Kasım
sayımız çıktı

Mübadelenin ödüllü çizgiromanı

SUAT FERİTOĞLU

AYVALI-AYVALIK: DÖRT
YAZAR, ÜÇ KUŞAK, İKI YAKA

Soloúp
Çeviren: Hasan Özgür Tuna
istos yayın

Yunanistan’da 2015 yı­lı en iyi çizgiroman ve en iyi senaryo ödülleri­ne layık görülmüş Ayvali-Ay­valık: Dört Yazar, Üç Kuşak, İki Yaka isimli grafik roman, İstos yayın etiketiyle yayım­landı. Kitap, Ege’nin tarihine damgasını vurmuş Nüfus Mü­badelesi’ni merkezine alarak 100 yıllık bitmeyen göçü/göç­menliği, acıda birleşen halkla­rın tarihini ve hikâyelerini ya­lın ve ajitasyona başvurmayan bir dil ve görsellikle anlatıyor.

Ayvalık kökenli üç ayrı ku­şaktan dört yazarın hikâyele­rini günümüzde gerçekleşen Midilli ile Ayvalık arasındaki bir yolculuğun içine harman­layan Ayvali-Ayvalık’ı yayıne­vi bir zaman yolculuğu olarak tanıtmış.

Osmanlı dönemi Ayvalık’ı­nı ve Ege’de gündelik hayatı/ kişileri tasvir eden yazar ve ikonograf Fotis Kondoğlu’nun anlatısıyla başlayan yolculuk, Amele Taburları sürgünün­den sağ kurtulmayı başarmış az sayıda Rumdan biri olan Ayvalıklı öykücü İlias Vene­zis’in 1922 yılı anlatısıyla de­vam ediyor. Daha sonra İlias Venezis’in ablası Agapi Vene­zi-Molivyati aynı olayları bu kez kadın bakış açısıyla ve bir Türk subayıyla yaşadığı çarpı­cı günlerin gücüyle anlatıyor. 2014 senesinde kaybettiğimiz çağdaş Ayvalıklı yazar ve çe­virmen Ahmet Yorulmaz’ın ka­leme aldığı Giritli Hasan’ın hikâ­yesinde Balkan Savaşları’ndan Nüfus Mübadelesi’ne uzanan yıllar boyunca Girit Türklerinin maruz kaldığı baskı ve cinayet­ler aktarılıyor. Çizer ve anlatıcı Soloúp’un ise giriş bölümü olan ‘Zeybekiko’ ve kapanış bölümü olan ‘Köroğlu’nda geçmişin hikâ­yelerinden çıkarttığı soruları ve çözümsüzlükleri bugünün ka­rakterlerine tartıştırıyor.

Kitabın sonundaki zengin kaynakça, biyografiler, sözlük ve aile fotoğraf albümü de bu ha­cimli grafik romanın okuyucuya sürprizi olmuş.

Ayvali-Ayvalık “Hatırlamaya” dair bir grafik roman olan Ayvali-Ayvalık, bugün hâlâ Midilli ile Ayvalık arasındaki dar boğazda yiten insan hayatlarına bir bakış sunuyor.