Kasım
sayımız çıktı

Muammer Hanım’ın fendi erkek meslektaşlarını yendi

TÜRKİYE’NİN İLK KADIN TAKSİ ŞOFÖRÜ

18 yaşındaki Muammer Hanım’ın taksi şoförü olmak için 1930’da belediyeye başvurması gazeteleri şaşırtmış, erkek taksicileri kızdırmıştı. Erkek şoförlerin “patlayan lastiği bile değiştiremez” diye küçümsediği Muammer Hanım kimseye kulak asmadan girdiği sınavı başarıyla geçip İstanbul sokaklarında direksiyon sallamaya başladı.

Muammer Hanım adlı 18 yaşındaki genç kadının 1930’da taksi şoförü olmak üzere İstanbul Belediyesi’ne başvurması, gazetelerin birinci sayfasında yer alabilecek kadar şaşırtıcı bir haberdi. Akşam gaze­tesi, İstanbul’da “hususi otomobil kullanan amatör kadınlara nadir olarak tesadüf edildiğini ama hiç­bir kadının taksilerde şoför olarak çalışmadığını” yazıyordu.

Bazı gazetelerde Muammer Hanım’ın açıklamaları da vardı. Avusturya Lisesi mezunu olan genç kadın, okul döneminde at­letizm ve bisiklet sporları yapmış; liseler arası bir bisiklet yarışında şampiyonluk kazanmıştı. Okuldan mezun olduktan sonra Taksim’de­ki Fikri Tevfik Şoför ve Makinist Mektebi’ndeki 4 aylık şoförlük eği­timini de birincilikle tamamlamış­tı. Muammer Hanım müşterilere kaba davranan ve “fiyatlarda hile yapan” erkek taksicilerin sarhoş­ken araç kullanıp sürekli kaza yap­tıklarını, bu nedenle müşterilerin erkek şoförlerden çok kendisini tercih edeceklerine inandığını da söylüyordu.

kadin_dosyasi_12

Ertesi gün Muammer Hanım’ın “şoför esnafını rencide edici beyanatta bulunduğunu” öne süren erkek taksiciler gazeteleri dolaşıp karşı açıklamalar yaptılar. Söylediklerine bakılırsa İstan­bul’da müşterilere kaba davranan ve fiyatlarda hile yapan, sarhoş araç kullanıp kaza yapan taksi şoförü yoktu. Muammer Hanım, birkaç çürük elma yüzünden evine ekmek götürmek­ten başka derdi olmayan tüm şoför esnafını hedef almıştı. Erkek taksi şoförleri, “Mu­ammer Hanım’ın lastiği patlasa değiştiremez. Gece 3’te sarhoşun biri Bakırköy’e gitmek isterse götüremez. Hem kadınların sinirleri zayıftır, bizim meslek bunu kaldırmaz” diyerek bir kadının taksi şoförü olamayacağını da savunu­yordu.

Muammer Hanım bu açıkla­malara uzun uzun yanıt vermedi. Şoför mektebinde “hiç de erkekle­rin iddia ettiği kadar zor olmayan” lastik değiştirmeyi öğrendiğini, gündüzleri çalışacağı için sarhoş müşterilerden de endişe etmedi­ğini söylemekle yetindi.

O yıllarda taksi şoförü olmak şimdiki kadar kolay değildi. Şoför adayları belediyeye sabıka kaydı, sağlık raporu, mahalle ihtiyar heyetinden alınmış iyi hal kağıdı getirdikten sonra yazılı ve sözlü sınava giriyorlardı. Bu sınavları geçen adayları son olarak bir de direksiyon sınavı bekliyordu.

Tüm bu aşamaları geçen Mu­ammer Hanım, 15 Ocak’ta belgesi­ni alarak Türkiye’nin ilk kadın taksi şoförü oldu.

kadin_dosyasi_11
Kadın şoför Muammer Hanım taksisinde, 16 Ocak 1930, Cengiz Kahraman Arşivi