COVID-19 nedeniyle yaşamını yitirenlerin sayısı (3 Mayıs itibarıyla) dünya çapında 210 bini geçti; Türkiye’de ise 3000’e yaklaştı. Hemen her ülkenin ciddi kayıplar verdiği bu dönemde salgının gerektirdiği izolasyon kuralları, onlara yakışacak şekilde veda etmemizin de önüne geçti. Hastalığa karşı savaşın ön cephelerinde doktorlar, eczacılar ve hemşireler vardı. Ne yazık ki ilk kaybettiklerimiz de onlar oldu… Fedakarlıklarının karşılığını ödememiz mümkün değil.

Ecz. İhsan Giray 1931 – 17 Mart 2020

18 Mart akşamında Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Türkiye’de ilk Coronavirüs kaynaklı ölümün yaşandığını “89 yaşındaki bir vatandaşımız maalesef hayatını kaybetti” sözleriyle açıkladı. Günler sonra kayıtlara geçen bu ilk vakanın İstanbul-Beyoğlu’ndaki Melis Eczanesi’nin sahibi İhsan Giray olduğu öğrenildi. 89 yaşındaki Giray, eczaneye haftada üç gün geliyordu. Yardımcısı Ekrem Öztürk (71) virüsü eczaneye gelen Çin temaslı bir hastadan kapmış, daha sonra Giray ve eczanede çalışan bir kişiye daha bulaşmıştı. Giray, 17 Mart günü 10 gündür yoğun bakımda olduğu hastanede hayata veda etti. Ardından Ekrem Öztürk 24 Mart’ta vefat etti.

Dilek Tahtalı 1987 – 24 Mart 2020

Hemşire Dilek Tahtalı, Türkiye’nin salgın nedeniyle kaybettiği ilk hastane çalışanı oldu. İyileşmeye çalışırken sosyal medyadan yaptığı paylaşımda “Bir düş artık ateş, bir bırak yakamı yeter” demişti ama ne ateş ne de hastalık onu bıraktı. Ailesinin tek çocuğu Tahtalı, 24 Mart’ta 33 yaşındayken hayata gözlerini yumdu.

Prof. Dr. Fevzi Aksoy 1930 – 28 Mart 2020

İstanbul Tıp Fakültesi emekli nöroloji uzmanlarındandı. Goethe Enstitüsü kurucularından olan, bir dönem Alman Hastanesi Yönetim Kurulu başkanlığı yapan Aksoy, uzun yıllar Milliyet gazetesinde “Spor psikolojisi” köşesini yazdı.

Diş Hekimi Mustafa Oral 1952 – 31 Mart 2020

Türk Diş Hekimleri Birliği (TDB) Yüksek Disiplin Kurulu Başkanıydı. Yaklaşık 1 hafta önce yüksek ateş ve öksürük şikayetiyle Muğla’nın Milas İlçesindeki 75. Yıl Devlet Hastanesi’ne başvurmuş, yapılan testin pozitif çıkması üzerine tedavi altına alınmış, daha sonra da Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi yoğun bakım servisine kaldırılmıştı.

Prof. Dr. Cemil Taşçıoğlu 1952 – 1 Nisan 2020

Onu tanıyanlar, hastaları, öğrencileri, meslektaşları kadar, tanımayanlar da ölüm haberiyle yasa boğuldu. İstanbul Çapa Tıp Fakültesi Dahiliye bölümünün efsane hocası, 68 yıla çok şey sığdırmış, yolunun kesiştiği herkesin hayatına dokunmuştu. Öğrencisi Dr. Bahar Eryaşar, kimsenin sözünü dinlemeyen yaşlı hastaları ellerini öperek ikna ettiğini, öğrencilerine yalnızca tıbbı değil tevazuyu da öğrettiğini yazmıştı. Taşçıoğlu, Türkiye’nin ilk Coronavirüs vakasını da tespit etmişti. Hasta hasta, ateşi varken bir hafta boyunca çalışmaya devam etmeseydi belki bugün aramızda olacaktı. Arkasından öğrencilerinin en çok tekrar ettiği cümle “Sizin öğrenciniz olmaktan onur duyuyorum” oldu. Sunay Akın’ın sosyal medyada yayınladığı mesajda Hoca için kullandığı “Cesur Yürek” tanımı her şeyin özeti gibiydi.

Prof. Dr. Feriha Öz 1953 – 2 Nisan 2020

Çamlıca Kız Lisesi’nden mezun olduğu 1951’de İstanbul Tıp Fakültesi’ne girmişti. Yozgat’ın Akdağ madeni ilçesinde başlayan hekimlik hayatı, İstanbul Üniversitesi Patoloji’de devam etmiş ve1962’de yılında patoloji uzmanı, 1968’de doçent, 1976’da profesör olmuştu. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyeliği görevinden 2000’de 67 yaşındayken emekli olan Feriha Öz, Edirne Tıp Fakültesi’nin kurucularındandı ve emekli olmasına rağmen çok sevdiği mesleğinden kopmamış, geleceğin genç hekimlerini yetiştirmeye devam etmişti.

Ecz. İsmail Durmuş 1982 – 11 Nisan 2020

İstanbul Sancaktepe’de çalışıyordu. Okulda lakabı “isot”tu ve sınıf arkadaşlarına göre fakültenin yakışıklısı, basketbol takımının aranan oyuncusu, hocasından öğrenci işlerine herkesin sevdiği, “bu kadar da efendi olunmaz” dedirten biriydi. 7 ay önce baba olan Durmuş, riski biraz olsun azaltmak için Sancaktepe Belediyesi’nin bölgedeki eczaneleri dezenfekte etmesi talebinde bulunmuş, ama talebine karşılık vermekte gecikilmişti. 

Dr. Mohamad Şamaa 1975 – 16 NİSAN 2020

Suriyeli dahiliye uzmanı Muhammed Şamaa, İstanbul’daki Fatih Göçmen Sağlık Merkezi’nde görev yapıyor, Suriye Dernekler Platformu’nda mültecileri bilgilendirme çalışmalarında aktif rol alıyordu. Suriyeli hekimlerden oluşturulan gönüllü listesine adını yazdırırken verilen her görevi yapmaya hazır olduğunu söylemişti. Birlikte yaşadığı eşi, annesi ve 11 aylık çocuğu İstanbul’u çok sevdiği için buraya taşınmışlardı. 

Op. Dr. Cemal Özkan 1946 – 19 Nisan 2020

Üroloji uzmanı Özkan, Denizli Acıpayam Devlet Hastanesi’nden bir süre önce emekli olmuştu. 74 yaşında bile sporcu kimliğiyle tanınan Özkan’ın atletizm yarışlarından madalyaları, en son katıldığı veteran kategorisi koşularda 5 bin ve 10 bin metrede Türkiye şampiyonluğu vardı. Meslektaşlarının tüm çabalarına rağmen 19 Nisan sabahı tedavi gördüğü hastanede yaşamını yitirdi.

Dr. Yavuz Kalaycı 1964 – 19 Nisan 2020

Eyüp’te Nişanca Aile Sağlığı Merkezi’nde aile hekimi olarak görev yapan Karaman doğumlu Yavuz Kalaycı, iki kız çocuk babasıydı. Salgın yüzünden annesini, babasını ve kardeşini de kaybeden Kalaycı’nın ölmeden önce attığı son mesaj “Kızlarım küçük, sahip çıkarsınız değil mi?” oldu. Bu mesaj binlerce insanla birlikte, müzisyen Haluk Levent’i de harekete geçirdi. Haluk Levent aileye ulaşıp çocukların eğitim masraflarını üstlendi. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca ise, Yavuz Kalaycı’nın isminin çalıştığı Aile Sağlığı Merkezi’ne verildiğini duyurdu.

Prof. Dr. Murat Dilmener 1962 – 3 Mayıs 2020

İstanbul Tıp Fakültesi’nde dahiliye bölüm başkanlığı yapmış, binlerce hekim yetiştirmiş bir duayen hocaydı. Tababetin gördüğü en iyi hekimlerden biriydi. 2004’te İstanbul Tıp Fakültesi Hastanesi’nde, yoksul hastaları hukuka aykırı şekilde ücretsiz tedavi ettiği gerekçesiyle 135 profesörle birlikte Maliye Bakanlığı tarafından hakkında soruşturma açılmıştı. Profesörlerden, toplam 3.5 milyon liralık tedavi masrafını ödemeleri istenen soruşturmada, kendisine de 500 bin liralık borç çıkarılmıştı. Hastanenin döner sermaye gelirleriyle zor durumda olan hastaları tedavi ettiğini söyleyen doktorlar konuyu yargıya taşımış, bunun üzerine mahkeme yürütmeyi durdurma kararı vermişti. Maliye Bakanlığı konuyu Yargıtay’a taşımış, ancak Yargıtay, hocaların bu paraları fakir hastaların tedavisi için kullandıklarına kanaat getirerek davayı temyiz edip kapatmıştı. 1 Nisan günü entübe edildiği yoğun bakım servisinde 3 Mayıs tarihinde hayata veda etti.

Vittorio Gregotti 10 Ağustos 1927 – 15 Mart 2020

Mimar Vittori Gregotti hayatını kaybettiğinde arkasında Barcelona Olimpiyat Stadı, Cenova’daki Marassi Stadyumu, Lizbon’daki Belem Kültür Merkezi, Milano’daki Arcimboldi Operası gibi yapılar bıraktı. Gregotti, Neo-avangard akımın temsilcilerinden ve 1970’lerin postmodernist akımının en önemli figürlerindendi. 2019’da verdiği son röportajlardan birinde, “Mimarlar artık proje önermek yerine, etkileyici imajlar üretmekle ilgileniyorlar. Çağdaş mimari, bu mesleğin temelde kolektif bir ürün olduğu, dolayısıyla mekanlara ve tarihlerine bağlı belirli sosyal ihtiyaçlara cevap vermesi gerektiği fikrinden koptu” demişti.

Aytaç Yalman 29 Temmuz 1940 – 16 Mart 2020

Emekli Orgeneral Aytaç Yalman, 41. Kara Kuvvetleri Komutanı’ydı. 1980-1982 arasında Ege Ordusu ve Kıbrıs Türk Barış Kuvvetleri Komutanlığı İstihbarat Başkanı olarak görev yapan Yalman, 1982-1983 arasında 50. Piyade Alay Komutanlığı’na atandı. 1986’da Tuğgeneral, 1990’da Tümgeneral, 1994’te ise Korgeneral rütbesine terfi ettirildi. 1998’de Orgeneral rütbesine terfi ederek 2. Ordu Komutanlığına atandı ve 1998’de yaşanan Suriye krizi sonrasında Adana Mutabakatı gereği, Türkiye Cumhuriyeti adına Türkiye ve Suriye arasındaki güvenlik ilişkilerini yürüttü. Ağustos 2002 tarihinde Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na atanan Yalman TSK Üstün Hizmet Madalyası, Üstün Cesaret Madalyası, iki Altın Şeref Madalyası, Gambiya Devlet Nişanı ve Güney Kore Tong İl Jang madalyalarını almıştı. Özel bir askerî tören yapılamadan defnedilen Aytaç Yalman’ın eşi Belma Yalman da 8 Nisan’da COVID-19 nedeniyle hayatını kaybetti.

Lorenzo Sanz 9 Ağustos 1943 – 21 Mart 2020

Real Madrid’in 32 yıl aradan sonra kazandığı ilk Avrupa Şampiyonlar Ligi Kupası’nın arkasında onun ismi vardı. Sanz, 1998’de Juventus’u yenerek kupayı kucaklayan, iki yıl sonra finalde karşılaştığı Valencia’yı altederek başarısını tekrarlayan Real Madrid’in başkanlığını yaptığı beş yılda (1995-2000) efsane oldu. 2000 yılında yerine geçen ve halen kulübün başkanlığını sürdüren Florentino Pérez, Sanz’ın arkasından yayımladığı mesajda ondan “Bize umudu ve neşeyi geri getiren, Real Madrid’in tarihte hakettiği yeri almasına neden olan başkan” diye bahsetti.

Terrence McNally 3 Kasım 1938 – 24 Mart 2020

Oyunlarında önce önyargıların daha sonra AIDS’in yarattığı gölgede filizlenen LGBT haklarına sıklıkla yer vermiş oyun yazarı Terrence McNally, pandemi sırasında New York’ta hayatını kaybetti. 50 yıllık kariyerinde 30’un üzerinde oyun ve 10 müzikal yazan McNally, tiyatro alanının en saygın ödüllerinden Tony Ödülleri’ni “Love! Valour! Compassion!” (1995), “Master Class” (1996), “Kiss of the Spider Woman” (1993) ve “Ragtime” (1998) adlı oyunlarıyla kazanmıştı. Kendisinin “eşcinsel yazar” olarak tanımlanmasının Arthur Miller’dan “heteroseksüel yazar” diye bahsetmek kadar abes olduğunu söylemişti.

Maria Teresa (Bourbon-Parma Prensesi) 28 Temmuz 1933 – 26 Mart 2020

86 yaşında Paris’te hayata gözlerini yuman, tahttaki İspanya Kralı 6. Felipe’nin kuzeni, Bourbon-Parma Prensesi Maria Teresa, Sorbonne Üniversitesi’nde sosyoloji profesörüydü. Hayatını adadığı kadın hakları ve sosyalizm mücadelesi nedeniyle “Kızıl Prenses” diye anılıyordu. 1960’lı ve 1970’li yıllarda İspanyol Carlist Partisi üyesi kardeşi Parma Dükü Carlos Hugo’nun destekçisi olan prenses, aynı zamanda dönemin önemli siyasi figürleri André Malraux, François Mitterrand, Yaser Arafat ve Hugo Chávez gibi isimlerle de yakın temas halindeydi.

John Prine 10 Ekim 1946 – 7 Nisan 2020

Amerikalı folk müzik sanatçısı John Prine, kendine has hışırtılı, burundan sesiyle Bob Dylan’ın tahtına aday gösterilmiş; bazen öfke dolu, bazen komik, ama her zaman kalbe dokunan şarkı sözleriyle 70’lerin favori folk müzik sanatçıları arasında yer almıştı. 1992 ve 2006’da iki kez Grammy Ödülü kazanan Prine, önce 1998’de boynunda çıkan tümörü, 2013’te ise akciğer kanserini yenmişti. COVID-19 tedavisi gördüğü hastanede öldüğünde 73 yaşındaydı. Arkasında “Sam Stone”dan bize seslenen uyuşturucu bağımlısı savaş gazisi, “Angel From Montgomery”de daha iyi bir hayatın hayaline ağıt yakan orta yaşlı bir kadın, “Hello in There”de yaşlanmanın ve yalnızlığın iç parçalayıcı umutsuzluğu kaldı.

Haydar Baş 28 Ocak 1947 – 14 Nisan 2020

Bağımsız Türkiye Partisi (BTP) kurucusu ve başkanı Haydar Baş siyasete 1970’lerde Necmettin Erbakan’ın başkanı olduğu Millî Selamet Partisi’nde atıldı. Erbakan tarafından partiden uzaklaştırıldıktan sonra Millî Selamet çizgisinden uzak durdu. 2001’de kurup hayatının sonuna dek başkanlığını yaptığı BTP, “İş, aş, Haydar Baş” gibi iddialı seçim sloganlarının yanı sıra 500 trilyon TL para basıp herkese 500 TL vatandaşlık maaşı bağlamayı öneren “Millî Ekonomi Modeli” gibi iddialı vaatleriyle de tanındı. Kadirî tarikatına bağlı olduğu bilinen Baş, Meltem TV, Mesaj TV, Öğüt, Mesaj, İcmal dergileri ve Yeni Mesaj gazetesinin sahibiydi.

Ali Ülkü Azrak 1933 – 15 Nisan 2020

İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nin kurucularından Prof. Dr. Ali Ülkü Azrak, eşi Hannelore Azrak’ın COVID-19 nedeniyle hayatını kaybetmesinden 15 gün sonra aynı nedenle vefat etti. Türkiye’de idare hukukunun en yetkin isimlerinden olan Azrak, 1995-98 arasında İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nin dekanlığını da yürütmüştü. 1999’da dönemin İstanbul Üniversitesi Rektörü Kemal Alemdaroğlu’na tepki göstererek, Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü, Kamu Yönetimi Bölümü Başkanlığı ve Senato üyeliği görevlerinden istifa etmişti. 2000’de Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde öğretim üyeliği yapmaya başladı. 2009’da buradan ayrılıp tekrar İstanbul Üniversitesi’ne dönen Ülkü Azrak, 2001-2005 arasında YÖK üyesi olarak da görev yapmıştı.

Luis Sepúlveda 4 Ekim 1949 – 16 Nisan 2020

Latin Amerika edebiyatının en önemli isimlerinden Şilili yazar Luis Sepúlveda, İspanya’nın kuzeyinde kaldığı hastanede yaşamını yitirdiğinde 70 yaşındaydı. Aşk Romanları Okuyan İhtiyar, Martıya Uçmayı Öğreten Kedi, Mutluluğa Dair bir Düşünce adlı kitapları Türkçeye de tercüme edilen Sepúlveda, Pinochet döneminde iki buçuk yıl hapis yatmış, 1977’de sürgüne gönderilmişti.

Nevzat Erkmen 1931 – 16 Nisan 2020

James Joyce’un çevrilemez denen Ulysses’i başta olmak üzere pek çok eseri Türkçeye kazandıran yazar ve çevirmen Nevzat Erkmen, 89 yaşında hayatını kaybetti. Kendi öykülerini derlediği Apartman Aşkları kitabıyla birlikte, başta Carlos Castaneda ve Jack Kerouac’tan olmak üzere çok sayıda çevirisini 1983’te kurduğu Söz Yayın Oyunajans’tan çıkardı. 1995’te Türkiye Zeka Oyunları Kulübü’nü kurdu ve Beyin Olimpiyatları’nda Türkiye’ye dünya üçüncülüğü kazandırdı. 1996’ta Yapı Kredi Yayınları’ndan basılan Ulysses tercümesi, ona Yayıncılar Birliği Yılın Çevirmeni Ödülü’yle birlikte, Uluslararası James Joyce Vakfı üyeliği de getirdi. Kitabın daha iyi anlaşılması için daha sonra Ulysses Sözlüğü’nü de yazan Erkmen “Çevirenin Sözü” kısmında “Ulysses’i çevirmek bir yolculuktur ‑hiç bitmeyecek…” diyordu.