ses getirmiş Ahmet Hamdi yücelt­meye değer…

Kutlamalar sırasında geçit resmi ve izci çocuklar.

Turgutlu Belediyesi yayım­ları arasında da yer alan Foto A. Hamdi (Ankara, 2019) albümü­nü hazırlayan Mehmet Gökyayla ve Rabia Uslu’ya bırakayım sözü; emeklerinin sonucu olarak yaz­dıklarından birkaç satır daha ak­tarayım; Kasaba tarihinin görsel kimliğini yaratmış olan bu muh­teşem kişiyi şükranla anayım:

‘Ahmet Hamdi Yenice, ha­yatta olduğu dönemde çeşitli nedenlerle kendi içine kapan­sa ve Turgutlular tarafından dönemin şartları içinde anla­şılmasa da, fotoğraflarıyla bu şehrin tarihi için çok önemli bir sima olarak yaşamaya, günü­müze yaşadığı dönemi anlat­maya devam etmektedir. Onun, tespit ederek bizlere aktardığı görüntüler, Turgutlu’nun sos­yal ve kültürel tarihi gözönünde bulundurulduğunda bu alan­daki kesinlikle ‘olmazsa olmaz’ kaynaklar arasında belki de en kıymetlileridir… Bu çalışma­da Turgutlu’nun hatta bazı fo­toğraflarıyla Manisa ve İzmir gibi bölgelerdeki diğer şehir­lerin tarihlerinde önemli bir iz bırakmış Ahmet Hamdi Bey hakkında şu ana kadar ortaya çıkarılabilen bilgilere yer veril­miştir. Ancak görülebileceği gi­bi Ahmet Hamdi Yenice’nin an­ne ve babasının adları, doğum ve ölüm tarihleri gibi doğrudan kimliğine dair bilgilere halen ulaşılabilmiş değildir”…

Tarih eğer sanatla, sanatçıy­la güzelse, Turgutlu da Ahmet Hamdi’nin emeğiyle görsel bir değerdir.

Kasaba meydanında toplananlar, törenin başlamasını bekliyor.

FOTOĞRAFÇI AHMET HAMDİ

Büyük arşivi yarına kalacak

Fotoğrafçı Ahmet Hamdi Bey olarak tanınan Ahmet Hamdi Yenice, mübadil olarak Yenice-i Vardar’dan İstanbul’a ve ardından İzmir’e geldi. İzmir’de bulunduğu 1924- 1927 arasında Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın Ege Bölgesi’n­deki fotoğrafçıları arasında yer aldı. 1928’de Turgutlu’ya yerleşen Ahmet Hamdi Bey, özellikle 1930’lu ve 40’lı yıllarda Turgutlu, Manisa, Kır­kağaç, Alaşehir gibi yerleşim yerlerinin en önemli mekan ve hadiselerini fotoğraflarıyla ka­yıt altına aldı. Aynı zamanda usta bir müzisyen olan Hamdi Bey, Turgutlu’da Yusuf Nalke­sen ve Halil Aksoy gibi önemli bestekarların yetişmesinde pay sahibidir. 1920’li yıllarda kısa süren bir evlilik yaşayan Ahmet Hamdi Yenice, ömrünü tek başına tamamladı ve 1980’in Eylül ayında vefat etti. Binlerce cam filmden oluşan negatif arşivi ve 5 bin civarında fotoğrafı, Turgutlu Kent Müzesi envanterinde yer almaktadır.

Mehmet Gökyayla

Devamını Oku

Son Haberler