20.yüzyıl başlarından itibaren dünyayı kemiren morfin, eroin, kokain; giderek milyarlarca Doların döndüğü uluslararası bir pazar oluşturdu. Son yıllardaki daha da büyük tehdit ise ölümcül uyuşturucu metamfetaminin yaygınlaşması. Basit tekniklerle üretilen ve alkollü içkilerden ucuza satılan metamfetamin ile birlikte, maalesef bağımlılık yaşı da aşağıya çekiliyor. Dünden bugüne, insan türünü tehdit eden en ölümcül virüsün tarihi.
İnsanlar, bitkilerden elde edilen ilk uyuşturucu maddelerle binlerce yıl önce tanıştı. 19. yüzyılda devreye sentetik uyuşturucuların üretildiği laboratuvarlar ve dev ilaç şirketleri girdi. Bunlar, morfin, eroin ve kokaini onlarca yıl boyunca her derde deva ilaçlar olarak sattılar; dünya genelinde milyonlarca bağımlı ortaya çıktı. 20. yüzyılın başlarında ABD ve İngiltere başta olmak üzere, Batı ülkelerinde çok ciddi bir bağımlılık sorunu vardı. Osmanlı toplumu ise sadece “keyif verici maddeler” olarak adlandırılan esrara ve afyona aşinaydı. Yalnızca bir grup seçkinin kullandığı morfin, eroin ve kokainin sokaklara inmesi ise, 1918’de İstanbul’un işgali döneminde gerçekleşecekti.
20. yüzyılın ilk çeyreğinde imzalanan uluslararası sözleşmelerle yasaklanan uyuşturucu maddeler, bundan sonra yeraltına indi; uyuşturucu ticareti organize suçla entegre oldu. Uyuşturucu ticaretiyle büyüyen suç örgütleri daha fazla kazanabilmek için daha çok insanı bağımlı yapmaya çabaladı. O zamandan beri, uyuşturucu bağımlılığının artması sadece bir toplumsal sağlık sorununa işaret etmiyor; uyuşturucu pazarının ve ortada dönen paranın büyümesi, organize suç örgütlerinin iyice güçlenmesi anlamına da geliyor.
Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi’nin (UNODC) her yıl açıkladığı uyuşturucu raporları, dünyada bağımlı sayısının düzenli olarak yükseldiğini, uyuşturucu pazarının hızla genişlediğini ve madde çeşitliliğinin de arttığını gösteriyor. Dünyada 300 milyon uyuşturucu bağımlısı olduğunu ortaya koyan 2024 Dünya Uyuşturucu Raporu’nun kırmızı alarm verdiği ülkelerden biri de Türkiye.
Uyuşturucu kaçakçılığında son derece önemli bir güzergah olan “Balkan Rotası” üzerinde yer alan Türkiye, gerek Asya’da üretilen ve Avrupa’ya gönderilen eroin ve diğer afyon türevleri kaçakçılığında gerekse Avrupa’dan Asya’ya sevkiyatı yapılan sentetik uyuşturucu ve bu maddelerin üretiminde kullanılan kimyasalların kaçakçılığında transit ve hedef ülke durumunda. Son yıllardaki en büyük tehlike ise ölümcül uyuşturucu metamfetaminin de yaygınlaşması. Basit tekniklerle üretilen, diğer uyuşturuculardan ve alkollü içkilerden ucuza satılan metamfetamin, maalesef Anadolu’nun en ücra köşelerine kadar girmiş durumda. Metamfetaminin bağımlılar üzerindeki etkisi ise bu zamana kadar yaygın olan diğer uyuşturuculardan çok daha ağır.
Bu kapak dosyamızı, uyuşturucuların, uyuşturucu bağımlılığının ve organize suçla uyuşturucu ilişkisinin tarihine ayırdık.
