Kasım
sayımız çıktı

Sahil vuruşmaları ve kahramanlar geçidi

ÇIKARMALAR VE KARA SAVAŞI / 25 NİSAN 1915

Sayı ve ateş gücü olarak çok üstün kuvvetlere karşı koyan ilk gün kahramanları, Arıburnu’nda Mustafa Kemal ve Mehmet Şefik Beyler, Seddülbahir’de ise Hafız Kadri ve Mahmut Sabri komutasındaki fedakar askerlerdi. İtilaf birlikleri sahil şeritlerinde çakıldı, hedeflerine ilerleyemedi.

Deniz muharebesinde yenilgiye uğrayan İtilaf kuvvetleri, beş hafta sonra Boğaz tahkimatını bu defa Gelibolu Yarımadası’na çıkaracağı kara ordusuyla ele geçirmek üzere harekete geçti. Plana göre İngiliz birlikleri, ana çıkarma yeri olarak seçilen yarımadanın güney ucundaki Seddülbahir sahillerine çıkacaktı. Buna yardımcı olmak üzere, Seddülbahir’in 30 km kuzeyindeki Arıburnu sahiline de Avustralya-Yeni Zelanda Kolordusu’na (ANZAC) bağlı askerler çıkarılacak, Saros bölgesindeki tümenlerin güneydeki ana çıkarma bölgesine yardıma gelmesi engellenecekti. Yine Osmanlı ordusunun Anadolu yakasında Kumkale civarında bulunan iki tümenini orada meşgul etmek ve Seddülbahir’e takviye göndermelerine mani olmak üzere, Kumkale’ye Fransız askerleri çıkarılacaktı.

Albay Mustafa Kemal
Binbaşı Mahmut Sabri
Yarbay Mehmet Şefik Aker

25 Nisan sabahı ilk çıkarma, hava aydınlanmadan Arıburnu sahiline yapıldı. Avustralyalı ve Yeni Zelandalılar, sonradan kendi isimleriyle anılacak Anzak Koyu ve çevresine çıktı. Sahili, 9. Tümen’e bağlı 27. Alay 2. Tabur’un bir bölüğü savunmaktaydı. Bu bölüğe mensup 250 kahraman asker düşmanı karşıladı ve geriden gelecek kuvvetlere zaman kazandırmak adına kendisini feda etti. Çıkarma bölgesine yetişen Yarbay Şefik Bey komutasındaki 27. Alay iki taburla (2 bin kişi) karaya çıkmış olan 8-10 bin ANZAC askerini karşıladı ve sahile bakan yamaçlara kadar geriletti. Saat 10.30’da, 27. Alay’ın gücünün tükendiği ve avantajın kaybolmaya yüz tuttuğu anda, 19. Tümen Komutanı Mustafa Kemal’in Arıburnu’na bizzat getirdiği 57. Alay ateş hattına girdi ve karşı saldırıyla hakim tepeler silsilesini tutmayı başardı.

Suya düşen çıkarmalar 25 Nisan’da Arıburnu çıkarması gün ağarmadan baskın şeklinde başladı. Seddülbahir çıkarmaları ise ağır deniz bombardımanı eşliğinde gelişti. Her iki bölgede de kıyıdaki zayıf Türk birlikleri kendilerinden çok üstün kuvvetlere saatlerce karşı koydu ve ilerlemelerini engelledi.

Güneyde ise, Seddülbahir köyü civarında beş ayrı noktaya İngiliz birlikleri çıkarıldı. Bölgeyi 9. Tümen’in 26. Alay’ına bağlı bir tabur kuvvetinde asker tutuyordu. Alay komutanı Hafız Kadri Bey ve tabur komutanı Binbaşı Mahmut Sabri idaresindeki bu kuvvet, Seddülbahir köyü önündeki Ertuğrul Koyu’na ve köyün 2 km batısındaki Tekke koyuna çıkan üstün düşman birliklerine karşı, amansız bir donanma bombardımanı altında efsanevi bir savunma gerçekleştirdi. Tekke koyu öğleye doğru düştü ama, Ertuğrul koyu İngilizler için tam bir ölüm kapanına dönüştü. İngilizler burada ancak ertesi gün kontrolü sağlayacak, ama bu sürede Türk savunması gelen desteklerle Alçıtepe-Kilitbahir platosu savunmasını sağlamlaştıracaktı. Seddülbahir’de bir taburluk kuvvetle düşmanı sahile mıhlayan Mahmut Sabri Bey’in taburu 26 Nisan öğleden sonra Kirte köyü yakınında ikinci cephe hattına çekildiğinde, mevcudunun yarısını şehit vermişti.

Fransız alayının Anadolu yakasında Kumkale’ye yaptığı oyalama çıkarması ise kısmen başarılı oldu. Fransızlar 26/27 Nisan gecesi geri çekilerek Seddülbahir’de yerleşmiş olan İngiliz kuvvetlerine katıldılar.